Επενδύοντας στη Λογιστική Αξία ή την Κερδοφορία;

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Πριν από λίγες μέρες ο εξαιρετικός Στέφανος Κοτζαμάνης του Euro2day, συγκέντρωσε και κατέταξε (εδώ) τις εισηγμένες σύμφωνα με το δείκτη P/BV, που εκφράζει τη χρηματιστηριακή τους έκπτωση έναντι της λογιστικής αξίας. Ταυτόχρονα, στον ίδιο πίνακα παρουσίασε τα κέρδη και τα EBITDA του εξαμήνου. Το ερώτημα που γεννιέται για τον επενδυτή ίσως είναι το εξής: Που να εστιάζει περισσότερό; Στην “περιουσία” που ήδη διαθέτει μια επιχείρηση, ή στην τρέχουσα κερδοφορία και τα μερίσματα—δηλαδή τη νέα αξία που γεννιέται, ή στις προοπτικές ανάπτυξης και μελλοντικής κερδοφορίας—δηλαδή στην αξία που πρόκειται να γεννηθεί;

Σε κάθε έναν από αυτούς τους άξονες, προστίθενται άπειρα ερωτηματικά που έχουν να κάνουν με την απεικόνιση ή άλλα ποιοτικά στοιχεία. Για να αποφύγουμε την πολυπλοκότητα, δε θα επιχειρήσουμε να μπούμε πιο βαθιά, μένοντας στο βασικό ερώτημα. Η απάντηση είναι πως αυτό που σε μεγαλύτερο βαθμό καθορίζει την ουσιαστική αξία της μετοχής, είναι η κερδοφορία και οι ταμειακές ροές που πρόκειται να παραχθούν στο μέλλον. Επομένως, η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό είναι να δώσουμε χαμηλότερη προτεραιότητα στη τρέχουσα οικονομική επίδοση και κατάσταση.

Με βάση το παραπάνω, δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να ενθουσιαζόμαστε για μια εταιρεία που διαπραγματεύεται με μεγάλη έκπτωση επί των ιδίων κεφαλαίων της, δηλαδή που μας προσφέρει μεγαλύτερη λογιστική αξία από αυτή που πληρώνουμε. Αν για παράδειγμα, για κάθε ευρώ που δίνουμε, παίρνουμε δύο σε λογιστική αξία της εταιρείας, αλλά η εταιρεία είναι ζημιογόνος και κάθε χρόνο “καίει” και από μισό ευρώ, θεωρητικά σε τέσσερα μόλις χρόνια δε θα μας αντιστοιχεί καμιά αξία. Αντίθετα, αν αγοράζαμε ένα ευρώ λογιστικής αξίας δίνοντας δύο για μια κερδοφόρο εταιρεία, που όμως είναι δυνατόν να παράξει άλλα δύο ευρώ στα επόμενα πέντε χρόνια, θα βρισκόμασταν με αξία τριών ευρώ στο τέλος.

Για το λόγο αυτό, η τρέχουσα λογιστική αξία, δεν αποτελεί εγγύηση ούτε απόλυτο κριτήριο για την εξεύρεση αυτού που θα ονομάζαμε “δίκαιη αξία”. Το άσχημο είναι πως ούτε η κερδοφορία είναι εγγυημένη. Μια εταιρεία μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει δραματικά τα κέρδη που παράγει, να μετατραπεί σε ζημιογόνο και από ζημιογόνος πάλι σε κερδοφόρο. Έτσι, εδώ οι απόψεις διίστανται μεταξύ των επενδυτών αξίας. Άλλοι προτιμούν κερδοφόρες εταιρείες με καλά περιθώρια, προοπτικές, ανάπτυξη και ασφάλεια, ακόμα και αν τις πληρώνουν ακριβότερα, ενώ άλλοι αναζητούν το φθηνό, γιατί αμφισβητούν την προβλεψιμότητα της κερδοφορίας.

Warren Buffett: Ο μεγαλύτερος Value Investor

Ο ίδιος ο Warren Buffett, ξεκίνησε με τη λογική να αγοράζει εταιρείες που τις έβρισκε για ένα “ξεροκόμματο”, αλλά στην πορεία στράφηκε σε εταιρείες με φοβερά και διατηρήσιμα συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών τους. Για αυτή του τη στροφή είναι υπεύθυνος ο μετέπειτα συνεταίρος του, Charlie Munger, αλλά και το γεγονός πως τα κεφάλαιά του, μετά από ένα σημείο, ήταν πολύ μεγάλα για να διοχετευτούν στις μικρές ευκαιρίες που συνήθως προσφέρει η χαμηλή κεφαλαιοποίηση. Μιας και ο Warren Buffet αποτελεί ίνδαλμα για τους περισσότερους value investors, τα διδάγματά του έχουν ασκήσει μεγάλη επιρροή. Έτσι, πολλοί από εμάς ψάχνουμε την επόμενη “Coca-Cola” ή εδώ στην Ελλάδα την εταιρεία που θεωρούμε πως “βρέξει-χιονίσει” θα επιβιώσει.

Αυτό που ίσως ξεχνάμε, είναι πως ως μικρομέτοχοι δεν έχουμε πάντα τα εφόδια να κάνουμε τόσο εξονυχιστικούς ελέγχους, ενώ προφανώς λίγοι από μας θα διαθέτουμε το δικό του ταλέντο. Με λίγα λόγια, ναι μεν εφόσον και εμείς αγοράζουμε τις αποδοτικότερες εταιρείες ή αυτές που πρόκειται να αναπτυχθούν ραγδαία, προφανώς θα έχουμε κάνει το καλύτερο για το χαρτοφυλάκιό μας, ακόμα και αν η τιμή που πληρώνουμε είναι κάπως υψηλότερη. Αλλά, το πρόβλημα είναι πως πρακτικά είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε ή εκτιμήσουμε αυτές τις εταιρείες-“διαμάντια”. Έτσι, συνήθως νομίζουμε πως τις βρήκαμε, κοιτάζοντας την σταθερή πορεία τους στο παρελθόν ή κάνοντας εικασίες για το μέλλον. Το μέλλον, όμως, είναι αμείλικτο και θα τιμωρήσει τον επενδυτή που αγόρασε κάτι ακριβά, απλά νομίζοντας πως αξίζει. Αφήστε που χρειάζεται ψύχραιμη αξιολόγηση των οικονομικών αποτελεσμάτων, που συχνά παρουσιάζουν έντονες και αποπροσανατολιστικές διακυμάνσεις.

Για το λόγο αυτό καλό είναι να συνυπολογίζονται και οι άλλοι παράγοντες, όπως οι στατικοί που βρίσκονται στον ισολογισμό, μιας και αποτελούν μια πιο στέρεα βάση για την αξία. Θα έλεγα, λοιπόν, πως όλα θα πρέπει να μας απασχολούν. Και η έκπτωση επί των ιδίων κεφαλαίων και η κερδοφορία, αλλά και οι προοπτικές της κερδοφορίας. Προσωπικά, επενδύω τόσο σε αποδοτικότερες-αναπτυξιακές, όσο και σε λιγότερο αποδοτικές, όταν η τιμή τους είναι η κατάλληλη, για την ελπίδα της αναστροφής. Ταυτόχρονα, αποφεύγω να πληρώσω πολύ ακριβά υποσχόμενα μελλοντικά κέρδη, ενώ είμαι πάντα επιφυλακτικός και για τα τρέχοντα. Για αυτό ζητάω έκπτωση, μεγάλη έκπτωση, ακόμα και όταν δεν προκύπτουν οι ποιοτικότερες εισηγμένες, όντας απαιτητικός στην τιμή. Φυσικά, δεν αγνοώ και πάντα εκτιμώ τα ποιοτικά στοιχεία. Τα “backtesting” δείχνουν πως στατιστικά τέτοιου τύπου προσεγγίσεις αποδίδουν καλύτερα από το κυνήγι των ακριβών “χρυσών” εταιρειών.

Μέχρι στιγμής θα παρατηρείτε πως στο δίλημμά “Λογιστική Αξία ή Κερδοφορία”, παρότι θεωρώ τη δεύτερη πιο καθοριστική, ψηφίζω και τις δύο για τους λόγους που εξήγησα. Πότε, όμως, τείνω περισσότερο προς τη μια πλευρά η την άλλη;

Ας φύγουμε λίγο από την επένδυση, για να κατανοήσετε ευκολότερα το σκεπτικό, που θα αναπτυχθεί παρακάτω. Ίσως έχετε παρατηρήσει πως οι πιο εύκολοι αντίπαλοι σε παιχνίδια, όπως το σκάκι ή το τάβλι, είναι όσοι δε μεταβάλουν τις τακτικές τους, ανάλογα με αυτόν που έχουν απέναντί τους.

Σαφώς, ο πυρήνας της στρατηγικής οφείλει να είναι σταθερός, αλλά οι τακτικές κινήσεις μπορούν να προσαρμόζoνται. Π.χ. αν ένας αντίπαλος είναι μονίμως συντηρητικός και αμυντικός, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε το “φόβο” του, γνωρίζοντας εκ των υστέρων πως δε θα προβεί σε πολύ επιθετικές ενέργειες.

Όσο έμπειρος και αν είναι, αν κινείται μονότονα και “αυτιστικά”, θα βρείτε την “αχίλλειο πτέρνα” του και θα τον κατατροπώσετε στο τέλος.

Benjamin Graham: Ο πατέρας του Value Investing.

Στο value investing, ο πυρήνας της στρατηγικής θεμελιώνεται στο ότι αναζητάμε να αγοράζουμε επιχειρήσεις χαμηλότερα από τη δίκαιη τους αξία (intrisnic value). Απέναντί μας έχουμε την αγορά, τον Mr Market, όπως συνήθιζε να την αποκαλεί μεταφορικά και περιπαιχτικά ο πατέρας του value investing,  Benjamin Graham. Η δουλειά του Mr Market, είναι να μας προσφέρει τιμές. Άλλοτε αυτές είναι κανονικές και άλλοτε αψυχολόγητα υψηλές ή χαμηλές. Εμείς αποφασίζουμε αν θα αξιοποιήσουμε τις τιμές του αυτές, για να αγοράσουμε, ή για να πουλήσουμε, ή αν θα τον αγνοήσουμε. Μιας και λοιπόν ο Mr Market είναι τόσο κυκλοθυμικός, δε θα ήμασταν περισσότερο κερδισμένοι αν μεταβάλαμε τις τακτικές μας, ανάλογα με τις διαθέσεις του;

Προσέξτε, δεν εγκαταλείπουμε τον πυρήνα του value investing. Πάντα αναζητάμε υποτιμημένες αξίες, δηλαδή να δώσουμε λιγότερα από όσα πρόκειται να λάβουμε στο μέλλον. Αλλά, άλλοτε ο Mr Market προσφέρει αψυχολόγητα χαμηλές τιμές στη μικρή κεφαλαιοποίηση και άλλοτε σε συγκεκριμένους κλάδους η χώρες. Το αντίστοιχο συμβαίνει και με τις “φουσκωμένες τιμές”. Στην Ελλάδα, το 99’ π.χ. προσέφερε απίστευτα υψηλές τιμές για εταιρείες της μικρής κεφαλαιοποίησης, ενώ το 2007 για τις ελληνικές τράπεζες. Άρα, το αν συμφέρει να αγοράζω μικρή η μεγάλη κεφαλαιοποίηση, δεν είναι κάτι το σταθερό. Εξαρτάται από τη συμπεριφορά του Mr Market.

Έτσι λειτουργεί το Value Investing

Ως value investor θα παραμείνω σταθερός στον πυρήνα μου, αλλά θα πάρω αυτό που τώρα βρίσκεται σε έκπτωση. Ο Mr Market θα αποφασίσει τι θα πουλήσει ακριβά και τι φθηνά και όχι εγώ. Δε χρειάζεται να μαντέψω τι πρόκειται να κάνει, εγώ θα αποφασίσω αν αξίζει ή όχι. Έτσι, αν για κάποιο λόγο (π.χ. χαμηλή επενδυτική παιδεία Ελλήνων επενδυτών) η αγορά αποτιμά χωρίς διάκριση και με τον ίδιο τρόπο ζημιογόνες ή κερδοφόρες, υποσχόμενες και μη υποσχόμενες, φυσικά θα επιλέξω τις κερδοφόρες και υποσχομένες. Αν, όμως, υπερβάλει και είναι ενθουσιώδης προς τις κερδοφόρες και υπερβάλει προς τα κάτω, πανικόβλητος προς τις ζημιογόνες, θα στρέψω περισσότερο την προσοχή μου στις δεύτερες. Θα κρατήσω σταθερό τον πυρήνα, αλλά θα “στρίψω το σκάφος” στο πιο κατάλληλο “ψαροτόπι”. Δεν υπάρχει η καλύτερη τακτική στο value investing, γιατί αυτή την κρίνει κάθε στιγμή ο Mr Market, με τον “πάγκο” που αποφασίζει κάθε φορά να προσφέρει σε έκπτωση. Υπάρχει, όμως η καλύτερη στρατηγική, και αυτή είναι το value investing, γιατί αυτό που ευαγγελίζεται είναι να αγοράζει από εκείνο τον “πάγκο” που κάθε φορά βρίσκεται σε έκπτωση.

Στην Ελλάδα, τα προηγούμενα χρόνια η ζωή ήταν πιο εύκολη για τον value investor. Σιγά σιγά, όλο και περισσότεροι επενδυτές αρχίζουν και εκπαιδεύονται και αναγνωρίζουν αυτό που στον υπόλοιπο κόσμο είναι δεδομένο εδώ και χρόνια, πως τις μετοχές μακροπρόθεσμα τις τρέχουν τα θεμελιώδη (βλέπε video). Έτσι, πλέον το καλό δεν το βρίσκεις τόσο εύκολα φθηνά. Έτσι, αν αναζητείς μεγαλύτερες αποδόσεις, μάλλον θα αναγκαστείς να κινηθείς σε πιο ταραγμένα νερά.

Συνοψίζοντας, σημασία έχουν τόσο η κερδοφορία και οι προοπτικές ανάπτυξης, όσο και η λογιστική αξία ως βάση. Από την άλλη να μη ξεχνάμε, πως ευκαιρία μπορεί να αποτελέσει το οτιδήποτε (εξαιρουμένου αυτού που αξίζει 0), στην κατάλληλη τιμή. Επομένως, ας μην εγκλωβίζουμε τους εαυτούς μας προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση αναγκαστικά. Ας έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας και στέρεα τα μυαλά μας.

Υ.Γ. Επέλεξα να αναφερθώ στο γενικό πλαίσιο και δεν μπήκα σε λεπτομέρειες της μιας ή της άλλης προσέγγισης. Αναμένω τα δικά σας σχόλια για πιο πιπεράτες λεπτομέρειες και συζητήσεις επί του σύνθετου αυτού θέματος.

Υ.Γ.2 Θα επιθυμούσατε να αναρτώνται περισσότερα video, σαν αυτό που αναφέρεται παραπάνω, από το Investorblog; Τότε κάνετε subscribe στο κανάλι μας στο Youtube, ώστε να του δώσετε δύναμη!

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

25 comments on “Επενδύοντας στη Λογιστική Αξία ή την Κερδοφορία;

  1. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Συγχαρητήρια για το άρθρο σας.
    Τόσο με τη μια όσο και με την άλλη προσέγγιση δηλαδή λογιστική αξία vs κερδοφορία, η γραμμή που έχετε στο γράφημα της εσωτερικής αξίας γίνεται με ένα μοντέλο αποτίμησης, το ερώτημα είναι ποιο είναι αυτό το μοντέλο αποτίμησης που θα μας δώσει την πεποίθηση ότι γνωρίζουμε την εσωτερική αξία..? καθότι θα πρέπει να φτάσουμε σε μια δίκαιη τιμή για να ξέρουμε εάν η παρούσα τιμή στο ταμπλό είναι πάνω ή κάτω από την εσωτερική αξία.
    Διαφορετικά με βάση ratios, αριθμοδείκτες θα κάνουμε πάντα συγκριτική ανάλυση μεταξύ εταιριών χωρίς να γνωρίζουμε εάν το σύνολο του κλάδου ή της αγοράς είναι υπερ ή υποεκτιμημένο με ότι αυτό συνεπάγεται…
    Ευχαριστώ εκ των προτέρων,
    Γιώργος

  2. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Ευχαριστώ για τα καλά λογια.

    Είναι αυτό που έγραψα και στην αρχή. Πως στο παρόν κείμενο επέλεξα να ασχοληθώ με την πολύ βασική κατεύθυνση. Σκεφτείτε, πως στα στοιχεία του ισολογισμού ή του λογαριασμού αποτελεσμάτων, υπάρχουν άπειροι παράγοντες, που δεν κάνουν την κερδοφορία ή τη λογιστική αξία ένα μονοδιάστατο μέγεθος.

    Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πως δεν υπάρχει η συγκεκριμένη μέθοδος που θα δώσει τη “δίκαιη τιμή”.
    Είναι κάτι το υποκειμενικό. Εκ των πραγμάτων, ο καλός value investor, θα την προσσεγίσει καλύτερα και θα γευτεί τα κέρδη.

    Σκεφτείτε πως η ίδια η κερδοφορία εξαρτάται από ένα σωρό παράγοντες που κρίνουν την ποιότητα της, την μετάβλητότητά της ή την διατηρισιμότητά της. Π.χ. τα περιθώρια, τα εκτακτα αποτελέσματα κτλ. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ισολογισμό. Μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο μοχλευμένος. Άλλα στοιχεία έχουν πιο βέβαιη αξία (π.χ. διαθέσιμα) και άλλα είναι πιο αμφισβητήσιμα (π.χ. αποθέματα, απαιτήσεις).

    Διαβάζοντας κάποιο άρθρο από εδώ (π.χ. του Περσέα), θα συνειδητοποιήσετε, πως η δίκαιη τιμή είναι ένας μέσος όρος που προκύπτει από διαφορετικές υποθέσεις και σενάρια. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν έχει τόση σημασία η ακριβής προσέγγισή της. Όσο το μεγάλο margin of safety.

    Δηλαδη δεν αγοράζω στο 0,97 γιατί η εταιρεία πιστεύω πως αξίζει 1. Απαιτώ να αγοράζω πολύ πιο χαμηλά, έτσι ώστε κατά μεγαλυτερη πιθανότητα, να έχω αγοράσει πολύ κάτω από την πραγματική αξία, ώστε να γευτώ τη διαφορά, ακόμα και αν σε κάποιο βαθμό έχω πέσει έξω.

    Θα προσπαθήσω να είμαι πιο πρακτικός:
    Η πιο ακριβής μέθοδος είναι η DCF. Προεξοφλεί στο παρόν, τις ταμειακές ροές του μέλλοντος. Πάλι , όμως βασίζεται σε εικασίες. Έτσι ενώ είναι πιο ακριβής, δεν είναι πάντα τόσο λειτουργική.

    θα προσπαθήσω απλά να δώσω κάποια νούμερα για να αντιληφθούμε πως αποτιμά η αγορά με βάση πιο απλούς αριθμοδείκτες.

    Συνήθως αποτιμά στο 1χ – 1,5χ της λογιστικής αξίας….. αλλά αυτό προσαρμόζεται προς τα άνω ή κάτω ανάλογα με παράγοντες όπως αυτούς που ανέφερα παραπάνω……(π.χ κερδοφορία)

    Επίσης 10-15x την κερδοφορία…..Προοπτικές ανάπτυξης φέρουν πιο ψηλά αυτό το νούμερο….Αμφιβολίες πιο χαμηλά

    Επίσης, ένα μέτρο είναι πως οι πωλήσεις αποτιμώνται στο 1x

    Όλα αυτά δεν είναι κανόνες. Αλλά είναι μια βάση για να αρχίσει να κατανοεί κανείς τη συμβαίνει…

    Δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα σπίτια;
    π.χ. έχουν μια τιμή χ ευρώ τ.μ.
    Ενα σπίτι με 500 ευρώ το τ.μ. είναι πάντα ευκαιρία; Όχι αν είναι ερειπωμένο, ή κατεστραμένο
    Ενα σπίτι με 5000ευρώ το τ.μ δεν μπορεί να είναι ευκαιρία; Ίσως και ναι, αν είναι σε περιοχή μεγάλης αξίας ή έχει ιστορική αξία.

    Επίσης την ίδια τιμή αν τ.μ. έχει ένα μεγάλο διαμέρισμα ή μια γκαρσονιέρα;

    Όλες οι μέθοδοι προσπαθούν να “πιάσουν” ένα κομμάτι….της αγοράς. Για αυτό και εστιάζουν σε διαφορετικούς δείκτες και κριτήρια.

    Ο έμπειρος επενδυτής, παθαίνοντας και μαθαίνοντας αρχίζει και αντιλαμβάνεται κάποια στοιχεία. Και προσαρμόζει τη στρατηγική του….

    Ναι υπάρχουν μέθοδοι που θα σου δώσουν μαι δίκαιη αξία για ένα σπίτι ή ένα αυτοκίνητο. Από εκεί και πέρα θα λειτουργήσει η δική σου κρίση.

  3. Ο/Η Γιάννης Κ λέει:

    Δημήτρη συγχαρητήρια!

    Άλλο ένα ποιοτικό άρθρο. Παρακολουθώ το site αθόρυβα εδώ και μερικούς μήνες και κρίμα που δεν το ανακάλυψα νωρίτερα.

    Αυτή την περίοδο διαβάζω την αλφαβήτα του Value Investing, το βιβλίο “The intelligent investor” του Graham. Ο Graham προτείνει να μελετάς την κερδοφορία των τελευταίων εφτά ετών και να συγκρίνεις τον P/E της μέσης κερδοφορίας με το 20. Με αυτό υπονοεί ότι η τρέχουσα κερδοφορία μπορεί να μην είναι καθόλου αντιπροσωπευτική είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Γι’αυτό όπως πολύ εύστοχα λέει το βιβλίο, αν άκουγε τώρα ο Graham για το προσδωκόμενο Ρ/Ε της επόμενης χρήσης (που παίζει πολύ και στα αμερικάνικα site) θα αναθεμάτιζε! Όπως επίσης λέει για τον “intelligent investor” δεν νοείται κάποια άλλη επένδυση από την μακροπρόθεσμη. Άρα η κερδοφορία πρέπει να εξετάζεται μακροπρόθεσμα, ενώ τα growth stories εμφανίζουν μεγάλο βαθμό προεξόφλησης που οδηγεί στην υπερβολή είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω.

    Όσον αφορά τη χαμηλή λογιστική αξία, είναι πολύ έυκολο να διαπιστώσει κανείς ποια είναι τα χαμηλότερα PBV της αγοράς. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή γιατί η αγορά μπορεί να γνωρίζει κάτι παραπάνω και δικαιολογημένα να τιμολογεί τη μετοχή τόσο χαμηλά.

    Πιστεύω ότι όλα είναι ένας συνδυασμός και δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Χρειάζεται διεξοδική ανάλυση καθώς οι πραγματικές ευκαιρίες δεν είναι εμφανείς τόσο εύκολα.

    Για παράδειγμα, αν και δεν θέλω να πέσω σε περιπτωσεολογία, πώς θα αξιολογούσε κανείς την Profile? Επιφανειακά δείχνει μια μειούμενη κερδοφορία η οποία έχει εκτοξεύσει το Ρ/Ε, για την οποία η αγορά την τιμωρεί βραχυπρόθεσμα, ενώ όλοι οι λοιποί δείκτες είναι υγιείς και PBV 0,5.

    ΥΓ: Δημήτρη, περιττό να σου πω ότι σε θεωρώ έναν μικρό Έλληνα Buffett!

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλημέρα Γιάννη,
      χαίρομαι που ανακάλυψες το Investorblog και που θα σε έχουμε στην επενδυτική παρέα μας. Το ότι διαβάζεις τον Graham είναι μια πολύ καλή βάση. Στην πορεία θα δεις πως πιο σύγχρονοι του, έχουν έρθει και έχουν προσθέσει πολλά λιθαράκια. Πολλά έχουν αλλάξει, αλλά η φιλοσοφία του Graham μένει διαχρονική και αυτή είναι που κατά βάση αξίζει. Θα σου πρότεινα, επίσης, κάποια στιγμή να διαβάσεις το “Margin of Safety” του Klarman και να δεις κάποια videos του.

      Ακριβώς, τα πράγματα μεταβάλλονται στις επιχειρήσεις και αυτό πρέπει να το έχουμε υπόψιν σαν επενδυτές. Πολλές προσεγγίσεις είναι δυνατόν να εφαρμοστούν, αλλά χρειάζεται κρίση. Και θα δεις value investors που έχουν πετύχει κάνοντας διαφοερετικά πράγματα. Άλλοι με πολύ μηχανικό τρόπο και αριθμοδείκτες, άλλοι με πολύ βαθύτερη προσέγγιση, ο καθένας εστιάζοντας σε διαφορετικό concept. Αυτό που έχω δει οι περισσότεροι επενδυτές να δυσκολεύονται να κάνουν, είναι να μπορούν να συλλάβουν και να μπορούν να ακολουθήσουν το value investing.

      Δηλαδή πιο κρίσιμο από το να βρεις το συγκεκριμένο δρόμο στο Value Investing, είναι το αν θα καταφέρεις να το ακολουθήσεις. Και έχω δει πολλούς επενδυτές με γνώσεις φοβερές πάνω σε επιχειρήσεις και ισολογισμούς, να τους κάνει η αγορά “μπαλάκι”.

      Ϊσως είναι ζήτημα ανθρώπινης ψυχολογίας, αλλά οι περισσότεροι δεν το αντέχουν. Η ψυχολογία θα τους πάρει μακριά από την αλήθεια των μετοχών, πως είναι πραγματικά μερίδια επιχειρήσεων.

      Αν τις αντιμετώπιζαν με σοβαρότητα και για αυτό που είναι, όπως τα χωράφια τους ή τα σπίτια τους, δε θα είχαν να φοβηθούν πολλά. Ναι ο “intelligent investor” είναι ο μακροπρόθεσμος επενδυτής.

      Τα καλά σου λόγια μου δίνουν χαρά και με γεμίζουν με όρεξη να προσπαθώ. Έβαλες ψηλά τον πήχη (χαχα), αλλά όπως και να έχει, ας προσπαθούμε για το καλύτερο, ας μοιραζόμαστε τη γνώση και ας χαιρόμαστε τη διαδρομή με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας.

      • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

        Ειδικά για την Profile και το p/e που λες, αναδεικνύεις κάτι βασικό για τον συγκεκριμένο αριθμοδείκτη.

        Χαμηλές τιμές του p/e σημαίνουν πάρα πολλά, και σαφώς υποτίμηση εφόσον τα κέρδη μπορούν να είναι διατηρήσιμα ή αυξανόμενα.

        Υψηλή τιμή p/e δε σημαίνει απαραίτητα φούσκα, όταν η κερδοφορία για κάποιο διαστημα μπορεί να βρίσκεται σε οριακό σημείο. Δε σημαίνει πως αν η profile βγάλει 50χιλ κέρδος πως η δίκαιή της τιμή είναι τα 500χιλ ή τον 1 εκατομμύριο….

        Για αυτό η άποψη μου πως κανέναν αριθμοδείκτης από μόνος του, δεν είναι ικανός να δείξει την αλήθεια.

        Θα μου πεις ξέρουμε τι θα κάνει η profile με βεβαιότητα στο μέλλον; Σαφώς όχι. Αλλά στη μικρή κεφαλαιοποίηση είναι πιθανόν οι μικροεπενδυτές να παρεξηγούν αυτό που λες. Πολλοί εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να μη κοιτούν θεμελιώδη, ενώ όσοι κοιτούν παρεξηγούν το νόημα του p/e, όπως πολύ σωστά λες. Επομένως, οι πιθανότητες η πραγματική αξία της επιχείρησης να είναι μεγαλύτερη από την χρηματιστηριακή αξία, φαίνεται να είναι με το μέρος μας.

  4. Ο/Η Νικόλας λέει:

    Δημήτρη δες για παράδειγμα FOLLIE,

    Accounting for Value
    Book by Stephen H. Penman

    Εγώ θα προτείνα εγώ στον κύριο

    Όταν ασχολείσαι με χρηματιστήριο πρέπει επίσης να προβλέπεις μπρόστα και να βλέπεις την περιρεουσα κατάσταση αν διορθώσει η Αμέρικη διόλου απίθανο θα φάμε και εμείς χαστούκι μια και στην σημερίνη εποχή όλα ειναι αλληλοσυνδεδεμενα τα χρηματιστήρια και οι εταίριες μια και ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποιησής απλα για να μην βιώσεις αυτό το ψυχολόγικο σοκ του να χανείς ενα 10 20 η και 30% για καποιό καιρό καλό ειναι να βλέπεις και γύρω σου και να αξιολογείς αύτο για παράδειγμα ήταν λιγοτερο εμφανές στην επόχη του γκραχαμ. Δε λεώ οτι δεν επηρέαζαν οι κρισείς αλλα πιο μέτα και πολύ διαφορετικά απο τη σημερινή αμμεσότητα λογω και της ύπαρξεις των μεδια παγκοσμίος. Οι εταιρίες μην ξεχνάμε βασιζονται στο κράτος όσο πιο καλα δομημένο το κράτος και καλύτερο το περιβάλλον τοσο καλύτερες και οι προοπτικές για τις έταιριες όλα ειναί σχετικά οπότε προσέκτικες αγορές σε φθηνά ασσετς πρέπει να γίνονται προσεκτικά και με σύνεση. Αύτο δε σημαίνει οτί θα χασεις αν αγοράσεις αμμεσα κάποιο τετοίο άσσετ και χτυπήσει κρίση μια και ισχίει =ο κανόνας του equilibrium οτι δηλαδή κάποια στιγμή θα φτάσει στην πραγματική του αξία ceteris paribus δηλάδη αν δεν υπάρξει κάποιος καταλυτικός εξωτερικός παράγοντας πόλεμος, χρεοκωπία κλπ.

    θα συμφώνησω με τον κύριο πολύ καλά άρθρα δήμητρη. Περσέας μετά το γαλαξίδι που σου είχα τότε πει οτί είναι ενδιαφερον το ριξες πάλι στα ψαρια θα την κοιταξώ παντως τα δάνεια φαίνονται αγκάθι είναι αλήθεια+ οτι δεν κυκλοφορούν κομμάτια. Εμένα επιλογή μου από μικρές είναι η ελτον για έναν αμυντίκο επενδυτή την είχα αγοράσει καιρό πρίν και την θεώρω διαμάντι εξαιρετίκη διοίκηση ασχολείται με αγροχημίκα έχει δικες της εγκαταστασεις ακινήτα και τρομερες αποθήκες καλά εβιτδα και ελεγχόμενο δανεισμό κατώ απο 1.2 θεώρω καλή τιμή αγοράς για μακροχρόνια διακράτηση. Κάνε μια ανάλυση foodlink αν έχεις χρόνο παρεπιπτώντος (παραγγελιά) το λοτζιστικς έχει ψωμί αυτή με έχει διχάσει (υψηλού ρίσκου). Η χασούρα της φέτος οφείλεται σε μαρινοπουλο θα δεις

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλημέρα Νικόλα,
      ευχαριστούμε για την πρόταση του βιβλίου. Και για Follie έχω πει την άποψή μου, θεωρώ πως αξίζει το ρίσκο……Αν και πραγματικά δημιουργούνται ερωτηματικά….

      Φυσικά, σήμερα οι αγορές είναι περισσότερο ρευστές και μια μεγάλη διόρθωση θα μπορούσε πάντα να βρίσκεται προ των πυλών. Ο καθένας φυσικά έχει την προσέγγισή του, αλλά με αφορμή το σχόλιο σου, θα ήθελα να επαναλάβω τη δική μου.

      Νομίζω πως η χρονική προσέγγιση δεν είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος για τον μακροπρόθεσμο επενδυτή. Προσωπικά δε κοπιάζω, αλλά ούτε προσπαθώ να μαντέψω. Αυτό, όμως που χτυπά καμπανάκια, είναι οι απαιτητικές αποτιμήσεις. Ανεξάρτητα, λοιπόν, από το πότε θα γίνει μια διόρθωση, τέτοιου τύπου αποτιμήσεις δείχνουν μηδενικές ή ελάχιστα περιθώρια ανόδου για την επόμενη δεκαετία.

      Οπότε έχεις δίκιο πως οι αγορές έχουν γίνει πιο ρευστές, αλλά δε νομίζω πως αυτό θα έπρεπε να επηρεάζει αυτόν που έχει υπομονή. Ίσα ίσα, δοκιμάζεται περισσότερο η υπομονή του, αλλά και τα οφέλη του να μπορεί να παραμένει σταθερός στην αξία, επίσης ενισχύονται.

      Άρα, σήμερα δε με στεναχωρεί και δε με πανικοβάλλει η πιθανότητα πρόσκαιρα σε μια διόρθωση, να δω τις τιμές των μετοχών που κατέχω να υποχωρούν 30 ή 50%. Αυτό που με κάνει και είμαι επιφυλακιτκός, ειδικά για Αμερική, είναι πως σε αυτές τις αποτιμήσεις, αυτή η πτώση θα ήταν κάτι το “δίκαιο” και μη αναστρέψιμη. Οι υψηλές αποτιμήσεις με τρομάζουν και όχι η πιθανότητα διόρθωσης. Φαίνεται παρόμοιο, μα δεν είναι πάντα.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Τώρα για Foodlink,
      της είχα ρίξει και παλαιότερα μια ματιά. Αυτό που βλέπω είναι πως η φύση του κλάδου, οδηγεί σε μεγάλο τζίρο, αλλά πως τα περιθώρια είναι πολύ μικρά..Δηλαδή, στα 50εκ. πωλήσεις βλέπουμε 3-4 εκ. μεικτό κέρδος.

      Αναγνωρίζω την ανάπτυξη της εταιρείας, αλλά βλέπω πως και τις καλές χρονιές οι δυνατότητες παραγωγής κερδών δεν είναι τόσο μεγάλες. Δε θα τα ονόμαζα οριακά τα κέρδη, γιατί είναι έτσι η φύση του κλάδου…Αυτό το μαρτυρά και η πολύ χαμηλή αξία του απασχολούμενου κεφαλαίου…Όταν με 15εκ. τζιράρεις 50εκ., αντιλαμβάνεται κανείς τη φύση του κλάδου.

      Και όταν βλέπω μεγάλο δανεισμό, διπλάσιο των ιδίων, θα ήθελα λίγο μεγαλύτερη έκπτωση για να αξίζει το ρίσκο. Επίσης, βλέπω πως το πρώτο εξάμηνο, δεν είχαμε επιδείνωση συγκρητικά με το περσινό.

      Τι θα με έκανε να τη δω πιο θετικά; π.χ να μου πει κάποιος πως στον κλάδο λειτουργούν οι οικονομίες κλίμακας. Πως θα μπορούσε ανεβάζοντας τζίρο, να μπορεί να βελτιώσει κατά ένα βαθμό τα περιθώριά της….Πως θα είχε μεγάλες πιθανότητες να χτυπήσει κέρδη 1εκ. μφ….ώστε με ένα προσδοκόμενο πολύ χαμηλό p/e του θετικού σεναρίου, να αντισταθμίζεται η τρέχουσα οικονομική επίδοση και οι πιθανότητες αρνητικών σεναρίων.

      Νικόλα, στο θετικό σενάριο, τι μετά φόρων κέρδη προσδοκάς πως θα μπορούσε να καταφέρει;

      • Ο/Η Νικόλας λέει:

        Δημήτρη σε χρόνιες παλαιότερες είχε κάνει καποια οριακά κερδη και γένικα μέσα στην κρίση πηγε σταθερά πριν την κρίση και τη μειώση των παραγγελιών καθάριζε 1-2 μύρια αν δεν κάνω λάθος το θέμα είναι αν θα αντέξει πάντως μου φαίνεται πως τα σημάδια ειναι ενθαρυντικά η δικοίκηση δε μου αρέσει που μοιράζει στον εαυτό της αμοιβές 1.5 εκατομύριο ακόμη και σε ζημιογόνα χρόνια… αυτά μου φαίνοται λίγο αρπακτίκα οι απο μέσα και αύτο μετράει πάντως η αναπτυξη του κλάδου είναι δεδομένη για μένα ίσως αξίζει ενα λεγόμενο value bet.

        • Ο/Η Νικόλας λέει:

          Oσων αφορά τα υπόλοιπα που λες ο μοβιους που λειτουργουσε σε αναδυομενες αγόρες όπως εμείς ειχε μηλίσει επανειλλημένως για τη σημάσια του περιρεους κλίματος μια και υπάρχει το λεγόμενο ρίσκο χώρας οπότε πιστευω οτι αυτό που λες ισχιει αλλα για ανεπτυγμένες αγορές

          • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

            Το κλίμα σαφώς υπάρχει και επηρεάζει την πορεία των τιμών. Αυτό που λέω, είναι πως ως value investor, και κατά την άποψή μου, είναι πιο αποδοτικό, να μην προσπαθείς να μαντέψεις την πορεία. Αλλά αν εκμεταλλεύεσαι κατόπιν τις υψηλές ή χαμηλές τιμές. Είναι η προσέγγιση του value investing.

            Τώρα διαφορετικοί επενδυτές μπορεί να έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος σε αυτό….Ο καθένας ακολουθεί το δρόμο του Νικόλα…

  5. Ο/Η petros λέει:

    Δημήτρη πολύ ωραίο άρθρο για προβληματισμό,

    Αν εξετάσουμε την πραγματικότητα θα έλεγα ότι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αυτό που επιλέγουν οι ξένοι διαχειριστές κεφαλαίων είναι οι μετοχές με κερδοφορία και όχι οι μετοχές με χαμηλό P/Bv. (βλέπε Jumbo, Mοη, κλπ). Ισως αυτοί κάτι ξέρουν.
    Αυτό που πιστεύω πάντως είναι ότι οι ξένοι ξέρουν ότι η λογιστική αξία είναι κάτι πολύ σχετικό το οποίο σε μια καλή εταιρεία συνεχώς αυξάνεται (αυλο) παρ’ όλο που δεν απεικονίζεται.
    Για παράδειγμα το P/Bv της Jumbo πιθανότατα δεν είναι τόσο ψηλό γιατί το Βv αυξάνει λόγω εδραίωσης στην αγορά , αλλά δεν φαίνεται. Οι ξένοι διαχειριστές σίγουρα το λαμβάνουν υπ’ όψη τους αυτό.

    Αλλη μια παρατήρηση: το P/Bv = 0,5 σε έναν κλάδο, έχει πολύ διαφορετική σημασία από το P/Bv = 0,5 σε άλλο κλάδο. Για παράδειγμα θα ήταν κανείς πολύ επιφυλακτικός άν το Bv βασιζόταν πιο πολύ σε εξοπλισμό ο οποίος σίγουρα χάνει σε αξία, άρα το Bv χάνει σε αξία (χωρίς να φαίνεται).
    Αν όμως το P/Bv είναι <1 και αφορά ακίνητη περιουσία σε χώρα που είναι σε ύφεση (π.χ. μετοχή Reds σε χώρα Ελλάδα) τότε το Βv σίγουρα θα ανεβαίνει όσο η χώρα εξέρχεται από την ύφεση επομένως η μετοχή θα συνεχίζει να είναι ελκυστική παρότι αυτό δεν θα απεικονίζεται στον αριθμό P/Bv.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Γεια σου Πέτρο!

      Για Jumbo, προφανώς εννοείς πως το Book Value δεν είναι τόσο υψηλό (=> δηλαδή τότε είναι το υψηλό P/BV, μιας και το book value πάει στον παρανομαστή), αλλά πως ένα προσαρμοσμένο Book Value ή αυτό που θα αποκαλούσαμε πραγματική αξία, είναι ανώτερο του Book Value. Ναι συμφωνούμε..

      Και γενικά μιλώντας για διαφορές μεταξύ κλάδων, φυσικά είναι πολύ σωστά τα όσα λες.

      Και εδώ μου δίνεις την αφορμή να βάλω και μια άλλη διάσταση.
      Συνήθως οι αποδοτικές ακριβές, θα σου αποδώσουν στο βαθύ μέλλον την αξία (αν κάτι δε χαλάσει στο μεταξύ)…..Οι μη αποδοτικές φθηνές, θα προσδώσουν συχνά μια εφ’ απαξ ανατίμηση προς τη λογιστική αξία κάποια στιγμή. Για αυτό και στις δεύτερες, η ρευστοποίηση έχει μεγαλύτερο νόημα. Για αυτό και πολλοί στο quantitative deep value investing, προτιμούν τη συνεχή ανακύκλωση (π.χ. ανά 12 μήνες) ή όταν οι μετοχές πετυχαίνουν μια άνοδο και αντικατάσταση με νέες φθηνές. Αντίθετα, αυτές που παράγουν αξία δεν είναι απαραίτητα για ρευστοποίηση, παρότι συνεχώς η τιμή τους ανεβαίνει…Π.χ. η Flexopack

      Αν και στα Jumbo θα σου πω Πέτρο γιατί είμαι επιφυλακτικός. Γιατί η άνοδος της μετοχής δεν έχει συνοδευτεί από την βελτίωση των θεμελιωδών. Αν η αγορά έχει προεξοφλήσει ορθώς, ένα φοβερό και τρομερό μέλλον, μαζί σου. Αυτός που έχει Jumbo πιθανότατα δε θα χάσει….Αυτό, όμως, είναι κάτι που μένει να φανεί…Η άνοδος προς το παρόν δείχνει την πίστη της αγορά σε αυτό. Το μέλλον θα δείξει, πόσο βάση έχει.

      Δε θέλω να μπω στη διαδικασία να το αμφισβητήσω, αλλά η άνοδος της μετοχής δεν είναι το απόλυτο κριτήριο…Το μέλλον, πάντως θα μας το δείξει αυτό Πέτρο….

      Αν η αγορά δηλαδή, έχει δίκιο σήμερα…..κάποια στιγμή στο μέλλον θα πρέπει να δούμε πολύ βετιωμένα αποτελέσματα……Αλλιώς όποιος αγοράζει σε αυτές τις τιμές…δε θα έχει και τις καλύτερες αποδόσεις.

      Είναι ζήτημα εκτίμησης….Προσωπικά, και ίσως το μέλλον δείξει πως έχω άδικο, δε θεωρώ τα κέρδη της Jumbo τόσο ασφαλή….Τι να πω, ίσως έχω επηρεαστεί με αυτά που βλέπω να συμβαίνουν στην Αμερική στο retail…..

  6. Ο/Η petros λέει:

    Δημήτρη για jumbo δεν θα διαφωνήσω ότι ειναι ακριβή μετοχή. Βλέπεις όμως ότι τόσα χρόνια κάποιοι κρίνουν με διαφορετικά κριτήρια από εμάς. Το ίδιο με autohellas κλπ. Αυτό που λές για την κρίση του retail στην αμερική, είναι όμως πολύ ενδιαφέρον. Οντως θα φοβόμουνα να ακουμπήσω jumbo μόνο και μόνο από αυτό, αν βέβαια ήθελα να την διακρατήσω για αρκετά χρόνια. Η ελληνική κοινωνία βέβαια θα αργήσει να αποκτήσει τέτοια κρίση διότι εχουμε πολύ περισσότερους συνταξιούχους που προτιμούν να επισκεπτονται τα καταστηματα.

  7. Ο/Η Γιάννης Κ λέει:

    Ψάχνοντας κάποια βιντεάκια για τον Buffet, είδα ότι υπάρχει η λεγόμενη “Buffet formula”, η οποία πολύ απλά λέει ότι για να θεωρείται μια μετοχή υποτιμημένη θα πρέπει να ισχύει Ρ/Ε * PBV < 22,5. Βέβαια η λογική δείχνει υπεραπλουστευμένη, αλλά θεωρώ ότι κατ' ελάχιστον αποτελεί ένδειξη Go/ No Go.

  8. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλημέρα σας,
    ενδιαφέρουσα φαίνεται η φόρμουλα, αλλά όπως πολύ καλά λέτε, υπεραπλουστευμένη. Στην έρευνα που είχα κάνει στη διπλωματική μου για το ελληνικό χρηματιστήριο, είχα βρει πολύ δυνατή συσχέτιση στο P/BV – ROE, όπου βασικά με λίγα λόγια λέει πως η αγορά αποτιμά τα ίδια κεφάλαια και την κερδοφορία.

    Όλες αυτές οι φόρμουλες και αριθμοδείκτες, μου αρέσουν ως screener. Έχω δει να δουλεύει και το καθαρά μηχανικό, όπως π.χ. κάνει ο Evan Bleker, αλλά εκεί θέλει διαφορετική προσσέγγιση. Ακολουθείς τη μέθοδο σαν μπούσουλα και δε σκέφτεσαι τίποτα άλλο, αφού είναι στατιστικά δοκιμασμένη στο παρελθόν. Επίσης, σε αυτές τις μεθόδους, συνήθως υπάρχουν επιπρόσθετα βοηθητικά κριτήρια, γιατί χωρίς αυτά, ψαρεύοντας αριθμοκεντρικά, θα πέσεις σε πολλά value traps.

    Προσωπικά, λοιπόν, δεν θα χρησιμοποιούσα οποιαδήποτε μαγική φόρμουλα, αλλά θα τη χρησιμοποιούσα για screener.

  9. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Σε όλη αυτή την πολύ αξιόλογη συζήτηση να προσθέσω ότι στο ελληνικό Χρηματιστήριο υπάρχει ένας δείκτης FTSE που λέγεται δείκτης θεμελιωδών μεγεθών. Θεωρώ ότι το Helex κάνει σωστά τη δουλειά του και μας δίνει έτοιμη μασημένη τροφή για τις εταιρίες που τελικά βάση κριτηριών συμμετέχουν στο δείκτη. Έχω διαβάσει τον οδηγό του δείκτη από το helex και έχουν κάνει καλή δουλειά. Γνωρίζετε εάν στα υπόλοιπα Χρηματιστήρια έχουν κάτι τόσο βολικό?

  10. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Έχω την εντύπωση πως στα περισσότερα χρηματιστήρια θα υπάρχουν τέτοιου τύπου δείκτες, μιας και το XA συνεργάζεται με τη FTSE Russell για το δείκτη. Επίσης, έχω την άποψη πως σε λιγότερο αποτελεσματικές αγορές, όπως η δική μας, ο δείκτης θα μπορεί να είναι πιο αποδοτικός.

    Σε αγορές αποτελεσματικές, αυτό που οι μηχανικές μέθοδοι αναγωρίζουν ως φθηνό, είναι πιο πιθανό να ειναι φθηνό για κάποιο σοβαρό λόγο που δεν είναι τόσο εμφανής. Αντίθετα, στη δική μας μη αποτελεσματική αγορά, είναι αρκετά πιθανό αυτό που είναι φθηνό, να είναι τέτοιο γιατί οι επενδυτές δεν το έχουν αποτιμήσεις ορθά.

    Πάντως ο ελληνικός αντίστοιχος δείκτης έχει πολύ καλά αποτελέσματα από το 2012. Πλησιάζει να διπλασιαστεί σε αξία. Όντως οι εταιρείες που συμμετέχουν στο δείκτη, είναι καλές υποψήφιες για ένα επενδυτή αξίας.

  11. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    — ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΚΑΝΩ ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ JUMBO.
    — H ΑΙΣΘΗΣΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ, ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ
    ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
    ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ.
    — Η ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ
    ΤΗΣ, ΜΟΝΟ ΘΕΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΕΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ CONCEPT
    ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ MANAGEMENT. ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΑ ΟΛΑ ΤΑ
    ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ 2016-2017
    Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΑΝ ΚΑΙ ΔΙΕΝΕΙΜΕ ΣΕ ΜΕΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΡΔΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ,
    ΜΕΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΡΔΗ ΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΧΡΗΣΕΩΣ, ΠΡΟΜΕΡΙΣΜΑ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ
    ΚΑΙ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΝΕΜΗΘΕΝΤΩΝ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ
    ΧΡΗΣΕΙΣ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ, ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΥΨΟΥΣ 121 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ, ΔΙΑΘΕΤΕΙ
    ΚΑΘΑΡΟ ΘΕΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΥΨΟΥΣ 200 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ.
    ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
    ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΕΩΣ ΚΑΙ CAPITAL CONTROL, ΔΕΙΧΝΟΥΝ
    ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΕ
    ΔΥΣΜΕΝΕΣΤΑΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
    — ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΣ ΜΟΝΟ ΤΗΝ
    ΡΟΥΜΑΝΙΑ, Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΧΕΙ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ 25 ΝΕΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΧΩΡΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΣΗΜΕΙΩΤΕΟΝ ΕΧΕΙ ΔΙΠΛΑΣΙΟ
    ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΨΗΛΟΤΕΡΕΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ Α.Ε.Π. ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ. ΣΥΝΕΠΩΣ ΓΙΑ 5 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΤΗ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΧΩΡΑ,
    ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΠΕΔΙΟΝ ΔΡΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΕΩΣ ΛΑΜΠΡΟΝ.
    ΠΕΡΑΝ ΑΥΤΟΥ ΜΕΣΩ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΕ ΑΛΒΑΝΙΑ, ΒΟΣΝΙΑ, ΚΟΣΣΟΒΟ, ΣΕΡΒΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΑ.
    ΣΕ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΟΡΙΖΟΝΤΑ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΧΕΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΤΗΣ
    ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ.
    — ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΧΕΙ ΔΕΙΞΕΙ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗ
    ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΣΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΩΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΜΕΓΕΘΩΝ, ΤΟ MANA-GEMENT ΕΧΕΙ ΑΠΟΔΕΙΧΘΕΙ ΑΡΙΣΤΟ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΩΣ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ
    ΕΩΛΗ Η ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ JUMBO.

    Y.Γ. : ΒΕΒΑΙΑ ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΕΚΤΑΚΤΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΝΑ ΠΑΣΑΝ ΣΤΙΓΜΗ
    ΝΑ ΠΡΟΚΥΨΟΥΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. ΑΝ ΜΕ ΡΩΤΗΣΕΤΕ ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η JUMBO,
    EAN ΞΑΦΝΙΚΑ Η ΒΟΡΕΙΑ ΚΟΡΕΑ ΕΚΤΟΞΕΥΣΕΙ ΠΥΡΑΥΛΟΥΣ ΜΕ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ
    ΚΕΦΑΛΕΣ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΤΟΤΕ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΕΝ
    ΕΧΩ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΝΑ ΣΑΣ ΔΩΣΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ
    ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ……

    ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ

  12. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Σας ευχαριστώ πολύ για το πλήρες και εμπεριστατωμένο σχόλιό σας κ. Γλύκα. Απλά μια παράκληση, γράφετε με μικρά σε επόμενα μηνύματα, γιατί τα κεφαλαία είναι δύσκολα στην ανάγνωση.

    Τώρα στην ουσία των λεγόμενών σας. Δεν έχω να διαφωνήσω κάπου. Απλά νομίζω πως υπάρχει και άλλη πλευρά, των κινδύνων. Αυτών που ξέρουμε και αυτών που δε μπορούμε ούτε να φανταστούμε. Και αυτοί δεν είναι μόνο συστημικοί, όπως ένα απευκταίος πυρηνικός πόλεμος, αλλά και κίνδυνοι που μπορεί να αφορούν τη συγκεκριμένη εταιρεία και κλάδο και να είναι πιο ήπιοι.

    Καταλαβαίνω, από το κείμενο σας, πως κάτι τέτοιοι δεν το θεωρείτε πιθανό. Αν θέλετε την άποψή μου, καλό είναι να το συνυπολογίσετε, έστω με μικρή πιθανότητα. π.χ. την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, την επέλαση του internet, την εμφάνιση ενός νέου πιο αντωγωνιστικού μοντέλου καταστημάτων. Όσοι ανατράπηκαν από τα Jumbo, κάποτε και αυτοί μπορεί να φάνταζαν άτρωτοι. Κάποια στιγμή, στη Ρουμανία ή στην Ελλάδα, θα προκύψει μια δυσκολία.

    Άρα το πρώτο που λέω με αφορμή τη γενικότερη κουβέντα μας εδώ, είναι έστω με μικρότερη στάθμιση, ας συνυπολογίζουμε και αρνητικά ενδεχόμενα. Και προσθέτω, πως ύστερα από αυτή τη διαδικασία, σημασία έχει πάντα και η τιμή. Αν έχω πάρει τα Jumbo στα ίδια του κεφάλαια, ή στο ύψος των πωλήσεων, δεν έχω και πολλά να χάσω αν κάτι χαλάσει. Αν, όμως κάτι χαλάσει;

    Δεν λέω πως το ίδιο θα συμβεί στα Jumbo, αλλά έχω δει retailers με τα μεγέθη της να είναι οι απόλυτοι ηγέτες στην Αμερική, και με μια πτώση των πωλήσεων λόγω internet ή κάποιου άλλου παράγοντα, το περιθώριο +15% να γίνεται 5% ή -5%. Δεν σας λέω πως θα συμβεί, αλλά για κάνετε μια άσκηση αν το περιθώριο έπεφτε στο 5%, τι θα σήμαινε αυτό για τη μετοχή.

    Ξέρετε, η αγορά υπεραντιδρά στα τρέχοντα οικονομικά μεγέθη. Όταν αναπτύσσεται και έχει περιθώρια μεγάλα την αποτιμά με pe 20. Όταν, όμως τα μεγέθη φθίνουν και έρχεται ο φόβος, το p/bv πέφτει άνετα στο 0,5 και το p/e κάτω του 10. Σε αυτό το σενάριο, 5% περιθώριο κέρδους και p/e 7 από την τρομαγμένη αγορά, τι κεφαλαιοποίηση και τιμή μετοχής θα έδινε;

    Και αυτό που λέω καταλαβαίνετε πως δεν είναι πυρηνικός πόλεμος, αλλά π.χ. επέλαση του ιντερνετ ή κούραση του κόσμου ή ένα boycottage.

  13. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    Αγαπητέ κ. Κουτσουμπε,

    αφού σας ευχαριστήσω για την απάντηση θα ήθελα να κάνω ένα τελευταίο σχόλιο.
    Οι κίνδυνοι που περιγράφετε ασφαλώς είναι δυνατόν να συμβούν στην JUMBO,
    όπως είναι δυνατόν να συμβούν και σε κάθε άλλη εταιρεία. Το ζητούμενο είναι κατά
    πόσο ανθεκτική είναι μία εταιρεία να τους αντιμετωπίσει – αντέξει και θεωρώ ότι βασι-
    κό κριτήριο γι αυτό είναι η χαμηλή μόχλευση και ακόμη καλύτερα η ύπαρξη καθαρού
    θετικού ταμείου.
    Επιπλέον δεν θεωρώ, ότι μια εταιρεία πρέπει να τιμωρείται, επειδή, λόγω της μα-
    κροχρόνιας θετικής, ανοδικής και κερδοφόρας πορείας της, έχει κερδίσει την εμπιστό-
    συνη των επενδύτων και εξ αυτής της αιτίας διαπραγματεύεται με υψηλότερο p/e.
    Τέλος, σαφώς και χωρίς να παραγνωρίζω την σημαντική αξία των πάσης φύσε-
    ως δεικτών, για να είναι δυναμικά αποδοτική μία επένδυση, θα πρέπει στα κριτήρια,
    βάσει των οποίων αποφασιζέται, να συμπεριλαμβάνoνται η φαντασία – το όνειρο και
    προφανέστατα η τόλμη.
    Κάποιοι θεωρούμε, ότι στα προαναφερόμενα πλαίσια κινείται και η JUMBO.

    Γιώργος Γλύκας

  14. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Μα φυσικά κ. Γιώργο καμία τιμωρία. Χρήσιμα σχόλια σαν τα δικά σας αποκαλύπτουν πτυχές του βασικού ερωτήματος του άρθρου και προσφέρουν την ευκαιρία να τις συζητήσουμε. Τα Jubmo νομίζω πως είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα.

    Να ξέρετε αυτή η συζήτηση θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερο εκπαιδευτικό νόημα, όταν θα έχουν περάσει 4-5 χρόνια. Σημειώστε το αυτό.

    Τώρα με αυτό που. λέτε μου δίνετε μια πρώτης τάξης ευκαιρία να θίξω το εξής. Τα Jumbo, όπως πολύ σωστά λέτε, έχουν ανατιμηθεί και προσφέρονται με υψηλό p/e γιατί ως μια πετυχημένη εταιρεία φέρονται να έχουν υψηλές προοπτικές.

    Η ανάπτυξη των Πωλήσεων και των κερδών τα τελευταία χρόνια τρέχει κάπου στο 7-8%, αν δεν κάνω λάθος. Επομένως, και η μετοχή, αν δε μεταβληθεί αυτό…..Μακροπρόθεσμα θα ακολουθεί αυτή την πορεία. Αν, λοιπόν η μετοχή αρχίσει και ανεβαίνει για κάποιο διάστημα πιο επιθετικά από αυτό το 7-8%, δικαιώνει μεν το μέτοχο, αλλά δεν πρόκειται να είναι κάτι το διατηρήσιμο, εκτός αν και ο ρυθμός ανάπτυξης της εταιρείας αυξηθεί, κάνοντας την προεξόφληση εύστοχη.

    Αν, λοιπόν, η μετοχή από το 2015 έχει υπερδιπλασιαστεί, ναι μεν έχει γεμίσει με κέρδη το μέτοχο…..Αλλά αυτά της τα κέρδη δεν οφείλονται στη φανταστική της πορεία. Αλλά στην ανατίμηση της ανά ευρώ πωλήσεων (p/sales). Το p/sales έχει και κάποιο ταβάνι, άρα τέτοιες άνοδοι συμβαίνουν εφάπαξ. Μάκρο φυσικά κάθε χρόνο θα δικαιούται όλο και υψηλότερη τιμή, αλλά με ένα χαμηλότερο ρυθμό 7-8%. (μιλάμε πάντα αν η ανάπτυξη διατηρηθεί ως έχει)

    Άρα ο μέτοχος καλό ειναι να ρωτά….Γιατί κέρδισα διακρατώντας; Αυξήθηκαν οι πωλήσεις τα κέρδη και τα άλλα μεγέθη; Αν ναι, όλα καλά

    Μήπως κέρδισα γιατί πήρα πολύ φθηνά; Δηλαδή τα κέρδη δεν αυξήθηκαν, αλλά η μετοχή μου απέκτησε μια τιμή πιο κοντά σε αυτό που αξίζουν τα μεγέθη της… Όλα καλά, αλλά αν η επιχείρηση δεν είναι και πολύ αποδοτική, μπορεί να μην έχει ψωμί άλλο = καλύτερη η ρευστοποίηση

    Κέρδισα γιατί πήρα μια ζημιογόνο με την πεποίθηση πως θα κάνει το turn-around και το έκανε; Περίφημα, τα κέρδη μου είναι “ασφαλή” αν η εταιρεία δε γυρίσει πάλι σε ζημιές….

    Αν όμως η μετοχή αυξήθηκε πιο πολύ από τα μεγέθη……τότε σε μεγάλο βαθμό κέρδισα γιατί αυξήθηκε το p/sales, δηλαδή η αποτίμηση και όχι τόσο η αξία της εταιρείας…..

    Αν αυξήθηκαν απλά οι προσδοκίες….συγνώμη, αλλά εγώ θα βγάλω το καπέλο στους κατέχοντες Jumbo όταν οι προσδοκίες επαληθευτούν….Όχι γιατί δε θέλω να παραδεχτώ την καλή τους εκτίμηση, αλλά γιατί δεν έχω πειστεί ακόμη για αυτή. Η άνοδος της μετοχής αποδυκνύει απλά πως υπάρχουν προσδοκίες και όχι απαραίτητα την επαλήθευση αυτών των προσδοκιών….

    Έτοιμος, λοιπόν, να βγάλω το καπέλο σε όσους αγόραζαν στα 14 και 15 ευρώ….όταν δω και τα μεγέθη να τρέχουν σύμφωνα με αυτές τις προσδοκίες…..Αυτόν που αγόρασε στα 6 και 7ευρώ, ήδη τον παραδέχομαι…

  15. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    Αγαπητέ κ. Κουτσουμπέ,

    κάποιες ακομα παρατηρήσεις στο φιλόξενο ιστότοπό σας :

    — και ασφαλώς το p/sales έχει ταβάνι, το οποίο βεβαίως είναι και ανάλογο με
    τις συνθήκες της αγοράς. Όταν όμως η εταιρεία, της οποίας οι προβλέψεις
    χαρακτηρίζονται ως συντηρητικές και με υψηλά ποσοστά αξιοπιστίας, προβλέ-
    πει ότι σε μερικά χρόνια μόνο η Ρουμανία θα εχει τις μισές πωλήσεις της Ελλά-
    δας (παρουσίαση της εταιρείας από Απ. Βακάκη στην Ε.Θ.Ε. στις 18.10.2017)
    και η Ελλάδα εχει σήμερα καθαρές πωλήσεις 470 εκ. ενώ η Ρουμανία 65 εκ.,
    πρόδηλες είναι οι προοπτικές για τα επόμενα 5 χρόνια.

    — η σημαντική αύξηση της τιμής των εταιρειών τα τελευταία χρόνια οφείλεται
    σημαντικά και στην διάσωση της χώρας μας (αποφυγή του GREXIT και επι-
    στροφή στην κανονικοτητα), όπως το ιδιο έγινε και στις τιμες ολων των ειση-
    γμενων πλην τραπεζών.

    — εάν μια εταιρεία έχει ικανή διοίκηση (αποδεικνυόμενο εκ του παρελθόντος),
    βλέπουμε ότι εχει θετικεσ προοπτικές και παραμένουμε μακροχρόνια σε αυτή,
    τότε δεν πρέπει να ανησυχούμε εάν κάποια χρόνια υστερήσουν τα μεγέθη της,
    διότι η επένδυση μας θα εξυπηρετείται εν μέρει από τα μερίσματα. Αντιθέτως
    θεωρώ πολύ πιο δύσκολο να επιλέξεις για επένδυση μια εταιρεία στοχεύοντας
    στο turn-around, διότι πέραν των άλλων θα πρέπει να βρεθεί και το σωστο
    timing και η εταιρεία που θα μπορέσει να κάνει αξιόλογο γύρισμα.

    — βέβαια, παρ’ όλο που έχω JUMBO από 15ετιας, επαναξιολογώ την επένδυ-
    ση μου διαρκώς και αδιαλείπτως, αν και συνυπολογιζόμενων των μερισμά-
    των είναι σχεδόν μηδενικού κόστους).

    — τέλος θα ήθελα να επισημάνω, ότι για μακροπρόθεσμους επενδυτές είναι
    αδύνατο να βρεθούν αξιόλογες εταιρείες που για μακρό χρονικό διάστημα
    να έχουν και growth και καλές ταμειακές ροές και μηδενική μόχλευση και χα-
    μηλούς δείκτες p/e – p/sales – p/bv και ικανοποιητική μερισματική απόδοση.
    Εάν κάποιος επιζητεί να συνυπάρχουν σωρευτικά τέτοια χαρακτηριστικά σε
    μια εταιρεία για να επενδύσει, θα πρέπει να εγκαταλείψει το χρηματιστηριακό
    άθλημα, καθ΄ ότι αυτό μου θυμίζει εκείνο το <>.

    Γιώργος Γλύκας

  16. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Αν έχετε Jumbo εδώ και μια 15ετία όχι απλά σας βγάζω το καπέλο. Respect!. Γιατί αναγνωρίσατε τις προοπτικές νωρίς και δε χωρά αμφιβολία πως ήταν μια καταπληκτική και διορατική επιλογή. Είτε πει κανείς πως η δίκαιη τιμή της μετοχής είναι τα 20, είτε άλλος πει οτι είναι τα 8, όπως καταλαβαίνουμε όλοι, η ορθότητα της επιλογής σας εκείνη την εποχή , φυσικά δεν αμφισβητείται.
    Αυτό που εύχομαι είναι να έχετε και κάποια σχετική διασπορά.

    Αυτό που λέτε, είναι σωστό. Δε μπορεί να είναι και φθηνή και αναπτυξιακή και ασφαλής και και και…. Συμβαίνει πολύ σπάνια και λίγο πιο συχνά όταν η αγορά βρίσκεται υπό απόλυτο πανικό….π.χ. 2008, 2012 η όταν μια μετοχή βρίσκεται στην αφάνεια….

    Για αυτό και θα δείτε πως πως τη χαμηλή συναλλακτική δραστηριότητα, εγώ τη θεωρώ ατού….αν έχεις μακρύ ορίζοντα….Σου λέει κάποιος, θέλω να πουλήσω και θα αναγκαστώ να τα δώσω 50% πιο κάτω αν δε κάνει πράξεις… Εγώ λεώ τι μάγκας, αυτός που τα παίρνει 50% πιο κάτω, εφόσον πάντα η εταιρεία αξίζει και εφόσον ξέρει πως είναι χρήματα που τα “παρκάρει” για χρόνια…

Απάντηση