Το Εξωγήινο 2020 – Σκέψεις & Μετοχικές Επιλογές 2021

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Το 2020 ήταν μια εξωγήινη χρονιά. Εύχομαι εσείς και όσοι αγαπάτε να είστε υγιείς, και η νέα χρονιά να επιτρέψει την επιστροφή στην κανονικότητα.

Στο εξωτερικό, οι τιμές έχουν ξεπεράσει τα προ κορονοϊού επίπεδα, ενώ στην Ελλάδα τα πλησιάζουμε. Οι τιμές, ειδικά σε διαστήματα μικρότερα του έτους, αποτελούν μια πλάνη. Τι λέτε; Αν το χαρτοφυλάκιό σας έπεσε -40% μέχρι το Μάρτη, σημαίνει πως είστε κάκιστος επενδυτής, ή πως κάνατε τραγικές επιλογές; Αν μετέπειτα έχει σχεδόν διπλασιαστεί, σημαίνει πως τσιμπήσατε τα ανεπανάληπτα κελεπούρια και πως είστε “Μέγας”;

Η “πλανεύτρα” αγορά

Θέλω με αφορμή αυτό το άρθρο να τονίσω και υπενθυμίσω σε όλους μας πως τίποτα από τα δύο δεν ισχύει απαραίτητα. Αυτό που ειλικρινά μετρά είναι να εστιάσουμε στο τι συμβαίνει στις εταιρείες που κατέχουμε. Αν π.χ. η Aegean (ΑΡΑΙΓ) χρεοκοπήσει, ή υποστεί συντριπτικό dilution, είτε με τις τιμές πάνω, είτε με τις τιμές κατω, ο μακροχρόνιος επενδυτής δύσκολα θα δει φως στο τέλος. Αν η εταιρεία τα καταφέρει, και έπειτα επιστρέψει στην πρότερη κερδοφορία δίχως σημαντικό dilution, κάποια κέρδη θα προκύψουν. Περισσότερα μάλιστα, για όσο χαμηλότερα έχει αγοραστεί.

Το να χαίρεται κανείς με την άνοδο της μετοχής, ή να λυπάται με την πτώση, είναι ανόητο. Η υψηλότερη τιμή είναι αποθαρρυντική για την επένδυση, ενώ η χαμηλότερη τιμή ενθαρρυντική. Όμως, το κυρίως ενθαρρυντικό είναι καλύτερες προοπτικές και εξέλιξη των μεγεθών, και αντίστοιχα, το κυρίως αποθαρρυντικό, γεγονότα που αμφισβητούν τη βιωσιμότητα.

Η τιμή και η αξία (intrinsic value) σε βάθος χρόνου συμφωνούν, αλλά σε βραχύτερα διαστήματα ενδέχεται να διαφέρουν. Όσο, λοιπόν, η αγορά κάνει “τραμπάλα”, να μετράμε τους εαυτούς μας μέσω της ειλικρινούς προσπάθειας εκτίμησης της δίκαιης τιμής, εξετάζοντας το κατά πόσο οι επιχειρηματικές εξελίξεις και οι επιδόσεις των εταιρειών συμφωνούν με όσα είχαμε προϋπολογίσει, και όχι με βάση το τι κάνουν οι τιμές.

Η “σφαγή” του retail

Για να σας βοηθήσω να καταλάβετε τι εννοώ, ας φέρω ένα προσωπικό παράδειγμα. Στην Αγγλία, ένα από τα βασικά μου στοιχήματα ήταν αδάνειστες και οριακά κερδοφόρες εταιρείες του retail. Αγοραζόμενες αντί πινακίου φακής, είτε θα χρεοκοπούσαν αν τα μεγέθη τους περνούσαν προς το κόκκινο, ή θα υπόσχονταν φοβερές αποδόσεις λόγω της χαμηλής τιμής αγοράς τους.

Μια μίξη λανθασμένων επιλογών και ατυχίας (πανδημίας), έφερε πραγματικές ζημιές. Ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά των μετοχών, η αύξηση των πιθανοτήτων χρεοκοπίας και τα αναιμικότερα αποτελέσματα, συνέστησαν επιδείνωση της δίκαιης τιμής. Πως να το κάνουμε, αν είχα ένα μαγαζί που πριν τα κουτσο-έβγαζε, μα τώρα γεννά ζημιές, η αξία του έχει επηρεαστεί, έως μηδενιστεί αν δεν τα καταφέρει. Δε χρειάζεται να δω τη πτώση αυτών των μετοχών έως και 90% για να το καταλάβω. Έχω αποδεχτεί, λοιπόν, την ήττα, εκεί που κρίνω τις ζημιές μη αναστρέψιμες. Τις αναγνωρίζω ως τέτοιες, όχι βάσει του μεγέθους της πτώσης, αλλά λόγω των πραγματικών επιπτώσεων που έχουν καταστήσει την επιχειρηματική αναστροφή απίθανη. Δείτε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από άρθρο μου τον Απρίλη του 2020:

 Αυτές οι επιλογές έχουν υποχωρήσει σημαντικά, και έχουν πλήξει το χαρτοφυλάκιο, με τρόπο που εκτιμώ πως οι ζημιές σε ένα του μέρος, να είναι μη αναστρέψιμες. Για παράδειγμα, η Laura Ashley οδηγήθηκε σε καθεστώς πτώχευσης, ενώ η Safestyle προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Σε τέτοιου τύπου γεγονότα εκτιμώ πως έπεται και συνέχεια.

Αυτό που έχει βοηθήσει πολύ είναι η ύπαρξη ρευστότητας, για τη σημασία της οποίας μιλούσα στο ξεκίνημα του έτους. Αυτή προτιμάται να διοχετεύεται στις αμυντικότερες επιλογές (Royal Mail, BT Group, κ.α.), παρά στις επιθετικότερες. Απλά οι τελευταίες έχουν υποχωρήσει τόσο πολύ που με πολύ μικρή ενίσχυση σε κάποιες από αυτές τις θέσεις, οι υποσχόμενες αποδόσεις είναι πολύ μεγάλες. Αυτό γίνεται επιλεκτικά σε μια ομάδα από αυτές και με πολύ προσεκτικό τρόπο.

Χαρακτηριστικό και επιτυχημένο παράδειγμα τέτοιων αγορών αποτέλεσε η N Brown (BWNG), ή οποία εξαπλασιάστηκε από τα χαμηλά της και πλέον έχει ήδη ρευστοποιηθεί. Αποτυχημένο, ο γίγαντας των mall, Intu Propeties, που έχει τεθεί σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης.

Το Αγγλικό Χαρτοφυλάκιο

Το αγγλικό χαρτοφυλάκιο σε χρηματιστηριακή αποτίμηση πλησιάζει να καλύψει πλήρως τις μεγάλες ζημιές. Δε σημαίνει, όμως, πως σήμερα είμαι καλύτερος επενδυτής, ή πως κατά το Μάρτη ήμουν “για τα μπάζα”. Εκτιμώ πως απλά η αγορά μέχρι τότε υπερέβαλε αρνητικά, ενώ τώρα ίσως, κάπου κάπου, βιάζεται αδιάκριτα να αποτιμήσει θετικά.

Τουλάχιστον, είμαι ευγνώμων που μου έχει δοθεί η δυνατότητα να αναδιατάξω τις συμμετοχές, με ένα τρόπο που με ικανοποιεί. Σκέφτομαι να παρουσιάσω τις πέντε μεγαλύτερές μου θέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, ίσως μέσω ενός βίντεο. Ήδη έχω αναφέρει εδώ τη BT Group (BT.A), που εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη μου θέση. Η Royal Mail (RMG), που την ακολουθούσε κατά πόδας στο χαρτοφυλάκιο, έχει ρευστοποιηθεί πλήρως μετά τη μεγάλη της άνοδο.

Φάρος της αξιολόγησης πάντα πρέπει να είναι η εξεύρεση της αλήθειας, ανεξάρτητα από το αν ταπεινώνει ή γεμίζει με περηφάνεια τον επενδυτή. Λίγες σειρές παραπάνω γράφω πως η χαμένη μάχη στο retail είναι μια μίξη ατυχίας και λανθασμένων επιλογών. Δεν αναφέρω την κακή τύχη για να δικαιολογηθώ, και ούτε θέλω να εστιάσω σε αυτή, γιατί όση και αν είναι η συνεισφορά της, δεν είναι αυτή που ορίζω. Επιλέγω να εστιάσω, αντ’ αυτού, σε όσα νομίζω έπραξα καλώς και όσα κακώς, για δική μου και δική σας μάθηση.

Ας ξεκινήσουμε από τα καλά: Παρότι πίστευα πως οι επιλογές που βρήκα στο χρηματιστήριο του Λονδίνου ήταν απείρως πιο συμφέρουσες σε σχέση με τις ελληνικές μετοχές, επένδυσα με μετρημένο τρόπο. Και αυτό γιατί μέσα στα χρόνια έχω μάθει τη σημασία του να κάνεις πιλοτικά, αυτό με το οποίο καταπιάνεσαι για πρώτη φορά. Έπειτα, παρόλο που ένιωθα μεγάλη πίστη στις turn-around προοπτικές του retail και ήμουν ερωτευμένος με αυτή την επενδυτική ιδέα, φρόντισα η συμμετοχή αυτών των επιλογών να μη ξεπερνά κάποιο όριο εντός του Αγγλικού χαρτοφυλακίου. Ενώ, δηλαδή, μου άρεσαν περισσότερο οι μετοχές του retail σε σχέση με άλλες, πίεσα τον εαυτό μου να συμπεριλάβω διαφορετικούς κλάδους.

Η απόφαση για πιλοτικές τοποθετήσεις στην Αγλλία με έσωσε σαν επενδυτή, και η απόφαση για λελογισμένη έκθεση του retail εντός του Αγγλικού χαρτοφυλακίου, το έσωσε από μεγάλες μη αναστρέψιμες ζημιές.

Ας συνεχίσουμε με τα άσχημα: Αυτό που υποβάθμισα, και τώρα συνειδητοποίησα για τα καλά, είναι το μειονέκτημα των “capital-light” εταιρειών (με μικρές απαιτήσεις σε κεφάλαια). Αρχικά, φαίνεται πως διαθέτουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα, γιατί πετυχαίνουν μεγάλη απόδοση επί των κεφαλαίων τους και έτσι μπορούν να αναπτύσσονται ταχύτατα και χωρίς κόστος. Έτσι, η πραγματική τους αξία δικαιολογημένα είναι μεγαλύτερη από αυτή που δείχνουν τα ίδια κεφάλαια.

Το μεγάλο μειονέκτημα είναι πως αν γυρίσουν σε ζημιές, έστω και μικρές, δεν υπάρχει λίπος να κάψουν. Εταιρείες με βαριές επενδύσεις, όπως ο Μυτιληναίος (ΜΥΤΙΛ), ή η Flexopack (ΦΛΕΞΟ), είναι καταδικασμένες σε αποδόσεις επί των κεφαλαίων χαμηλότερες του 10%, ποσοστό που δε σνομπάρω καθόλου. Εκεί, όταν τα πράγματα χαλάσουν, τα πάγια τους δίνουν λίπος να αντέξουν ακόμα και αν έχουν κάποιο δανεισμό. Αυτό που έμαθα με τις “capital-light” εταιρείες είναι πως έτσι και χάσουν τα κέρδη τους, αφού δεν υπάρχει τίποτα ενσώματο να τις κρατήσει, είναι πιθανό να οδηγηθούν σύντομα στη χρεοκοπία ακόμα και αν προηγουμένως ήταν αδάνειστες.

Ταυτόχρονα, βίωσα και τη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου. Στην Ελλάδα, οι εταιρείες είναι οικογενειακές και καλά εδραιωμένες. Στη δυσκολία, ο βασικός μέτοχος θα κάνει τα πάντα, σε σημείο κατάχρησης, για να σώσει την εταιρεία, που ενίοτε περιλαμβάνουν διασυνδέσεις με το τραπεζικό ή πολιτικό σύστημα. Για αυτό συναντάμε μέχρι “κουφάρια” να επιβιώνουν για χρόνια, παρότι καταγράφουν ζημιές, με την εξυγίανσή τους να παίρνει διαστάσεις πολυετούς σίριαλ.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι εταιρείες είναι πολυμετοχικές, και συνήθως δεν υπάρχει κάποιος μέτοχος που να καίγεται, ή να “έχει καρδιά” για την εταιρεία. Επίσης, η οικονομία είναι ρευστή και καπιταλιστική, ενώ ο πτωχευτικός κώδικας είναι πιο άμεσος και έτσι όλα γίνονται “μπαμπ μπαμ”: “Κύριε, ξέμεινες από ρευστότητα και δεν έχεις πάγια να εγγυηθείς; Ήρθε η ώρα οι πιστωτές να πάρουν το τιμόνι!”. Έχω σοκαριστεί με το πόσο γρήγορα οι εταιρείες οδηγούνται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης, με τους μετόχους και τη διοίκηση απλά να παραδίδουν τα κλειδιά. Αυτό είναι μεγάλο μάθημα για το πόσο επιφυλακτικός οφείλω να είμαι στο μέλλον για “ελαφριές” εταιρείες, ακόμα και όταν είναι αδάνειστες, ακόμα και όταν είναι κερδοφόρες. Αυτό δε σημαίνει ό,τι θα τις αποφεύγω, αλλά σημαίνει πως πάντα πρέπει να είμαι έτοιμος για το σενάριο μιας κατάρρευσης αν τα κέρδη εξαφανιστούν.

To… “Ελληνο-Κυπριακό” Χαρτοφυλάκιο

Το περίεργο είναι πως στην Ελλάδα, από την οποία επιθυμούσα πέρσι να δραπετεύσω, το χαρτοφυλάκιο βρίσκεται πιο ψηλά από ποτέ, βοηθούμενο, από τις αγορές στα χαμηλά, εταιρειών όπως τα Πλαστικά Θράκης (ΠΛΑΘ), και την προέλαση εταιρειών πληροφορικής που κατέχω από παλαιότερα. Για τον ίδιο λόγο, η διάρθρωσή του έχει πλήρως μεταμορφωθεί.

Τα Πλαστικά Θράκης έχουν πλέον ρευστοποιηθεί πλήρως, το ίδιο και ο Καράτζης (ΚΑΡΤΖ) από περσι, λόγω της δημόσιας πρότασης. Αντίθετα, θέσεις σε εταιρείες πληροφορικής όπως η Entersoft (ΕΝΤΕΡ), η Epsilon Net (ΕΠΣΙΛ) και η Ideal (ΙΝΤΕΚ), λόγω των κερδών έχουν μεγαλώσει, δημιουργώντας μεγάλα διλήμματα για την πώλησή τους ή μη. Όπως εξηγώ στο παρακάτω βίντεο, είναι δύσκολο να εκτιμήσεις την αξία τους, καθώς αυτή έγκειται στη μελλοντική τους εξέλιξη.

Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, τη στιγμή που αγοράζονται φθηνά. Λίγα ή πολλά, κέρδη υπόσχονται στο κάτω-κάτω. Μα τώρα που ακριβαίνουν, και έρχεται η εποχή του θέρους; Κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει; Συνήθως, όταν δυσκολεύομαι να αποφασίσω, ακολουθώ τη Σολομώντεια λύση, ρευστοποιώντας μερικώς. Όμως ειδικά για αυτές τις μικρές εταιρείες πληροφορικής, με διαδρομές ανάπτυξης εμπρός τους, απροσδιόριστες σε μάκρος, πρέπει να το σκεφτώ διπλά.

Η απόδοσή του ελληνικού χαρτοφυλακίου (περιλαμβανομένων κυπριακών μετοχών) έφτασε το +18% μέσα στο 2020. Την ίδια περίοδο ο Γενικός Δείκτης έχασε το -11,75% της αξίας του, επηρεασμένος από τις τράπεζες. Βέβαια, το 2019 που ο ΓΔ ανέβηκε σημαντικά (+49%), το χαρτοφυλάκιο είχε αναιμικότερες αποδόσεις (+14%), λόγω της μη έκθεσης σε τράπεζες και της πολύ υψηλής ρευστότητας. Με δόση αυτοκριτικής, θα έλεγα πως το 2019 το παράκανα με τη ρευστότητα, αλλά δυσκολευόμουν να βρω επιλογές σε τιμές που να νιώθω ασφαλής. Ευτυχώς, φέτος νομίζω πως έχω εντοπίσει κάποιες εναλλακτικές, ώστε να μπορώ να παραμένω επενδεδυμένος. Για το ελληνικό χαρτοφυλάκιο, €1 επενδεδυμένο στο τέλος του 2008, έχει αυξηθεί στα €3.1 σήμερα (17/1/20).

Πριν από περίπου δύο μήνες προσέθεσα νέες επιλογές και σκόπευα να γράψω ένα γρήγορο άρθρο για πέντε από αυτές(ΕΧΑΕ, Motor Oil, Κρι-Κρι, Καρέλια, Alpha Αστικά Ακίνητα). Οι Motor Oil (ΜΟΗ) και ΕΧΑΕ, που μόνο μικρές θέσεις πρόλαβα να πάρω κοντά στα απόλυτα χαμηλά, ανατιμήθηκαν τόσο γρήγορα, που έπαψα να τις θεωρώ μεγάλες ευκαιρίες αγοράς για να τους αφιερώσω κάποιο άρθρο, και έχουν ρευστοποιηθεί πλήρως. Την Motor Oil την αγόρασα όταν υποχώρησε κάτω από τα €8, έτοιμος να συνεχίσω τις αγορές χαμηλότερα. Να σημειώσω πως παλαιότερα, τον Απρίλη, και σε υψηλότερες τιμές ήμουν αρνητικός, έχοντας γράψει τα εξής με τη μετοχή στα €13:

…η αγορά κωφεύει σε αναμενόμενες εξελίξεις, που δεν είναι δύσκολο να δει κανείς. Θα έλεγα να επισκεφτείτε ένα από τα παλαιότερα άρθρα μου για τη Motor Oil (ΜΟΗ), που μπορεί να σας φανεί επίκαιρο. Φυσικά έχουν περάσει τα χρόνια, αλλά η κατάσταση που περιγράφεται μπορεί να σας φανεί διδακτική και χρήσιμη σήμερα.

Είμαι πιο αισιόδοξος για Κρι Κρι (ΚΡΙ), Alpha Αστικά Ακίνητα (ΑΣΤΑΚ), Καρέλια (ΚΑΡΕΛ), που αποτελούν τις νέες θέσεις τις οποίες διακράτω. Σε αυτές έχει προστεθεί η “Χ”. Δεν σας την αποκαλύπτω ακόμα, γιατί σκοπεύω να της αφιερώσω άρθρο, και να τη ψάξω καλύτερα.

Οι 5 μεγαλύτερες μου θέσεις αυτή τη στιγμή σε Χρηματιστήριο Αθηνών και ΧΑΚ με σειρά μεγέθους είναι οι εξής: ΚΕΟ, Καρέλιας, Alpha Αστικά Ακίνητα, Ξενοδοχεία Λόρδος (ΛΟΞΕ), Blue Island (ΜΠΛΕ).

Οι εταιρείες πληροφορικής ή αυτές που σχετίζονται με αυτή δεν φαίνονται παραπάνω γιατί αποτελούν μικρότερες θέσεις, αλλά συνολικά συνιστούν το 31% της αξίας του μετοχικού μέρους, αν σε αυτές περιληφθεί και η Intracom. Η ρευστότητα του χαρτοφυλακίου είναι υψηλή στο 42%, έτσι το μετοχικό μέρος είναι 58%.

Όπως θα παρατηρείτε από την υψηλή συμμετοχή σε ακίνητη περιουσία (Λόρδος, ΑΣΤΑΚ) επιλέγω άμυνα. Ως ασπίδα, πέρα από την ίδια τη φύση των ακινήτων, λειτουργεί και το ότι οι μετοχές αυτές διαπραγματεύονται με μεγάλη έκπτωση επί της αξίας της περιουσίας που εσωκλείουν.

Θα το επαναλάβω για άλλη μια χρονιά, δεν πιστεύω πως οι τρέχουσες τιμές για τις περισσότερες ελληνικές μετοχές υπόσχονται μεγάλες μελλοντικές αποδόσεις. Κανείς, βέβαια, θα παρατηρήσει πως το 2020 έκλεισε με υψηλή απόδοση για το χαρτοφυλάκιο παρά την πεπεφρασμένη απαισιοδοξία μου και τότε. Αυτό οφείλεται κατά βάση στις ευκαιρίες αγοράς κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, όταν οι τιμές υποχώρησαν. Ελπίζω να έχει καταστεί σαφές, πως οι χαμηλές τιμές δημιουργούν τις μελλοντικές αποδόσεις. Αν το χρηματιστήριο τρέξει σήμερα, αφαιρεί αποδόσεις από το μέλλον. Τόσο απλό! Μόνο η άνοδος των πραγματικών κερδών των εταιρειών, δημιουργεί τις πραγματικές, διατηρήσιμες αποδόσεις.

Δηλαδή, εξακολουθώ να είμαι περισσότερο αισιόδοξος για τις αγγλικές παρά τις ελληνικές μετοχές που κατέχω. Παρακαλώ, ευχηθείτε μου αυτή τη φορά να μην “ξανά φάω τα μούτρα μου”.

Η Αμερική

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, κατά βάση είμαι επενδεδυμένος σε κάποιες κυκλικές, όπως η Smart Sand (SND) (άρθρο) και ή Canfor Pulp (CFX.TO), πληρώνοντας παράλληλα δικαιώματα πώλησης σε υπερτιμημένες μετοχές ως αντιστάθμισμα-ασφάλιστρο. Παρακολουθώ αποσβολωμένος φαινόμενα που δε θα έχουν καλό τέλος, όπως περιέγραψα στο άρθρο, “Ο Επενδυτής του Tube”.

Σας νοιάζει τι θα κάνουν οι μετοχές το 2021;

Η βασική, λοιπόν, ιδέα που ήθελα να περάσω αυτή τη χρονιά είναι να διαχωρίστε το τι κάνουν οι τιμές, από το τι συμβαίνει στην πραγματική αξία των εταιρειών που κατέχετε. Νομίζω πως υιοθετόντας αυτή τη φιλοσοφία, και εκτιμώντας με σύνεση την αξία, χτίζετε βαριά άγκυρα ώστε τα “ρεύματα” των αγορών να μη σας φοβίζουν και απειλούν. Δε χρειάζεται καθόλου να πασχίζετε να προβλέψετε το τι θα κάνουν τα χρηματιστήρια την επόμενη μέρα. Απλά ρωτήστε: “Τι κέρδη θα παράξει η εταιρεία μου τα επόμενα 10 χρόνια; Τι πιθανότητες έχει να περάσει τον κάβο;”. Αυτό είναι όλο!

Μη ξεχάσετε να διαβάσετε το τελευταίο μου άρθρο στο Seeking Alpha που αφορά τη μετοχή της Tesla (TSLA). Επίσης σας ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου που σπάσαμε τους 1,000 συνδρομητές στο κανάλι στο Youtube!

Καλή Χρονιά!

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Οι υπολογισμοί είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας και ενδέχεται να περιλαμβάνουν αστοχίες ή λάθη. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

43 comments on “Το Εξωγήινο 2020 – Σκέψεις & Μετοχικές Επιλογές 2021

  1. Ο/Η Investorblog λέει:

    Ποιες οι δικές σας επιλογές για το 2021?

  2. Ο/Η Panos Gitas λέει:

    γεια σου φίλε Δημήτρη!
    Μου άρεσε πάρα πολύ το άρθρο σου.
    Ταυτίζομαι με αυτά που περιγράφεις στο άρθρο.

    Άλλωστε μαζί φάγαμε τα μούτρα μας στο retail του uk, αλλά ήτανε ένα εξαιρετικό μάθημα που στην τελική δεν μας στοίχισε κάτι σημαντικό σε χρήματα γιατί το κάναμε με μέτρο. Σαν εμπειρία όμως άξιζε πολλά.

    Αν δεν κατείχα καθόλου ελληνικές και κυπριακές μετοχές, οι παρακάτω θα ήτανε οι επιλογές μου:
    1)φλεξοπακ
    2)πλαστικά κρήτης
    3)καρέλιας
    4)αστακ
    5)ιντερκο
    6)ασκο
    7)λιμάνια
    8)σαλαμις απο Κύπρο
    9)λόρδος απο Κύπρο

    Μέσα απο τα χρόνια πιστεύω ότι μια ρευστότητα που μου ταιριάζει είναι μαξ μέχρι 30%, εκτός εαν οι μετοχές έχουνε πάει στα ύψη και τα p/e άνω του 25-30 κτλ. Αλλιώς πιστεύω ότι διαχρονικά δεν αξίζει να κρατάω μεγαλύτερη ρευστότητα.

    Οι μικρές μεταβολές των τιμών δεν θα πρέπει να μας επηρεάζουν. Αν μπορούμε να κατέχουμε μετοχές με καλές διοικήσεις, με αντικείμενο που θα έχει μέλλον, με καλά θεμελιώδη (πχ χωρίς μεγάλα δάνεια, με p/e κάτω απο 12-14, με κάποια λογική ανάπτυξη κτλ) δεν θα πρέπει να μας προβληματίζουν οι μικρές μεταβολές των τιμών ούτε τα γεγονότα της επικαιρότητας. Στο τέλος όλα καλά θα πάνε!

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Γεια σου φίλε, και στα πεδία των μαχών Αγγλίας, Ελλάδος & Κύπρου συμπολεμιστή Πάνο! Όντως, μαζί έχουμε μάθει πολλά, παρά τους τραυματισμούς από τα βέλη που περάσαν της γνώσης τις ασπίδες που μοιραζόμαστε.

      Μοιραζόμαστε, επίσης, κάποιες επιλογές (ΚΑΡΕΛ, ΑΣΤΑΚ, ΛΟΞΕ), ενώ βρίσκω την όλη λίστα που παρουσιάζεις πολύ ενδιαφέρουσα. Σε σχέση με εσένα τείνω να διατηρώ κάπως μεγαλύτερη ρευστότητα και να τη μεταβάλω πιο έντονα σε σχέση με τα επίπεδα των τιμών.

      Αυτό ευνοεί κάπως, όταν συχνά προκύπτουν διορθώσεις και ευκαιρίες, αλλά πλήττει όταν αυτές καθυστερούν, γιατί παραμένω υπο-επενδυμένος και δε γεύομαι το 100% της αξίας που παράγουν εσωτερικά οι εταιρείες. Συνολικά από άποψη αποδόσεων το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να μη διαφέρει πολύ. Ίσως με το δικό μου τρόπο έρχεται πιο ομαλά, αλλά στο νόημα το άρθρου, και αυτό μια ιδέα είναι (δηλαδή τι μας πειράζει αν ανεβοκατεβαίνουν οι τιμές πιο έντονα, από τη στιγμή που οι εταιρείες μας είναι στιβαρές σε αξία).

      Εκεί που βλέπω τα πλεονεκτήματα της ρευστότητα είναι, πως δίνουν ένα πλεονέκτημα στο να αντιμετωπίζονται λάθη, ή στο να αναδιαρθρώνεται το χαρτοφυλάκιο με ομαλότερο τρόπο και χωρίς να δημιουργεί διλήμματα για την πώληση αξιόλογων μετοχών, για την αγορά νέων.

      Βέβαια, εσύ θα έλεγα, έχοντας δει και την ιστορία μας, επιλέγεις στιβαρές εταιρείες και προσεκτικότερα από μένα. Και οι δύο με ένα τρόπο, έχουμε βρει τον τρόπο μας!

      • Ο/Η Panos Gitas λέει:

        Το ωραίο με τις επενδύσεις είναι ότι δεν υπάρχει μόνο μια σωστή στρατηγική!
        Ο καθένας θα πρέπει να βρει την στρατηγική που του ταιριάζει. Προφανώς και οι προσωπικές στρατηγικές αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων διότι διαμορφώνονται μέσα απο τις εμπειρίες που συλλέγουμε.

        Το θέμα είναι όταν αγοράζουμε ή πουλάμε μια μετοχή να ξέρουμε τους λόγους για τους οποίους το κάνουμε. Ύστερα ο χρόνος θα δείξει αν το σκεπτικό μας είχε αξία. Βέβαια μπορεί να κάνουμε λάθος σκέψεις και εκτιμήσεις και η αγορά να μας επιβραβεύσει απο καθαρή τύχη. Εκεί θα πρέπει να βγάλουμε έξω τον εγωισμό μας και να αναγνωρίσουμε την καλή μας τύχη ή και το αντίστροφο με τις αποτυχίες. Μόνο έτσι οι επιτυχίες και οι αποτυχίες θα μας κάνουν δυνατότερους αλλιώς θα ζούμε σε μια πλάνη και τελικά θα μάθουμε πολύ λιγότερα.

        Συμπερασματικά οι αποδόσεις μας σε βάθος ετών βασίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην προσωπικότητα μας ! Οπότε εκτός απο την ανάλυση μετοχών, θα πρέπει να δουλεύουμε με τον εαυτό μας ώστε να καταφέρουμε καλύτερες αποδόσεις και φυσικά να γίνουμε και καλύτεροι άνθρωποι!

        • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

          Αυτό είναι από τα πιο γοητευτικά της επένδυσης. Είναι μια μικρογραφία της ζωής από την οποία μαθαίνουμε πολλά. Πάνω σε αυτό εστιάζει το βιβλίο του Guy Spier.

  3. Ο/Η Νίκος Μίχος λέει:

    Καλησπέρα και από εμένα (Το πρώτο μου σχόλιο εδώ).
    Δημήτρη θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πολύ για το investorblog.gr & το youtube channel σου για τις πληροφορίες, μελέτες, γνώμες που δίνεις/σχολιάζεις. Εγώ ξεκίνησα να ασχολούμαι με τις επενδύσεις λίγους μόλις μήνες οπότε ακόμα είμαι σε περίοδο διαβάσματος (2 απ’ τα 5 μέχρι στιγμής βιβλία που πρότεινες και αναμένω τον κύριο Lynch απ’ το ταχυδρομείο…) και απορρόφησης πληροφορίας και γνώσης (παρακολούθησα μια σειρά δωρεάν διαδικτυακών μαθημάτων από τον καθηγητή Frank Paiano-Southwestern Community College για να τα βάλω σε μια τάξη αρχικά γιατί ήταν όλα άγνωστα). Έχω αρκετό δρόμο μπροστά μου μεν αλλά επειδή το ευχαριστιέμαι δε βιάζομαι και ιδιαίτερα. Για αρχή τοποθετούμε με dollar cost average σε γνωστό δείκτη με μακρόχρονο πλάνο και ελπίζω σύντομα να μπω και σε συγκεκριμένες μετοχές. Επειδή κυκλοφορούν πολλοί, αυτό που ξεχωρίζω σε εσένα είναι η βαθιά γνώση/τεκμηρίωση (ακόμα δε μπορώ να καταλάβω τα πάντα μεν αλλά βελτιώνομαι) το πάθος γι’ αυτό που κάνεις, η επαγγελματική σου τοποθέτηση (ακούραστα), η σωστή επενδυτική νοοτροπία καθώς και τα θετικά αποτελέσματα στο πέρασμα του χρόνου. Στον ελληνικό χώρο, χωρίς να θέλω να αδικήσω κάποιον, δεν έχω βρει κάτι άλλο αντίστοιχο ποιοτικά. Κάποιοι ίσως πουλάν παραπάνω σε νούμερα γιατί έχουν εστιάσει πολύ στο youtube και στα καυτά ζητήματα αλλά δεν μπαίνουν στο κόπο να εξηγήσουν 5 πράγματα. Το να λες μια μετοχή ή ένα τομέα που πουλάει/ανεβαίνει σήμερα δεν μου λέει κάτι. Το γιατί είναι που με κάνει καλύτερο και βαθιά ανάλυση δε βλέπω από πολλούς…
    Έχω λοιπόν την ευκαιρία να σου δώσω κουράγιο λέγοντάς σου πώς πραγματικά βοηθάς, «ανοίγεις τα μάτια» . Συνέχισε έτσι.
    Έχοντας διαβάσει κάποια παλιά άρθρα σου για την Jumbo, σήμερα θεωρώ ότι έχει πιο δίκαιη τιμή (~13 Ε) αν κ όχι αρκετά υποτιμημένη. Ο φόβος του covid κατέβασε την τιμή μεν αλλά πλέον πιστεύω το 2021 η το 2022 θα ξαναβρεί το δρόμο της. Το χρέος δεν ανέβηκε απ’ όσο είδα (αν κ ακόμα θέλω δουλεία και στα λογιστικά) και οι πωλήσεις παρά τη μείωση δεν κατρακύλησαν. Λογικά λόγο ονόματος ίσως ξανά-υπερεκτιμηθεί στο σύντομο μέλλον. Για ένα αρχάριο επενδυτή εκτιμώ ότι δεν είναι κακή προσέγγιση μακροπρόθεσμα.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Νίκο καλώς ήρθες!

      Ευχαριστώ για το σχόλιο σου και τα καλά σου λόγια. Θα χαρούμε να σε έχουμε εδώ στις συζητήσεις. Επίσης, πολύ καλό το ότι ξεκίνησες να διαβάζεις!

      Τώρα για Jumbo, η άποψή μου έχει αλλάξει:
      α) Η εταιρεία έχει μεγαλώσει και έχει πετύχει καλύτερα από όσο περίμενα. (εδώ ενδέχεται η εκτίμηση μου να ήταν λάθος, περισσότερο απαισιόδοξη).
      β) Η μετοχή της εξακολουθεί να είναι κοντά στα ίδια (μεγαλύτερη αξία, ίδια τιμή = φθήνυνε)
      γ) Το υπόλοιπο χρηματιστήριο έχει ακριβύνει. Άρα, συγκριτικά είναι φθηνότερη.

      Για αυτούς τους λόγους έχω ανοίξει μια μικρή θέση. Δε θεωρώ την εταιρεία ακριβή, όπως παλιά, για τους λόγους που αναφέρω.

      Τα α), β), γ), είναι προσχέδιο για άρθρο που θα ήθελα να γράψω. Πολλά θα ήθελα να γράψω αλλά τελικά δεν προλαβαίνω. Όπως και εσύ περισσότερο διαβάζω!

      *Να πως πως δε με ανησυχεί η τρέχουσα δυσκολία. Τέτοια εταιρεία τη φοβάμαι, μόνο για τεκτονικές αλλαγές που ενδέχεται να έρθουν στο retail. Αυτή η χρονιά αν είναι χάλια, είναι κάτι που εύκολα αποδέχομαι. Επίσης, μετράω πολύ το Βακάκη στο τιμόνι.

      • Ο/Η Νίκος Μίχος λέει:

        Σε ευχαριστώ πολύ Δημήτρη για την άμεση απάντηση σου και για το sharing της άποψή σου. Αν και πίστευα ότι δεν θα ήσουν πολύ θετικός η απάντηση σου με εξέπληξε ευχάριστα 😊 . Λέω να το τολμήσω λοιπόν, για πρώτη μετοχή πιο πολύ για εκπαιδευτικούς λόγους και επειδή στη πράξη διαπιστώνεις πράγματα που στη θεωρία δε φαίνονται απ’ τα οποία (αν δεν σου κόψουν την καριέρα) βγαίνεις σοφότερος.
        Η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και ως καταναλωτές και το online shopping εκτιμώ θα παίρνει μερίδιο αγοράς, αλλά δυσκολεύομαι να δω πως θα σπάσει το μονοπώλιο κ η επέλαση του Jumbo εντός 5 ετίας.

        • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

          Έτσι είναι, στη πράξη μαθαίνει κανείς. Μια καλή ιδέα Νίκο, θα ήταν να καταγράψεις τις ιδέες σου σε μια σελίδα χαρτί (ποιό χαρτί; πέθανε το χαρτί), ή αν δε προλαβαίνεις, έστω σε μια παράγραφο. Αυτό θα αποδειχθεί πολύ χρήσιμο για την αυτο-αξιολόγηση και επενδυτική διαδικασία.

          Που λέει και ο Πάνος πιο πάνω, σημασία έχει όταν αγοράζουμε ή πουλάμε μια μετοχή, να ξέρουμε γιατί το κάνουμε. Ο άνθρωπος ξεχνά και διαστρεβλώνει όσα πίστευε. Αν είναι γραμμένα είναι αλλιώς.

  4. Ο/Η Panos Gitas λέει:

    για αστακ να γράψω το εξής: Στο 6μηνο είχε περίπου 78 εκ ταμειακά διαθέσιμα. Αναφέρουν ότι ένα δικαστήριο που είχανε, έχει βγει οριστική απόφαση και είναι να εισπράξουν περίπου 20 εκ.
    Επομένως πιθανολογώ ότι στις επόμενες χρήσεις τα ταμειακά διαθέσιμα θα είναι 100 εκ και η κεφαλαιοποίηση προς το παρών 86 εκ! Δώρο τα ακίνητα της και τα μελλοντικά έσοδα απο μισθώματα και απο τις υπηρεσίες που προσφέρει η εταιρία. Το καλό με τα αστακ είναι οτι η εταιρία ειναι κερδοφόρος οπότε ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του υπομονετικού επενδυτή. Στα αρνητικά οτι δεν διανέμει ποτέ μέρισμα και ότι δεν αξιοποιούν με αποδοτικό τρόπο το μετρητό! Για μια μικρή θέση αντί για μετρητό να κάθεται νομίζω είναι καλή επιλογή.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλά τα ΑΣΤΑΚ είναι περίπτωση. Δεν είναι το μεγάλο upside, ούτε η εταιρεία που θέλω να κατέχω για 10 χρόνια. Αλλά όπως λες ο χρόνος δε λειτουργεί τουλάχιστον κατά, και είναι δύσκολο να χαθούν χρήματα μακροπρόθεσμα.

      Αν δηλαδή υπήρχαν μεγάλες ευκαιρίες τριγύρω, δε θα καιγόμουν να την έχω. Αλλά σε αυτή τη φάση, αντί να έχεις ρευστότητα, τα ΑΣΤΑΚ είναι μια ενδιάμεση λύση.

      Θα πεις κανείς, ναι αλλά αν πέσει η μετοχή; Η απάντηση είναι πως μια τέτοια μετοχή ειδικά, παρακαλάς να πέσει! Ρίξτε και εσείς καμιά προσευχή…χαχα

    • Ο/Η Ilias Famelos λέει:

      Χαίρετε

      κύριε Πανάγο από έχετε την πληροφορία για το βουλγάρικο ακίνητο? Ρωτώ γιατί έχω καλούτσικη θέση στην εταιρεία (3500 μετοχές) κι έχω κατά νου (εάν έχει λήξει η πανδημία) να παραβρεθώ στην επόμενη γεν. συνέλευση και να ρωτήσω επ΄αυτού. Προσωπικά το μόνο που ξέρω είναι το σχόλιο του καλού δημοσιογράφου-αναλυτή κ. Στέφανου Κοτζαμάνη από πέρσι τον Αύγουστο.

      “Υπάρχουν επαφές σε προχωρημένο επίπεδο, προκειμένου να λήξει συμβιβαστικά και με σχετικά θετικό τρόπο για την εισηγμένη η πολυετής δικαστική διαμάχη γύρω από το ακίνητο που κατέχει η εταιρεία στη Βουλγαρία”.

      https://www.euro2day.gr/news/enterprises/article/2038640/alpha-astika-akinhta-syzhta-me-funds-ton-kokkinon.html

      • Ο/Η Panos Gitas λέει:

        Καλησπέρα σας.
        Στην εξαμηνιαία έκθεση του 2020, 13. Λοιπές απαιτήσεις, σελίδα 38 γράφει ότι η δικαστική απόφαση είναι τελεσίδικη. Επίσης αναφέρει ότι είναι ανακτήσιμη διότι τα περιουσιακά στοιχεία της Ακαδημίας Επιστημών Σόφιας υπερκαλύπτουν την απαίτηση.
        Έχετε πάει σε κάποια προηγούμενη γενική συνέλευση; Εντυπώσεις;
        Προσωπικά μόνο τηλεφωνικά έχω προσπαθήσει να επικοινωνήσω αλλά δεν έβγαλα άκρη.
        Φέτος αν βολέψει σκέφτομαι να παρευρεθώ στη ΓΣ.

        • Ο/Η ΗΛΙΑΣ ΦΑΜΕΛΟΣ λέει:

          Ευχαριστώ θερμά. Πήγα πρόπερσι στη ΓΣ, το 2019. Όλο το ΔΣ παππούδια, μέσος όρος ηλικίας 80 ετών, φέτος ευτυχώς (?) άλλαξαν. Έτυχε να παρίσταται κι ο κύριος Κοτζαμάνης, τον ξέρω απ΄όταν ήταν αρχισυντάκτης στο περιοδικό “ΧΡΗΜΑ” του Ουζούνη. Είπα να αδράξω την ευκαιρία και να ρωτήσω καμιά πληροφορία. Μέχρι να πω καλημέρα και δυο κουβέντες τα θέματα διαβάστηκαν και ψηφίστηκαν σχεδόν ακαριαία. Όλη η διαδικασία, 8 θέματα στην ΓΣ, σε 10 λεπτά max. Είχα ερωτήσεις για το ακίνητο στη Βουλγαρία*…δεν πρόλαβα, σηκώθηκαν απ΄το τραπέζι κι έφυγαν. Το μόνο που κατάφερα ήταν με πολύ επιμονή και με 6μηνη καθυστέρηση να μου στείλει ο υπεύθυνος μετόχων-τότε-κ. Ζαπάντης ένα κατάλογο με τα ακίνητα της εταιρείας.

          Πέρσι λόγω της πανδημίας δεν πήγα. Φέτος θα πάω και θα είμαι προετοιμασμένος. Δεν πιστεύω ότι θα κάνω κάτι σημαντικό απέναντι στην καρκινομαμά της. Που ακούστηκε εταιρία ακινήτων να κρατάει με σχεδόν μηδενική απόδοση 80 εκ ευρώ. Σε κάθε άλλη εταιρία ο βασικός μέτοχος θα τους είχε ξηλώσει. Εδώ απλά και βολικά κρατάει τα χρήματα στην τραπεζα του. Ίσως εάν έρχονταν κάποιοι απ΄το προεδρείο του ΣΕΔ να μας έπαιρναν στα σοβαρά. Ελπίζω το 2022 να καθαρίσει ο ισολογισμός της ΑΛΦΑ οπότε θα εκλείψει ένας λόγος μη καταβολής μερίσματος. Σε ότι με αφορά δεν τους δίνω λέπι που να μου βγάζουν τα νύχια.

          Νομίζω πως η ΜΠΡΙΚ στην οποία το τελευταίο 3μηνο χτίζω θέση είναι πιο ενδιαφέρουσα-συμφέρουσα περίπτωση.

          • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

            Μια τιμωρία των εταιρειών που δε προσέχουν τους μετόχους τους είναι πως οι μετοχές τους διαπραγματεύονται πολύ χαμηλά. Αυτό φυσικά πλήττει αυτούς που πλήρωσαν μια τιμή κοντά στα ίδια κεφάλαια.

            Τώρα, όταν η τιμή είναι τόσο χαμηλή, αντισταθμίζει αυτό τον αρνητικό παράγοντα. “Αφού δε με προσέχεις, προσέχω και εγώ τι τιμή πληρώνω). Για μένα, είναι απαγορευτικό όταν βλέπω κραυγαλέα κακοδιαχείριση. Με την ΑΣΤΑΚ θα έλεγα πως περισσότερο έχουμε να κάνουμε με κάτι ξεχασμένο.

            Πολύ καλό πάντως ότι πάτε στις ΓΣ και αναδεικνύετε το θέμα.

          • Ο/Η Panos Gitas λέει:

            Παρακαλώ και ευχαριστώ για τις πληροφορίες. Συμφωνώ οτι τα ΑΣΤΑΚ δεν είναι αποδοτική εταιρία και είναι απαράδεκτο να λιμνάζουν 80 εκ. Επειδή όμως η αποτίμηση είναι αστεία, κάνω τα στραβά μάτια.

            Κατέχω μετοχές διότι θεωρώ ότι κάποια στιγμή η alpha bank για να καθαρίσει τον ισολογισμό της θα πρέπει να την πουλήσει ή να την απορροφήσει. Άλλωστε έχουνε πίεση απο όσο ξέρω τα τραπεζικά συστήματα να ρευστοποιήσουν συμμετοχές και θυγατρικές ώστε να δυναμώσουν τους ισολογισμούς τους. Αν συμβεί κάτι απο τα παραπάνω πιθανολογώ ότι θα γίνει κοντά στα ίδια κεφάλαια άρα θα υπάρξει σχετικά καλή υπεραξία. Το μεγάλο ατού των ΑΣΤΑΚ είναι οτι δύσκολα θα χάσει κάποιος σε αυτές τις τιμές διότι να διαπραγματεύεται κάτω απο τα μετρητά το θεωρώ δύσκολο. Επίσης είναι διαχρονικά κερδοφόρος επιχείρηση με αποτέλεσμα κάθε χρόνο τα μετρητά να αυξάνονται. Άρα ο χρόνος λειτουργεί υπέρ μας.

            Σε τρέχουσες αποτιμήσεις στα μάτια μου η πιο φθηνή είναι με μεγάλη διαφορά η ιντερκο. Τα ffo λογικά φέτος θα είναι πάνω απο 6,5 εκ και η κεφαλαιοποίση 65 εκ, άρα προσφέρει μεγαλύτερη απόδοση απο 10% το χρόνο. Κάθε χρόνο μέχρι το 2027 τα ffo θα αυξάνονται.

            Αν προσθέσει νέα αποδοτικά ακίνητα ακόμα καλύτερα. Αν δεν προσθέσει, δεν με χαλάει καθόλου αρκεί να μοιράζει όλα τα κέρδη!

            Αν είχα τον έλεγχο της εταιρίας θα έκανα διαρκώς αγορά ιδίων μετοχών.

            Η ΜΠΡΙΚ είναι καλή εταιρία,έχει καλή διοίκηση αλλά δεν εκμεταλλεύτηκε το timing των ακινήτων πριν αρκετά χρόνια ενώ η ιντερκο επένδυσε την κατάλληλη περίοδο και αποεπένδυσε πάλι την κατάλληλη περίοδο πριν την πανδημία(θέμα τύχης φυσικά για το δεύτερο). Οπότε για να δεί τα νούμερα και τις αποδόσεις της ιντερκο θα χρειαστεί αρκετά χρόνια.

  5. Ο/Η Petros λέει:

    Πολύ ωραίο άρθρο όπως πάντα Δημήτρη. Η αγορά όταν έχει “τάση” θα ανέβει ή θα κατέβει και αυτό δεν οφείλεται στις δικές μας ικανότητες , έτσι κ αλλιώς θα γίνει.. είναι πολύ σημαντικό να διαλέγουμε βέβαια όπως λές εταιρείες με εσωτερική αξία και απλά να περιμένουμε, κ αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος πάντα και στις δικές μας δεξιότητες / προσπάθεια. Με αυτόν τον τρόπο οι πιθανότητες συνήθως – όχι πάντα – να κερδίζουμε είναι με το μέρος μας. Για το 2021 οι δικές μου μετοχικές επιλογές είναι ΟΛΘ / ΠΛΑΘ / ΜΥΤΙΛ / ΑΣΚΟ / ΠΛΑΚΡ / ΟΛΠ / ΕΥΠΙΚ / ΜΕΒΑ / ΦΛΕΞΟ / ΙΝΤΕΡΚΟ / ΙΝΤΚΑ με την έννοια ότι διαθέτουν εσωτερική αξία κατά την άποψή μου μεγαλύτερη από την αποτίμησή τους στο ταμπλό.

  6. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Γεια σου Πέτρο, σε ευχαριστώ!

    Μου αρέσει που έχεις διαφορετικών ειδών επιλογές. ΠΛΑΚΡ, ΦΛΕΞΟ, που αναπτύσσονται, ΜΥΤΙΛ (κυκλική- αν και ως τέτοια θα την αγόραζα μόνο στα χάλια της), ΑΣΚΟ (με ρευστότητα), ακίνητα, λιμάνια…ΠΛΑΘ & ΜΥΤΙΛ ιστορικά τις έχω αγοράσει, αλλά τις έχω δει πολλές φορές στην ιστορία τους να έχουν άτσαλα αποτελέσματα και υποπτεύομαι πως θα συνεχίσουν να είναι έτσι. Τις παρακολουθώ, αλλά είναι από αυτές που επιλέγω μόνο όταν περνάνε δύσκολα. Δεν τις έχω πλέον στην κατοχή μου, αλλά για σένα θα ευχηθώ η ανοιξή τους να κρατήσει όσο γίνεται περισσότερο!

  7. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Καλησπέρα Δημήτρη!
    Για το 2021 μου αρέσει κατ’ αρχάς ο ΜΥΤΙΛ. Θεωρώ ότι δεν είναι τόσο κυκλικός καθώς έχει κάνει μεγάλη στροφή προς την ενέργεια οπότε θα γίνει πιο σταθερός. Σε αυτή την τιμή απλά διακρατώ, ενώ αν υποχωρήσει προς τα 10 ή πιο κάτω θα αυξήσω.
    Επίσης, από τις εταιρείες πληροφορικής αυτές που έχουν μείνει πίσω είναι η ΠΕΡΦ και η BYTE. Αν το πάμε με τη συγκριτική συλλογιστική θα πρέπει είτε αυτές να ανέβουν είτε οι άλλες να πέσουν για να έρθουν σε ένα μέσο P/E 15~20.
    Μου αρέσουν επίσης και τα ΠΛΑΘ.
    Από τις επιλογές σου, εντύπωση μου έκανε ο Καρέλιας καθώς δεν τον είχες αναφέρει ξανά. Τι είναι αυτό που σου άρεσε πολύ? Νομίζω ότι στο πρόσφατο παρελθόν είχαν κάποια ενδοοικογενειακή κόντρα. Θα την έχω στα υπόψιν όμως.

    Στο αγγλικό τώρα, έπαθα αυτό που έπαθες κι εσύ. Μόλις δίπλωσε η RMG.L έβγαλα τη μισή θέση και μετά από άλλο ένα 25% έδωσα και τα υπόλοιπα, κατά το πούλα και μετάνιωνε που έλεγαν οι παλιοί. Δείχνει όμως να έχει τρομερή δυναμική, αν και υπεραγορασμένη δεν ξέρεις που μπορεί να φτάσει αυτό το ξέσπασμα. Από την άλλη, η BT/A.L, την οποία διακρατώ ακόμα, δείχνει να κινείται πολύ αργά. Μου θυμίζει αυτό που έλεγε ο Peter Lynch ότι κόβω τα λουλούδια και ποτίζω τα ζιζάνια.
    Όσον αφορά την Αμερική, όντως συμβαίνουν τρελά πράγματα. Ειδικά όταν βλέπω να γίνονται projections κερδών για μετά από 5 ή 10 χρόνια, αυτά είναι ριψοκίνδυνα πράγματα γιατί ενσωματώνουν περισσότερο προσδοκία παρά αξία. Αν όμως κάποιος θέλει μπορεί να βρει καλές επιλογές ψάχνοντας είτε στο valueinvestorsclub.com, είτε στο magicformulainvesting.com, είτε και στα 13F των superinvestors (εγώ τα βλέπω στο dataroma.com). Το μυστικό είναι να μην πηγαίνεις εκεί όπου πηγαίνουν οι πολλοί.
    Τέλος, το 2020 ανεξάρτητα από το πώς τα πήγε ο καθένας, θεωρώ ότι μας δίδαξε πολλά. Προσωπικά δοκίμασα διάφορες τακτικές κι έβγαλα τα συμπεράσματά μου. Το κυριότερο συμπέρασμα που έβγαλα είναι ότι πρέπει να δείχνεις χαρακτήρα και να παίρνεις μόνος σου τις αποφάσεις σου, άσχετα αν έχεις κοπιάρει τις ιδέες από άλλους. Επίσης, πάντα πρέπει να έχεις ρευστότητα και να επενδύεις “φοβισμένα” (αμυντικά τρόπον τινά εννοώ). Τα βασικά δηλαδή…
    Καλές επιτυχίες σε όλους!

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλησπέρα Γιάννη,

      Ο Καρέλιας με προβληματίζει που είναι σε μια βιομηχανία που επιβαρύνει την υγεία, και όπου δικαιολογημένα τα κράτη θέλουν να περιορίσουν. Από την άλλη, όταν το ρευστό είναι μεγάλο κομμάτι της κεφαλαιοποίησης και ο πολλαπλασιαστής κερδοφορίας μικρός, σοβαρές επιπτώσεις στην κερδοφορία πρέπει να έρθουν για να χαθούν λεφτά. Αν αυτά τα χρήματα δεν τα μοιράσει ή αξιοποιήσει, το upside δε μπορεί να είναι πολύ μεγάλο. Αν είναι έτσι, λοιπόν, απίθανο το downside, πιθανότερο μα μικρό το uspside. Αν τώρα κάποια στιγμή αποφασίσει να κάνει κάποια εξαγορά, ή να τα επιστρέψει στους μετόχους, εκεί θα προκύψουν σημαντικά κέρδη.

      Την πληροφορική θα απέφευγα να την αποτιμήσω στατικά με βάση την τρέχουσα κερδοφορία. Αν μια εταιρεία από αυτές αναπτυχθεί σημαντικά, το p/e 20 είναι φθηνότερο από μια που θα αναπτυχθεί λιγότερο και έχει p/e 15. Επίσης, αυτά τα κέρδη έχουν ευνοηθεί ή επιβαρυνθεί από έκτακτους παράγοντες; Και κάτι ακόμα. Αν π.χ. μια τέτοια εταιρεία έχει καλό gross margin, αλλά ακόμα δεν έχει τις οικονομίες κλίμακας να νικήσει τα λειτουργικά έξοδα, και ξέρεις πως θα διπλασιάσει τις πωλήσεις, τα κέρδη μπορεί να πολλαπλασιαστούν δυσανάλογα σε σχέση με την αύξηση των πωλήσεων.

      Όντως, η RMG εξελίχθηκε πέρα από τις προσδοκίες, και εγώ νωρίτερα έφυγα. Ο Lynch στο βιβλίο του Beating The Street που αναφέρει με λεπτομέρεια που αγόραζε και πούλαγε διάφορες εταιρείες, θα δεις πως εστίαζε στο “underlying business”. Δηλαδή έβλεπε τα κέρδη και τις πωλήσεις να τρέχουν και κρατούσε. Αν οι αποτιμήσεις γίνονταν γελοία υψηλές, πουλούσε. Θα δεις όμως πως εστίαζε στην επιχείρηση (αυτό εννοούσε σαν νικητές), και όχι απλά τη μετοχή που ανεβαίνει. Νομίζω πως έχει διαστρεβλωθεί η βασική του ιδέα.

      Ειδικά ετιαρείες μη αναπτυξιακές, (κυκλικές, assets plays), τις αντιμετώπιζε τελείως διαφορετικά. Η κυκλική μέσα σε 3 χρόνια μπορεί να 5-πλασιαστεί, είναι για καρά-πούλημα, δεν είναι ο νικητής που πρέπει να κρατήσεις, είναι μια υπερτιμημένη μετοχή που είναι ζήτημα χρόνου να γυρίσει σε μια πιο λογική αξία. Χαρακτηριστικότατα παραδείγματα τόσο ο Ικτίνος, όσο και η Motor Oil. Στην ίδια κατηγορία θα έβαζα και την Aegean, που αν δεις την ιστορία της, και αυτή κυκλική είναι, απλά αυτό που της έκατσε τώρα σαφώς είναι ατυχία. Αλλά σε τέτοιους κλάδους, και η πανδημία να μην είναι, την άλλη θα είναι μια ύφεση, την άλλη θα είναι οι τιμές της ενέργειας…και πάει λέγοντας. Είναι βαθιά στη φύση τους αυτό.

  8. Ο/Η Γιώργος λέει:

    εξαιρετικό άρθρο και σχόλια. ευχαριστούμε

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ευχαριστώ και εγώ για τα καλά λόγια και όλους σας για τη συμμετοχή στη συζήτηση.

  9. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Τον τελευταίο μήνα Ίλυδα, Intracom και ΕΥΑΘ αποχαιρέτησαν στο χαρτοφυλάκιο. Η Ίλυδα ήταν η εταιρεία για την οποία σκόπευα να αφιερώσω άρθρο, αλλά η γρήγορη άνοδος της μετοχής το κατέστησε ανούσιο. Σήμερα έφυγε και η Ιντεαλ στο 3,22.

    Δυσκολεύομαι να βρω αντικαταστάτες όσο ποτέ. Οι μόνες μου θέσεις στην Ελλάδα είναι πλέον σε: ΚΑΡΕΛ, ΑΣΤΑΚ, ΜΠΕΛΑ, ΕΠΣΙΛ, ΕΝΤΕΡ, ΚΡΙ

    Με εξαίρεση την ΑΣΤΑΚ και ίσως την ΚΑΡΕΛ, οι εταιρείες δεν είναι φθηνές με βάση τα πάγια τους, και έτσι η λογική είναι διαφορετική εδώ σε σχέση με την ανακύκλωση που επέλεγα σε μετοχές deep value τύπου ΠΛΑΘ. Οι επενδύσεις αυτές υπόσχονται μέτριες αποδόσεις για τα επόμενα 10 χρόνια, σε αντίθεση με το 10%+ που ανέμενα από τις πάμφθηνες deep value. Οι εύκολες μεγάλες αποδόσεις μας τελείωσαν και στο ελληνικό χρηματιστήριο. Απλά νομίζω πως το ρευστό είναι η χειρότερη επιλογή μακροχρόνια. Έτσι, δε θα αφήσω το ρευστό να γίνει η πλειοψηφία του χαρτοφυλακίου, αλλά κρατώ μπόλικο για τις καταιγίδες. Αυτό εξηγεί τη διατήρηση μόνο “ποιοτικότερων” εταιρειών όπου αξίζει να πληρωθεί το κάτι παραπάνω.

  10. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Δημήτρη καλησπέρα, ποια είναι η άποψή σου για την Universal Music Group που στόχευσε ο Άκμαν για την PSTH?

    Είναι μπαφετικής λογικής η εταιρεία (cash flows, moat, growth). Προς το παρόν δεν ξέρουμε πολλά για τα μεγέθη της, μόνο ότι την αποτίμησε στα €35b και για το 2020 είχε έσοδα €7b, EBITDA ~€1,4b, growth ~17% και NET DEBT/EBITDA<1.

    Προς το παρόν η αγορά την θεώρησε βαρετή επιλογή και αυτό την καθιστά αυτομάτως contrarian επιλογή κατά τη γνώμη μου.

  11. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλημέρα Γιάννη,

    To PSTH είναι SPAC σωστά; Γενικά δε με ενθουσιάζει η ιδέα των SPACs

    • Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

      Δημήτρη, έχεις δίκαιο απλά το συγκεκριμένο είναι μια κατηγορία από μόνο του γιατί έχει διαφορετική δομή.

      Πάντως σε ευχαριστώ που με επαναφέρεις στην τάξη γιατί όλα αυτά είναι πολύ φουσκαδόρικα και δεν θα έχουν ωραίο τέλος.

      Εν τω μεταξύ ο Jeremy Grantham “ξαναχτύπησε” με καινούργια συνέντευξη τον Μάιο και λέει ότι είμαστε σε τελικό στάδιο για την αμερικανική αγορά. Συγκεκριμένα, γράφει ότι η κακή ψυχολογία – αδυναμία θα μεταδίδεται σαν τους τερμίτες από κλάδο σε κλάδο. Ξεκίνησε από τα SPACS τα οποία ξεφούσκωσαν, μετά πέρασε στα meme stocks, στα crypto και τώρα θα μεταδοθεί στις τεχνολογικές για τις οποίες θεωρεί ότι ο Nasdaq κορύφωσε τον Φεβρουάριο. Μένει να δούμε αν θα επαληθευτεί.

      Όμως αλλού θα ήθελα να σταθώ. Ανέφερε ως καλές εναλλακτικές τις αναδυόμενες αγορές και τον χαλκό ως commodity λόγω του electrification σε συνδυασμό με τις περιορισμένες ποσότητες. Συμφωνείς με αυτή την προσέγγιση και έχεις υπόψη σου τρόπους για επένδυση στο χαλκό?

      • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

        Συγνώμη για την καθυστερημένη απάντηση Γιάννη. Ούτως ή άλλως έχω έκθεση από παλιά μέσω της Central Asia Metals: https://www.youtube.com/watch?v=5sus714LpFQ&t=718s

        Για τα commodities, ενδιαφέρον έχουν δύο small caps που είναι εισηγμένα στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και παράγουν αέριο στην Ουκρανία. Υπάρχει ο κίνδυνος ο πολιτικός και το γεγονός πως η πλειοψηφία ανήκει σε Ουκρανούς ολιγάρχες, αλλά με τις τιμές που διαμορφώνονται στο φυσικό αέριο θα παίζουν με P/E κοντά στο 2, και αν βάλεις και το ρευστό που είναι πάνω από το μισό της κεφαλαιοποίησης τους, χαρίζονται!

        Σε αυτή την αποτίμηση αναλαμβάνω τον πολιτικό κίνδυνο και έχω επενδύσει και στις δύο, σε περίπτωση που σε μια από τις δύο υπάρξουν προβλήματα.

        • Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

          Καλησπέρα, Δημήτρη! Θα ήθελες να μοιραστείς ποιες είναι αυτές οι δύο ουκρανικές εταιρείες φυσικού αερίου?

          • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

            Άντε να το πάρει το ποτάμι! Αν και είναι αρκετά επιθετικές και θα ήθελα να μοιραστώ πιο ολοκληρωμένα το πως τις σκέφτομαι και τις αγοράζω. Enwell & JKX

  12. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Δημήτρη καλημέρα! Μετά από μια γρήγορη ανασκόπηση των 13F των superinvestors για το δεύτερο τρίμηνο, τα πιο χτυπητά συμπεράσματα που βγάζω είναι: μεγάλη ομοφωνία και αυτοπεποίθηση για την BABA καθώς και για την MU.

    Για την BABA τα έχουμε ξαναπεί, καλά θεμελιώδη με growth. Αυτό που πρέπει να αξιολογήσει κανείς είναι η έκθεση στην Κίνα. Προσωπικά έχω ανοίξει μια καλή θέση.

    Όσον αφορά την MU (Micron technologies) βλέπω απόψεις διφορούμενες. Από τη μία κάποιοι λένε για το στορυ της έλλειψης των chips και ότι έχει moat επειδή είναι ολιγοπώλιο και απαιτούνται τεράστια capex για να εισέλθει κάποιος στον κλάδο. Από την άλλη κάποιοι λένε ότι δεν έχει moat γιατί κανείς δεν αναγνωρίζει το brand της όταν αγοράζει μια συσκευή, οπότε η παραγωγή της είναι όπως τα commodities ενώ επίσης είναι κυκλική και σε μια πτώση του κύκλου μπορεί εύκολα να περάσει σε ζημιές.

    Παράλληλα, βλέπω ότι η INTC (Intel) μπήκε στον χώρο των chips με μια επένδυση 20b για κατασκευή εργοστασίου στην Αμερική. Η εταιρεία δεν έχει μεγάλο growth αλλά έχει σχετικά πιο σταθερές χρηματορροές και προσφέρεται με ένα discount με το P/E ~12. Απ’ ότι κατάλαβα στους κύκλους των μηχανικών υπολογιστών θεωρείται ότι έμεινε πίσω κι έτσι η αγορά την τιμωρεί. Πάντως, η εταιρεία άλλαξε πρόσφατα CEO και φαίνεται να αναζητά πάλι καινοτομίες. Μεγάλη θέση κατέχει ο Seth Klarman.

    Θα με ενδιέφερε ένα σχόλιο σου για τις MU και INTC, δεδομένου ότι στο παρελθόν είχες αφιερώσει και ένα άρθρο για τον ανταγωνιστή της Intel, την AMD, οπότε έχεις μελετήσει τον κλάδο.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Η AMD εξακολουθώ να πιστεύω πως είναι ακριβή, αλλά αυτό που την έβγαλε από την κατηγορία φούσκας, είναι πως κατάφερε να εξαγοράσει, με νόμισμα τη μετοχή της, την Xilinx

      Την MU δεν την έχω κοιτάξει, εκτός από μια 5-ετία πριν, που την πήρα για το τζάμπα στο μόλις πήγε χ3 ή κάτι τέτοιο.

      Αυτό που θέλει προσοχή, είναι πως οι περισσότερες εταιρείες είναι fabless, εκτός από την Intel, TSMC, Samsung.

      Απλά η Intel έχει το πρόβλημα πως έχει μείνει πίσω στο density, και αυτό πολύ να αποβεί μοιραίο στο μέλλον, τόσο για το κατασκευαστικό κομμάτι, όσο και στην περιφρούρηση της αρχιτεκτονικής x86. Κατά την αντίληψή μου το περιορισμένο capacity δεν ευνοεί τους fabless, ευνοεί εταιρείες όπως η TSMC.

      Την Intel, την ευνοεί η τρέχουσα κατάσταση, αλλά και προοπτικές για αυξημένη επεξεργαστική ισχύ στο μέλλον (αυτοκίνητα, AI, ρομποτική, κτλ), αλλά βρίσκεται σε πολύ κρίσιμη καμπή σαν εταιρεία. Οπότε δε θα επένδυα, παρότι στα νούμερα είναι φθηνή.

      • Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

        Δημήτρη σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση! Γενικότερα, αυτή την περίοδο δυσκολεύομαι να βρω κάτι καλό και χρειάζεται προσοχή γιατί βρισκόμαστε σε μια “happy to hold period” οπότε είναι εύκολο να πατήσουμε καμιά μπανανόφλουδα.

        • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

          Βασικά, όταν οι τιμές είναι υψηλές, ισχύει πως περισσότερα από αυτά που φαίνονται φθηνά, είναι μπανανόφλουδες. Από κυκλικά ευνοημένα κέρδη, μέχρι έκτατκτα κτλ, που δείχνουν μια καλύτερη εικόνα από την πραγματική.

          Οπότε σήμερα, για κάτι που φαίνεται υποτιμημένο στα νούμερα, η άποψή μου συχνά είναι πως στην πραγματικότητα δεν είναι. Έτσι, υπάρχει περίπτωση σε αυτά που κατέχω και θεωρώ υποτιμημένα, να μην έχω δει ή αντιληφθεί κάτι, που κάποιος άλλος ίσως μπορεί.

          Αυτό πάντα ενδέχεται να συμβεί, αλλά σε μια περίοδο με υψηλότερες αποτιμήσεις, οι πιθανότητες είναι αυξημένες.

  13. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Δημήτρη, έχω δύο ερωτήσεις αν έχεις το χρόνο:
    1. Διακρατείς ακόμη ελληνικές εταιρείες πληροφορικής; Πιστεύεις ότι θα εξελιχθούν σε compounding machines ή έχουν ενσωματώσει ήδη πολλή προσδοκία;
    2. Έχεις δει την China Mobile (0941.HK); Δες αριθμοδείκτες και πες μου πού είναι η παγίδα. Ενδεικτικά αναφέρω EV/EBITDA ~1,85. Where is the catch, που λένε και οι Αμερικάνοι. Λόγω της τριβής σου με την British Telecom κάτι θα καταλάβεις παραπάνω. Την ανακάλυψα τυχαία ψάχνοντας κάποιες πληροφορίες για την Alibaba, δεν είναι πρόταση από Youtuber (σημαντικό αυτό γιατί τελευταία παίζει τεράστια κάλυψη σε πληθώρα μετοχών).
    Όπως πάντα σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου! Έχεις την οξύνοια στην οποία θέλω να απευθύνομαι για να ζυγίζω τις ιδέες μου!

  14. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    1. Διακραττώ τις Entersoft & Espilon Net, γιατί εξακολουθούν και αναπτύσσονται με πολύ μεγάλους ρυθμούς, και με βάση τα τρέχοντα κέρδη, οι πολλάπλασιαστές τους δεν ήταν εξωφρενικοί. Είναι πολύ δύσκολη η απόφαση όμως, γιατί δε ξέρουμε έως πότε θα συνεχίσουν αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης. Σκέφτομαι όλο και περισσότερο μερική ρευστοποίηση, εφόσον μου κάνουν τη χάρη κάποιες άλλες ελληνικές μετοχές και υποχωρήσουν κάπως. Κάποιες είναι σε απόσταση αναπνοής.

    2. Δεν την εμπιστεύομαι την Κίνα ως σύστημα για το σεβασμό της ιδιωτικής περιουσίας. Οπότε πέρα από το ρίσκο της εταιρείας, έχεις αυτό. Π.χ. Αν ξέρω πως έχω 5 εταιρείες σαν την BT, και οι μετοχές υποχωρούν και υποχωρούν. Οκ, σε 1 από τις 5 θα έχω πέσει έξω στην αξία και ανθεκτικότητα. Αλλά αγοράζοντας και τις 5 σε όλο και πιο εξευτελιστικές τιμές ξέρω πως έχω να λάβω πολλά. Επίσης, δε θα με απασχολεί καθόλου αν οι τιμές τους μείνουν καθηλωμένες για 5 χρόνια, γιατί θα ξέρω πως εσωτερικά παράγουν κέρδη.

    Σκέψου τώρα να κάνω το ίδιο στην Κίνα, και ενώ τα οικονομικά δεδομένα των εταιρειών να εξελίσσονται όπως θέλω, πάντα να έχω τη σκέψη και να ξέρω πως η μετοχή που κατέχω, ίσως τελικά να μην την κατέχω αν αποφασίσει έτσι το ΚΚ. Ε, ούτε θα νιώθω άνετα με αυτό, ούτε θα έχω θάρρος, να αγοράζω χαμηλότερα, και ούτε θα είναι δεδομένο το κέρδος μου στο τέλος.

    Αν, λοιπόν, έχω αυτή την αίσθηση εξαρχής (πριν γίνουν όσα έγιναν με Ma και Alibaba), απλά δεν την ακουμπάω την Κίνα. Και δε λέω πως είναι λάθος κάποιος που υπολογίσει αυτά τα ρίσκα, να τα πάρει και να το κάνει.

    Αλλά επειδή μου αρέσει η μετοχική ιδέα, να νιώθω πως κατέχω κάτι πραγματικό, ακόμα και συναισθηματικά, δε μου αρέσει η ιδέα της αγοράς Κινέζικης μετοχής. Έτσι, δεν έχω και τη διάθεση να αφιερώσω πολύ χρόνο. Οκ, θα κάνω ένα γρήγορα τσεκάρισμα, στο TIKR, αλλά έως εκεί.

    Θα δεις και πως όσοι ξένοι επενδυτές είναι εκεί, βασικά την χρησιμοποιούν σαν φθηνή παραγωγική μηχανή, και βασικά δεν υπολογίζουν να βγάλουν χρήματα εκτός Κίνας. Αυτό μπορεί να αλλάξει στο μέλλον.

  15. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Δημήτρη καλησπέρα, έχεις καμιά ιδέα για το ελληνικό χρηματιστήριο ή ακόμη και για τα ξένα; Ή μήπως είναι καλύτερα να μείνουμε με αυξημένα μετρητά;

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Δεν σκέφτομαι ποτέ τα μετρητά και την έξοδο από τις μετοχές με τη λογική του timing.
      Θέλω να έχω μετρητά για να τα χρησιμοποιήσω σε ενδεχόμενες ευκαιρίες, και όταν οι ευκαιρίες δεν υπάρχουν, τα μετρητά μεγαλώνουν.

      Η BT στην Αγγλία έχει υποχωρήσει πάλι σε πολύ ενδιαφέρουσες τιμές. Άλλες μετοχές που τις θεωρώ φθηνές είναι πιο επιθετικές. Πρώτη φορά έχω προχωρήσει σε αγορές μετοχών από την Αν. Ευρώπη. Αυτές αφορούν το χρηματιστήριο της Βαρσοβίας (η χώρα έχει συγκρούσεις με την ΕΕ), και τη Romgaz στη Ρουμανία (δεν πουλάει τιμές αγοράς σαν Enwell & JKX, αλλά έχει σταθερότητα στα μεγέθη και είναι φθηνή).

      Για Ελλάδα, ισχύει περίπου αυτό που έγραψα πιο πάνω πριν από λίγους μήνες:
      “Δυσκολεύομαι να βρω αντικαταστάτες όσο ποτέ. Οι μόνες μου θέσεις στην Ελλάδα είναι πλέον σε: ΚΑΡΕΛ, ΑΣΤΑΚ, ΜΠΕΛΑ, ΕΠΣΙΛ, ΕΝΤΕΡ, ΚΡΙ”

      Απλά έχει αφαιρεθεί η ΑΣΤΑΚ, και έχει προστεθεί μια παλιά γνώριμη, αλλά επειδή έχει μικρή συναλλακτική δραστηριότητα και τη γλυκοκοιτάζω για χαμηλότερες τιμές, δε θα ήθελα να τη μοιραστώ σε αυτή τη φάση. Πάντως, δε τη θεωρώ καμιά κραυγαλέα ευκαιρία.

      • Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

        Σε ευχαριστώ Δημήτρη για τις απόψεις σου. Προσωπικά αναζητώ κάποια καλή εταιρεία σε λογική τιμή ώστε να μπω στη λογική του “buy and forget”. Προς το παρόν δεν βρίσκω κάτι που να με ενθουσιάζει αλλά από την άλλη δεν βιάζομαι. Αργά ή γρήγορα κάποια ευκαιρία θα παρουσιαστεί. Ο λόγος που ψάχνω πρωτίστως στο ΧΑ είναι ότι πιστεύω είναι πιο εύκολο να υπάρχουν inefficiencies σε μια τόσο μικρή και περιθωριακή αγορά, αν και συνήθως οι καλές μετοχές έχουν πολλούς φίλους.

  16. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Δημήτρη καλησπέρα, περιμένουμε όπως κάθε χρόνο τις επιλογές για το νέο έτος (αν υπάρχουν) καθώς και μια γενικότερη εκτίμηση της κατάστασης. Φαντάζομαι κάτι θα ετοιμάσετε.

    Επίσης, όσον αφορά τη στρατηγική θα ήθελα να μου κάνεις ένα σχόλιο για τη σύγκριση τακτικής ανάμεσα σε Guy Spier και Mohnish Pabrai.
    Συγκεκριμένα, ο Spier ακολουθεί το μοντέλο του “punch card” με 20 slots όπως το είχε πει ο Buffet. Χτίζει σταδιακά μία θέση μέχρι 5% με την προοπτική να την κρατήσει σχεδόν για πάντα. Δεν διστάζει να διακρατησει μια μετοχή ακόμη και αν είναι για 10χρόνια στάσιμη ή σε all time highs και απολαμβάνει τις χρηματοροες από τα μερίσματα και το compound.
    Από την άλλη ο Pabrai μπορεί να ποντάρει ακόμα και 20% σε μία θέση κυνηγώντας τη βέλτιστη απόδοση σε πιο συγκεντρωμένο χαρτοφυλάκιο και όταν την πετύχει πουλάει και φεύγει.
    Εσένα ποια είναι η άποψή σου? Μήπως είναι καλύτερο το compound κι ας δείχνει για χρόνια ότι μένεις στάσιμος?

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Γιάννη, θα επιχειρήσω να ετοιμάσω κάτι παρόμοιο, για το 22, και να μοιραστώ πως τα πήγα το 21.

      O Mohnish Pabrai, τελευταία έχει βγει και έχει πει πως περνά στη στρατηγική του never sell.

      Για μετοχές που μπορώ να προσδιορίσω την αξία τους σε ένα πιο συγκεκριμένο εύρος (κυκλικές, asset plays), δε δυσκολεύομαι να πουλήσω (όχι πως βιάζομαι να πουλησω). Την ιδέα αυτή την περιγράφω και στο βίντεο που έχει ενσωματωθεί στο άρθρο.

      Για μετοχές όμως που η αξία τους είναι ένα αίνιγμα, γιατί οι μελλοντικές τους ταμειακές ροές είναι απρόβλεπτες, η πώληση μπορεί να αποδειχτεί ένα μεγάλο λάθος. Τα turn-arounds και οι αναπτυξιακές είναι σε αυτή την κατηγορία.

      Και στις δυο αν πουλήσεις μπορεί να το σκυλομετανιώσεις. Οι διαφορά τους είναι πως στην αναπτυξιακή, ο χρόνος λειτουργεί υπέρ σου. Τα ρίσκα διακράτησης υπαρκτά. Η turn-around το πιο πιθανό είναι πως θα φουντάρει, και η αναπτυξιακή πως δε θα επαληθεύσει τα σενάρια τόσο έντονης και πολύχρονης ανόδου που έχουν αποτυπώσει οι τιμές.

      Και στο ένα και στο άλλο, μετρά το πόσο καλά το κάνεις. Θα έλεγα πάντως πως το αναπτυξιακό είναι για πιο έμπειρους επενδυτές, αλλά πως ο καθένας καλό να κυνηγά αυτό που του ταιριάζει. Γιατί σήμερα οι περισσότεροι που πιστεύουν στις αναπτυξιακές, σιγά που εκτιμούν την ανάπτυξη. Απλά κυνηγούν τις τιμές που τρέχουν, για αυτό και θα κάψουν τα χεράκια τους.

      Αν κανείς είναι ερωτευμένος με την ιδέα μιας εταιρείας που συνεχώς αυξάνει πωλήσεις, τζίρο, και έχει την ικανότητα με επιτυχία να δει τα moats της, εντάξει ας δώσει και κάτι πολύ παραπάνω να την παντρευτεί. Αν αντί για τα annual reports χαζεύει κάθε μέρα την άνοδο της μετοχής, δεν είναι έτοιμος για γάμο.

  17. […] 2020 που οι τιμές έκαναν τραμπάλα, η κεντρική ιδέα που παρουσίασα ήταν να μην αφήνουμε τις διακυμάνσεις να κρίνουν την […]

Απάντηση