Επένδυση: Και ποιοι οι “Σωστοί Κανόνες” τελικά;

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Το τελευταίο διάστημα έχω επιδοθεί στη μελέτη διαφορετικών στρατηγικών στο Value Investing, με αποτέλεσμα συχνά να έχω δει να αναφέρονται απόψεις που ακυρώνουν τα όσα ήδη εφαρμόζω. Η αλήθεια είναι πως νιώθεις ένα μούδιασμα όταν διαβάζεις ένα μεγάλο επιτυχημένο επενδυτή να δηλώνει πως οφείλεις να κάνεις το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ήδη κάνεις. Πως αυτό που κάνεις είναι ένα μεγάλο λάθος. Διαβάζοντας, όμως ακόμα περισσότερο, συναντάς και τον άλλο μεγάλο επενδυτή που σε επιβεβαιώνει πλήρως και που κινείται εκ διαμέτρου αντίθετα από τον προηγούμενο μεγάλο επενδυτή. Πως διαχειρίζεσαι όλη αυτή την αντικρουόμενη πληροφορία;

Το να προσθέσεις ανεπιφύλακτα στοιχεία από μια άλλη πετυχημένη στρατηγική, δεν σημαίνει πως θα βελτιώσεις απαραίτητα τη δική σου. Ειδικά, όταν είσαι για χρόνια επενδυτής και έχεις αποκτήσει πρακτική εμπειρία για το τι λειτουργεί και το τι όχι. Έτσι, καλό είναι να αφήνεις κάποιο χρόνο να περάσει ή να πειραματιστείς προτού υιοθετήσεις για τα καλά κάποια στοιχεία. Έπειτα, βοηθά να ανακαλύψεις γιατί δύο αντίθετοι κανόνες μπορεί να αποδίδουν και οι δυο τους υπέροχα, παρότι διαφωνούν μεταξύ τους. Και η απάντηση συνήθως βρίσκεται στο ό,τι λειτουργούν υπέροχα, γιατί λειτουργούν υπέροχα σε διαφορετικό πλαίσιο ο καθένας. Είναι οι συνδυασμοί κανόνων που αποδίδουν εξαιρετικά και όχι οι ίδιοι οι κανόνες.

Πόσο θαυμαστά τα πτερύγια της θαλάσσιας χελώνας που τη βοηθούν να κολυμπά; Θα ήταν, όμως, καλή ιδέα να τα προσθέσεις στη χελώνα της στεριάς; Μάλλον όχι, γιατί δε θα καταφέρνε να επιβιώσει ούτε στη στεριά, αλλά ούτε στη θάλασσα. Η αντιγραφή, λοιπόν, ενίοτε είναι πολύ επικίνδυνη, ειδικά όταν αντιγράφεις χωρίς να καταλαβαίνεις εις βάθος τι αντιγράφεις. Για αυτό, είμαι κατά της άκριτης αντιγραφής.  Αλλά αν τελικά αποφασίσεις να το κάνεις, καλύτερα να αντιγράψεις πλήρως μια στρατηγική, πάρα μεμονωμένα στοιχεία από διαφορετικές στρατηγικές, που δεν γνωρίζεις πως θα αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους. Ακούγεται παράδοξο, αλλά αν δεν καταλαβαίνεις τι κάνεις και δε σε ενδιαφέρει να καταλάβεις, έχοντας αποφασίσει να χρησιμοποιήσεις τελικά “σκονάκι”, αφήσου πάνω του, μη δοκιμάσεις αυτοσχεδιασμούς!

Αφήνοντας τα σκονάκια, για να είσαι αποτελεσματικός, κάπου πρέπει να είσαι εξαιρετικός. Για αυτό έχει κερδίσει πόντους η εξειδίκευση.  Αν είσαι πολύ καλός δεν φτάνει. Πρέπει να είσαι εξαιρετικός. Για αυτό π.χ. λίγοι αθλητές καταφέρνουν να βιοποριστούν από τον πρωταθλητισμό. Το βασικό όπλο του επενδυτή είναι ο νους, που έχει φοβερή ικανότητα να προσαρμόζεται και αντιδρά στα ερεθίσματα, με έναν τρόπο “διαισθητικό”. Δεν είμαι ειδικός των βιολογικών νοητικών λειτουργιών, αλλά θεωρώ πολύ ισχυρή την ανθρώπινη κρίση και διαίσθηση, όταν στηρίζεται στις εμπειρίες και τη γνώση, και πολύ περισσότερο όταν αποβάλει συναισθήματα και αντιμετωπίζει γνωστικές προκαταλήψεις.

Όσον αφορά τη στρατηγική μου, αυτή έχει “καλιμπραριστεί” μέσα από τις εμπειρίες να αποδίδει καλά, σε ένα περιβάλλον όπου κρατώ απόσταση από “παρασκηνιακά νέα”. Αν τυχόν βρεθώ σε ένα περιβάλλον όπου αρχίσω ξαφνικά να λαμβάνω τέτοια νέα, ο νους ίσως να μην καταφέρει να τα αξιοποιήσει θετικά. Και τότε, ίσως θα επηρεαστούν αρνητικά οι αποδόσεις μου έως ότου αποκτήσω την εμπειρία να εισάγω αποτελεσματικά αυτή τη νέα κατηγορία πληροφοριών στη λήψη αποφάσεων. Αυτό μπορεί να καταστεί μοιραίο, όταν στις αγορές δεν φτάνει το να είσαι απλά καλός.

Όταν λοιπόν, για παράδειγμα, διαβάζω τον Τάκη Βενέτο στο MOHA, και “αγνοώ” τα σήματα, αυτό δεν έχει να κάνει με καμία μορφή αντιπαλότητας ή απαξίας απέναντι στη Τεχνική Ανάλυση ή οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Πόσο μάλλον απέναντι στο MOHA, το πιο ζωντανό και φιλόξενο διαδικτυακό τόπο σύναξης των Ελλήνων επενδυτών, όπου διαφορετικές απόψεις παντρεύονται με εποικοδομητικό τρόπο. Εδώ, μάλιστα οφείλω ένα δημόσιο “Respect” στο Νίκο Οικονομόπουλο που πάντα ξέρει να κρατά αυτό το επίπεδο.

Δεν είναι, λοιπόν, ζήτημα δογματισμού ή έχθρας. Απλά έχω μάθει όλα αυτά τα χρόνια, πως η ασφάλεια και σταθερότητα στις δικές μου αποδόσεις έρχεται ακριβώς μέσα από την αγνόηση ξένων στοιχείων προς τη μεγάλη εικόνα του “Value Investing”. Εισάγοντας τέτοια στοιχεία, θα παραβίαζα όχι απλά τους κανόνες μου, αλλά το σύνταγμά μου. Σε ένα άλλο, ίσως trading πλαίσιο, η τεχνική ανάλυση θα μπορούσε να λειτουργεί ή όχι. Αυτό το γνωρίζουν καλύτερα, όσοι ασχολούνται με αυτή.

Κάθε επενδυτής κινείται σε διαφορετικό πλαίσιο. Τα χρόνια εμπειρίας του προσάπτουν ένα φοβερό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Την ασυναγώνιστη πείρα της πολυετούς ενασχολήσης σε αυτό το μοναδικό πλαίσιο. Με τον ίδιο τρόπο που ο έμπορος σε “πουλά και σε αγοράζει”, “κόβοντάς σε από χιλιόμετρα μακριά”, ο έμπειρος επενδυτής έχει αναδειχθεί σε λιοντάρι στο πεδίο που έχει μάθει να κινείται. Η εμπειρία, λοιπόν, τον καθιστά πρωταθλητή στο δικό του πλαίσιο. Για αυτό χρειάζεται προσοχή και επιφυλακτικότητα στο πως θα εισάγει νέες πληροφορίες ή ιδέες. Από την άλλη χρειάζεται και τόλμη αμφισβήτησης του εαυτού του. Αν για παράδειγμα οι αποδόσεις για 20 χρόνια δεν είναι κατάλληλες ή θα μπορούσαν να είναι καλύτερες, θα πρέπει και να γκρεμίσει το τρόπο που έμαθε να λειτουργεί και σκέφτεται. Ο Λάκωνας και λακωνικός Στέφανος Κοτζαμάνης του Euro2day το συνοψίζει πολύ εύστοχα στο προφίλ του: “Όλο τον κόσμο άκουγε, του κεφαλιού σου κάνε.

Δεν είναι εύκολη η απάντηση για το πόσο να γίνεσαι χαμαιλέοντας, κινδυνεύοντας να αποπροσανατολιστείς, ή να παραμένεις το λιοντάρι που η εμπειρία έχει διαμορφώσει. Χρειάζεται και το ένα και το άλλο. Ακόμα και όταν μένεις λιοντάρι, αποφεύγοντας αταίριαστες προσθήκες, κανόνες και μεθόδους, παραμένει σημαντικό να ακούς και καταλαβαίνεις όλα τα άλλα είδη. Οπότε, πάντα βοηθά το διάβασμα, ο διάλογος και ο ανοιχτός νους.

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

6 comments on “Επένδυση: Και ποιοι οι “Σωστοί Κανόνες” τελικά;

  1. Ο/Η Miltiadis Kotziampasis λέει:

    Το «τι πρέπει» δεν υπήρξε ποτέ, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να προσπαθούν να ζουν σύμφωνα μ’ αυτό. Δεν υπάρχει «τι πρέπει», υπάρχει μόνο «τι είναι».

    Lenny Bruce, 1925-1966, Αμερικανός κωμικός

    Εξαιρετικό άρθρο Δημήτρη… Μπράβο!

  2. Ο/Η Nikos Korexenidis λέει:

    Ωραίο άρθρο, μπράβο

    Η τυφλή αντιγραφή μιας στρατηγικής ακόμα και από κορυφαίους δεν λειτουργεί γιατί όπως λέει και το ρητό “Αυτό που κάνει ο έξυπνος στην αρχή , κάνει ο βλάκας στη τέλος. “

  3. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Ευχαριστώ Μιλτιάδη και Νίκο….Ωραία η προσθήκη των ρητών!

  4. Ο/Η ArTaXiA λέει:

    Σε είχα παρεξηγήσει εσένα. Είσαι καλό και ορθολογικό παιδί τελικώς. Keep up with the good work.

  5. Ο/Η petros λέει:

    Δημήτρη Καλημέρα, πολυ ενδιαφέρον άρθρο και πολυ ωραια εικονα της θαλασσιας χελωνας..

    Σίγουρα για να αποκτήσει κάποιος στρατηγική στο value investing, πρέπει να διαβάσει αρκετά , όλες τις αντικρουόμενες απόψεις, αλλά στο τέλος θα πρέπει όλα αυτά να τα φέρει στα μέτρα του. Τι του ταιριάζει δηλαδή.
    Αυτο που ειδα σε μενα , ειναι οτι εχω αφησει στην ακρη πολυπλοκες στρατηγικες και οσο περναν τα χρονια κανω σχετικα απλοικες σκεψεις οσον αφορα την αποτιμηση μιας εταιρειας. Δηλαδή πιο πολυ εξετάζω μια εταιρεια απο την πλευρα του εμπειρου “μπακάλη” παρά από την πλευρά του πολυδιαβασμένου επιστημονα.
    Αλλά βέβαια για να αποκτήσεις την αίσθηση που έχει ένας έμπειρος “μπακάλης” πρέπει να κοπιάσεις αρκετά όπως όλοι ξέρουμε.

  6. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Γεια σου Πέτρο,
    αυτό που λες έχει μεγάλη δόση αλήθειας. Και εγώ έχω την αίσθηση πως συνήθως ο επενδυτής λειτουργεί καλύτερα ως ένας έμπειρος “μπακάλης” παρά ως ένας “πολυδιαβασμένος” επιστήμονας…Ακόμα καλύτερα βέβαια, αν κανείς τα διαθέτει και τα δύο…Το feeling που σου δίνει η εμπειρία πάντως σίγουρα χρειάζεται…

    Πριν από κάποιο διάστημα, αναγνωρίζοντας αυτό που λες, και επειδή αποφεύγω τους αριθμοκεντρικούς υπολογισμούς με ακρίβεια δεκαδικού, προτιμώντας τη μεγάλη εικόνα…..έγραφα τη λέξη “μπακαλίστικα” στα άρθρα…Χαχα, την έκοψα γιατί 2-3 φίλοι μου είπαν, “ρε μη γράφεις μπακαλίστικα, φαίνεται άσχημο”

    Και όμως, κάποιες “μπακαλίστικες” σκέψεις στην επένδυση τα λένε όλα! Και αν κανείς είναι “πολυδιαβασμένος επιστήμονας” πρέπει να έχει κατά νου να μη χάσει τη μεγάλη εικόνα…δηλαδή το ταλέντο του μπακάλη!

    Ωραία οπτική Πέτρο!

Απάντηση σε Nikos Korexenidis Ακύρωση απάντησης