Γιατί Αγόρασα Δικαιώματα Πώλησης της “Φουσκωμένης” AMD

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε άρθρο μου στο Seeking Alpha σχετικά με τη μετοχή της AMD, την οποία θεωρώ ως μια από τις πιο υπερτιμημένες μετοχές στην Αμερική. Όπως εξηγώ στο άρθρο, επιχειρώ να αξιοποιήσω την αστοχία αυτή της αγοράς μέσα από την αγορά δικαιωμάτων πώλησης

Πριν αναφέρω οτιδήποτε άλλο θα ήθελα να εξηγήσω γιατί τα δικαιώματα δεν είναι μια καλή ιδέα για τους περισσότερους και ειδικά τους άπειρους επενδυτές. Στις επενδύσεις είναι πολύ σημαντική η απόκτηση γνώσης, ακόμα σημαντικότερη η πίστη σε βασικές αξίες, μα απολύτως απαραίτητη η πρακτική εξάσκηση. Γιατί η πράξη είναι που επιταγχύνει τη μάθηση και κάνει τις αξίες αυτές να ωριμάζουν, κατασταλάζουν και δημιουργούν τον επενδυτή. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι μάλλον γνωρίζουν πως οι μετοχές αποτελούν μερίδια επιχειρήσεων, αλλά λίγοι είναι αυτοί που το πιστεύουν βαθιά και προβάλουν αυτή τη σκέψη στην επενδυτική τους δραστηριότητα. Για αυτό συνήθως η συμπεριφορά τους καταλήγει να θυμίζει περισσότερο “τζόγο”. Το να προχωρήσει  κανείς ένα βήμα πέρα από τις μετοχές, στα παράγωγά τους, ίσως τον αποπροσανατολίσει ακόμα περισσότερο προς την επικίνδυνη αντίληψη πως οι μετοχές είναι “χαρτιά” που πηγαίνουν πάνω και κάτω. Από τους φίλους επενδυτές που γνωρίζω, νομίζω είναι λιγότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού αυτοί που θα ακολουθούσαν, κατανοούσαν τη στρατηγική και δε θα έκαναν κακό στον εαυτό τους.

Τότε, πιθανά θα αναρωτιέστε γιατί αναφέρω την περίπτωση της AMD εδώ, και γιατί “ανακατεύομαι” με τα options, ειδικά όταν πιστεύω πως τα δικαιώματα συνήθως δεν είναι μια καλή επενδυτική επιλογή και πολύ περισσότερο όταν αυτό που αγαπώ είναι το να αγοράζω και διακρατώ μετοχές. Αρχικά, γιατί δε θα διστάσω να μπω σε άλλα χωράφια εκείνες τις λίγες φορές που η πεποίθησή μου για ασύμμετρο risk-reward είναι αυξημένη (βλέπε: Τουρκική Λίρα). Φυσικά, πάντα προϋπόθεση είναι οποιαδήποτε κίνηση να βασίζεται στην αξία και όχι την κερδοσκοπία. Έπειτα, θέλω να μοιραστώ τις σκέψεις μου για την AMD, γιατί οι ακραίες αποτιμήσεις και υπερτιμήσεις είναι καλή αφορμή να γίνει αντιληπτό πως σκεφτόμαστε ως επενδυτές αξίας, και ίσως αυτό αποτελεί ένα καλό μάθημα για εσάς τους αναγνώστες.

Η πραγματικότητα, λοιπόν,  είναι πως εμείς οι επενδυτές αξίας ζούμε δύσκολες μέρες. Οι καλύτερες μέρες για μας είναι όταν οι τιμές βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, γιατί αγοράζουμε μεγάλη αξία πληρώνοντας λιγότερο. Οι μεγάλες αποδόσεις που καταγράφουμε σήμερα, οφείλονται κατά μεγάλο μέρος σε αυτές τις αγορές, και κατά το υπόλοιπο στα πραγματικά κέρδη που έχουν παράξει αυτές οι επιχειρήσεις. Σήμερα, ενώ εξακολουθούμε να επιθυμούμε να κατέχουμε προσοδοφόρες επιχειρήσεις, οι τιμές τους έχουν ήδη προεξοφλήσει μεγάλο μέρος από αυτές τις μελλοντικές ταμειακές ροές. Ειδικά στην Αμερική αυτό έχει παραγίνει.

Εκεί εντοπίζεται ένα ακόμα πρόβλημα. Η μόδα του “passive investing” γιγαντώνεται. Γενικά είναι καλή ιδέα η επένδυση σε ένα ETF που ακολουθεί το δείκτη. Από την άλλη όταν πολλοί μαζί επιβιβάζονται σε αυτό το τρένο, αρχίζουν οι πρώτες παρενέργειες. Μια από αυτές είναι πως οι ροές των κεφαλαίων κατευθύνονται άκριτα προς εκείνες τις μετοχές που ανεβαίνουν , ενώ δημιουργούνται μεγάλες εκροές και πίεση σε μετοχές που υποχωρούν. Αυτό δεν αποτελεί ζήτημα όταν “active” επενδυτές μέσα από τις επιλογές τους, διορθώνουν αυτές τις διαστρεβλώσεις. Κάτι τέτοιο όντως γίνεται σε ένα βαθμό. Καθώς στην Αμερικάνικη αγορά υπάρχουν ικανοί επενδυτές να αναγνωρίσουν αυτές τις υποτιμημένες αξίες, τις αγοράζουν και τις επαναφέρουν προς τη δίκαιη τιμή τους. Όμως, η αντιμετώπιση των διαστρεβλώσεων κυρίως κατευθύνεται προς την κάτω πλευρά (υποτιμημένες αξίες), με τις “φούσκες” να συνεχίζουν να προελαύνουν, κάνοντας τους δείκτες προσωρινά να νικούν τους value investors.

Το αποτέλεσμα είναι πως έχουμε δύο ταχύτητες μετοχών. Τις αγαπημένες της Wall Street που συνεχίζουν να ανατιμώνται, συχνά πέρα από κάθε λογική και αυτές που παραμένουν σε σχετικά χαμηλότερα, μα όχι άκρως ελκυστικά επίπεδα. Οι δε λίγες πραγματικές ευκαιρίες, που πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν, είναι πρόκληση να ξεδιαλεχτούν μέσα από τα value traps. Η εξήγηση είναι πως σε μια αγορά πιεσμένη που υπάρχουν πολλές υποτιμημένες μετοχές, λίγες αποτελούν παγίδες. Όταν όμως αυτές λιγοστεύουν και οι προσπάθειες “ψαρέματός” τους εντείνονται, τα “ψάρια” λιγοστεύουν και τα δίχτυα πιάνουν όλο και περισσότερα σκουπίδια.

Το μεγάλο δίλημμα και δύσκολη θέση του επενδυτή αξίας έχει ως εξής. Αν περιμένω με ρευστό πιθανότατα θα καταφέρω να βρω μετοχές με μεγαλύτερη έκπτωση στο μέλλον. Αν όμως περάσει πολύς καιρός πριν το επόμενο κραχ π.χ. 5 χρόνια, το intrinsic value αυτών των επιχειρήσεων, μαζί με τα μερίσματα που θα  έχουν διανεμηθεί και επανεπενδυθεί, θα έχει αυξηθεί. Από την άλλη αγοράζοντας σήμερα, το κακό της υπόθεσης είναι πως επενδύσεις σε αυτές τις τιμές υπόσχονται χαμηλότερες αποδόσεις από αυτές που είχαμε συνηθίσει στο παρελθόν.

Το καλό είναι πως οι υποτιμημένες μετοχές και οι στρατηγικές value investing, έχουν μείνει πίσω. Οπότε αυτό που αναμένω, όταν θα έχουμε τη πρώτη διόρθωση, είναι οι επενδυτές αξίας να καταγράψουν γιγαντιαίες υπεραποδόσεις έναντι των δεικτών. Ένα διδακτικό παράδειγμα από το παρελθόν, για το πως ξεδιπλώνονται τέτοιες εξελίξεις θα βρείτε σε αυτό το άρθρο: “Υποτιμημένες χωρίς Εμπορευσιμότητα (απάντηση σε αναγνώστη)”. Βέβαια, στο παράδειγμα των μετοχών της μικρής κεφαλαιοποίησης που οι τιμές τους ήταν αστείες, οι υποσχόμενες αποδόσεις ήταν πολύ μεγάλες, ενώ εδώ το “στόρυ” δεν είναι τόσο αισιόδοξο. Το κλείσιμο της ψαλίδας δε θα έρθει με υπερκέρδη. Οι στρατηγικές αξίας πιθανά θα σημειώσουν μικρές απώλειες, έναντι των μεγάλων απωλειών για τους δείκτες. Σε σχετική κλίμακα ακούγεται υπέροχο, σε απόλυτη δεν είναι και τόσο.

Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, η “σολομώντειος λύση” είναι να κρατά κανείς ρευστότητα, αλλά παράλληλα να παραμένει επενδεδυμένος. Εκεί έρχεται να προστεθεί η ιδέα των put options, που μπορεί να κάνουν τη θετική διαφορά, όταν η επόμενη κρίση χτυπήσει. Αρκεί η χρήση τους να γίνει με μέτρο, στη λογική του hedging και της πληρωμής ενός μικρού ασφαλίστρου, και μόνο για μετοχές που η υπερτίμησή τους βγάζει μάτι. Το video παρακάτω εξηγεί πολύ όμορφα τη σκέψη που κρύβεται πίσω το “tail risk” και από την αγορά αυτών των options.

Ένα βιβλίο που θα πρότεινα σε αυτό το σημείο είναι το “The Black Swan”, γραμμένο από το συγγραφέα Nassim Taleb, απόγονο Ελλήνων της Αντιόχειας, που κάνει αναφορές για αυτή του την καταγωγή.

Ας δούμε τώρα γιατί ειδικά τα put options της AMD αποτελούν μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Η μετοχή της AMD, έχει παρουσιάσει αξιοθαύμαστη άνοδο τα τελευταία χρόνια. Πλέον η χρηματιστηριακή της αξία είναι εξωφρενική και μη διατηρήσιμη για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός πως η τρέχουσα κερδοφορία είναι προϊόν μιας ακολουθίας εξαιρετικά ευνοϊκών συνθηκών που αναμένεται να αναστραφούν και να οδηγήσουν την AMD πίσω σε αυτό που την είχαμε συνηθίσει, τη ζημιογόνα δραστηριότητα. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την πανάκριβη τιμή που ξεπερνά τo 5x του ετήσιου τζίρου. Στο άρθρο εξηγώ εκτενώς και τους δυο αυτούς παράγοντες, σύμφωνα με τους οποίους καταρτίζω 3 σενάρια. Αν δε συμβεί κάτι το εξωφρενικά θετικό για την εταιρεία, η δίκαιη τιμή που τις αποδίδω κυμαίνεται σε ένα εύρος μεταξύ των $1.69 και $12.86. Η μετοχή κινείται πάνω από τα $30 αυτή τη στιγμή!

Αν επιστρέψει στο προαναφερθέν εύρος, η απόδοση που προσδοκάται μέσα από την αγορά των συγκεκριμένων δικαιωμάτων πώλησης ανέρχεται μεταξύ 728% και 924%. Βέβαια, κρατήστε τον ενθουσιασμό σας, γιατί σε αντίθεση με τις μετοχές, που ο χρόνος είναι απεριόριστος και η υπομονή απλά η μεγάλη αρετή, τα δικαιώματα λήγουν σε περίπου δύο χρόνια. Έτσι, ενώ στις μετοχές αυτό που έχεις να φοβηθείς είναι να έχεις κάνει λάθος εκτιμήσεις, στα δικαιώματα αντιμετωπίζεις το ενδεχόμενο η επιστροφή στη δίκαιη τιμή να καθυστερήσει και τα δικαιώματά να λήξουν δίχως καμία απολύτως αξία. Για αυτό, χρειάζεται συγκρατημένη έκθεση και διασπορά σε δικαιώματα διαφόρων υπερτιμημένων μετοχών, περισσότερο με τη λογική του hedging έναντι μιας νέας ύφεσης στην οικονομία ή ενός χρηματιστηριακού κραχ. Η καλή πλευρά των δικαιωμάτων, σε σχέση με το δανεισμό μετοχών, είναι πως το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι το -100%.


Λεπτομέρειες έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε στο άρθρο μου στο Seeking Alpha, το οποίο σύντομα θα κλειδώσει για μη συνδρομητές. Παρόλα αυτά, δε νομίζω πως είναι καλή ιδέα για τους περισσότερους να ασχοληθείτε με κάτι τέτοιο. Σας προτρέπω να διαβάζετε, να μαθαίνετε και να αναζητάτε συμβουλές μόνο από τους πιστοποιημένους ειδικούς. Κατά προτίμηση σε επενδυτικές που έχουν επιδείξει ήθος, σταθερότητα και βλέπουν τις μετοχές υπό μακροπρόθεσμο πρίσμα—όπως είναι κατά την πεποίθησή μου η 3K Investment Partners.

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Οι υπολογισμοί είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας και ενδέχεται να περιλαμβάνουν αστοχίες ή λάθη. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

 

28 comments on “Γιατί Αγόρασα Δικαιώματα Πώλησης της “Φουσκωμένης” AMD

  1. Ο/Η panagope λέει:

    Δημήτρη καλημέρα,

    δεν ξέρω από AMD σαν χρηματοοικονομικά, αλλά τώρα με τους καινούργιους επεξεργαστές (rizen 5)
    χτυπάει στα ίσα την INTEL και με αρκετά χαμηλότερη τιμή.
    Μήπως αυτό αποτελέσει ένα ανάχωμα στην φθίνουσα πορεία των μεγεθών της?

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλημέρα Πετρή!

      Αν διαβάσεις το άρθρο στο Seeking Alpha, θα δεις πως αναφέρομαι σε αυτό τον ανταγωνισμό και την ιστορία του. Μάλιστα στο ενδιάμεσο σενάριο, δίνω στην AMD αέρα να κρατήσει τζίρο 50% μεγαλύτερο από το σημερινό και με καλό περιθώριο κέρδους. Και παρόλα αυτά δε δικαιολογεί αυτό τιμές πάνω από 15$ ανά μετοχή.

      Από την άλλη δεν είναι κάτι τόσο εύκολο. Στο παρελθόν υπήρχε πάλι η ίδια ελπίδα, πως η AMD θα την τελειώσει την Intel με τους Athlon. Όμως η Intel, όταν ζορίστηκε έδωσε την απάντησή της.

      Νομίζω δηλαδή πως είμαι πολύ γαλαντόμος που δίνω 30% σε αυτό το ενδιάμεσο σενάριο. Επίσης, δίνω ένα 10% να γίνουν τρελά πράγματα και η AMD να κατακτήσει την αγορά. Ε, σε αυτή την περίπτωση τα δικαιώματα θα γίνουν ταπετσαρία. Δε δίνω πάνω από 10% σε αυτό το dream scenario.

      Τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα, αλλά όχι τόσο συχνά…

  2. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Αγαπητέ Δημήτρη,
    Έχω δώσει τα συγχαρητήριά μου κάτω από το άρθρο σου στο seeking alpha, το οποίο διάβασα και θεωρώ ότι το εγχείρημα έχει σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας. Λόγω όμως της φύσης του χρηματοπιστωτικού μέσου, που μπορεί να συνεπάγεται μηδενισμό της αξίας του επενδεδυμένου κεφαλαίου, πιστεύω ότι η στόχευση σε πέντε τέτοιες μετοχές, αντί σε μία, θα εξέθετε λιγότερο το συγγραφέα σε περίπτωση κάποιας αστοχίας.

    Γιατί αν είχες παρουσιάσει 5 μετοχές το ίδιο υπερτιμημένες, με την ίδια ισχυρή τεκμηρίωση, η πιθανότητα θα ήταν να αποτύχεις το πολύ σε μία από αυτές, η συνολική όμως πρόβλεψη του άρθρου σου θα παρέμενε εξαιρετικά επιτυχής και προσοδοφόρα, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση. Εκτός αν η πεποίθηση για το συγκεκριμένο στοίχημά σου είναι απόλυτη. Και επίσης το άρθρο θα γινόταν και πιο χρηστικό για μας τους αναγνώστες, αν λάβουμε ως παραδοχή από το βιντεάκι ότι το 1% του χαρτοφυλακίου θα μπορούσε να είναι put options.

    Αντιλαμβάνομαι βέβαια τη δυσκολία παρουσίασης και ανάλυσης πολλών εταιρειών μαζί.

    Χάρηκα επίσης που ασχολήθηκες με μια εταιρεία μεγάλης κεφαλαιοποίησης και ήρθες να αντιταχθείς στην τρέχουσα άποψη μεγάλων αναλυτών και funds. Μου είχε δοθεί η εντύπωση ότι εσείς οι επενδυτές αξίας ασχολείστε περισσότερο με μικρές ή πολύ μικρές εταιρείες που δεν έχουν αναλυθεί ιδιαίτερα.

    Καλή συνέχεια στο έργο σου.

  3. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλησπέρα Γιώργο.

    Ευχαριστώ για τον σχολιασμό, τόσο εδώ όσο και στο Seeking Alpha.

    Η στόχευση σε δικαιώματα διαφορετικών μετοχών, επενδυτικά θα έλεγα πως είναι απαραίτητη. Αρθοργραφικά, θα έδινε αποπροσανατολιστικό στίγμα για το τι είναι το Investorblog και για το τι κάνουμε σαν επενδυτές. Μακάρι να υπήρχε ο χρόνος να έγραφα για κάθε μου επιλογή.

    Η AMD είναι αυτή για την οποία νιώθω την μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, για την ακρίβεια της και την ποιότητά της. Άλλο η αυτοπεποίθηση και άλλο η “έπαρση”. Αν ο επενδυτής σκεφτεί, “εγώ ποτέ δεν κάνω λάθος”, είναι χαμένος από χέρι.

    Το υγιές είναι να πει:
    “έχω μεγάλη πεποίθηση για αυτή την άποψη μου. Δεν μπορώ να βρω γιατί είμαι λάθος, και μπορώ να βρω πολλούς λόγους που η αγορά είναι λάθος. Και έχω δει από την επενδυτική μου ιστορία, και την ιστορία αντίστοιχων επενδυτών, πως όταν η πεποίθηση μου είναι τόσο αυξημένη, 7 φορές είμαι σωστός και 3 λάθος. Οπότε θα επενδύσω, αλλά θα ξέρω πως θα βρεθώ λάθος κάποιες φορές. Και θα επενδύσω πιο σκληρά, όταν η πεποίθηση μου είναι ακόμα πιο μεγάλη.”

    Η διαφοροποίηση, λοιπόν, είναι η προστασία από αυτά που κανείς ούτε φαντάζεται. Στα δικαιώματα δε, έχουμε τον χρονικό παράγοντα που τα κάνει όλα πιο στενά. Οπότε η διασπορά είναι επιβεβλημένη.

    Όπως εξηγώ, το άρθρο είναι περισσότερο εκπαιδευτικό παρά “διαφημίζει” την ιδέα των δικαιωμάτων. Το σκαλί ένα, είναι να αντιμετωπίζει κανείς τις μετοχές σαν μερίδια πραγματικών επιχειρήσεων. Απλό σαν σκέψη δύσκολο σαν εφαρμογή.

    Οι μικρές και μεσαίες είναι οι πιο κατάλληλες, γιατί εκεί υπάρχουν οι μεγαλύτερες αστοχίες της αγοράς. Δύσκολα βρίσκει κανείς υποτιμημένες μετοχές πολλών δισεκατομμυρίων. Οι “φούσκες” από την άλλη, μπορεί να είναι φούσκες δισεκατομμυρίων.

    Αν, λοιπόν, νιώθω πως κάτι θέλω να μεταδόσω, αυτό είναι ιδέες μικρών αγγλικών μετοχών, που τις βρίσκω πολύ υποτιμημένες, πάρα περισσότερες “φούσκες”.

  4. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Επίσης, τελευταία διάβαζα τα letters του Buffett προς τους partners του τη δεκαετία του 60′. Βασικά σοκαρίστηκα από το γεγονός πως ενώ για χρόνια τους επαναλάμβανε τις αξίες και τις αρχές του, και ενώ οι αποδόσεις του ήταν καταπληκτικές, συνέχιζαν να μην αντιλαμβάνονται τη φιλοσοφία του.

    Όλο και περισσότερο σκέφτομαι πως λίγοι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν μακροπρόθεσμα. Όχι λόγω νοητικής ικανότητας, αλλά λόγω ιδιοσυγκρασίας. Πραγματικά απολαύστε τον:

    I resurrect this “market-guessing” section only because after the Dow declined from 995 at the peak in February to about 865 in May, I received a few calls from partners suggesting that they thought stocks were going a lot lower. This always raises two questions in my mind: (1) if they knew in February that the Dow was going to 865 in May, why didn’t they let me in on it then; and, (2) if they didn’t know what was going to happen during the ensuing three months back in February, how do they know in May? There is also a voice or two after any hundred point or so decline suggesting we sell and wait until the future is clearer. Let me again suggest two points: (1) the future has never been clear to me (give us a call when the next few months are obvious to you –or, for that matter the next few hours); and, (2)no one ever seems to call after the market has gone up one hundred points to focus my attention on how unclear everything is, even though the view back in February doesn’t look so clear in retrospect.If we start deciding, based on guesses or emotions, whether we will or won’t participate in a business where we should have some long run edge, we’re in trouble. We will not sell our interests in businesses (stocks) when they are attractively priced just because some astrologer thinks the quotations may go lower even though such forecasts are obviously going to be right some of the time. Similarly, we will not buy fully priced securities because “experts” think prices are going higher. Who would think of buying or selling a private business because of someone’s guess on the stock market? The availability of a question for your business interest (stock) should always be an asset to be utilized if desired. If it gets silly enough in either direction, you take advantage of it. Its availability should never be turned into a liability whereby its periodic aberrations in turn formulate your judgments. A marvelous articulation of this idea is contained in chapter two (The Investor and Stock Market Fluctuations) of Benjamin Graham’s “The Intelligent Investor”. In my opinion, this chapter has more investment importance than anything else that has been written.

    Μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα παραπάνω; Αυτό είναι το σημαντικό. Όχι το πως θα βγάλει λεφτά από την AMD, ή από την κάθε εταιρεία που παρουσιάζεται εδώ. Ότι παρουσιάζεται εδώ είναι αφορμή για σκέψη. Ακραία παραδείγματα όπως αυτό της AMD, βοηθούν να κατανοηθούν τα παραπάνω.

    Τώρα αν κανείς εκτιμά πως από το blog φιλτράρονται καλές ιδέες μετοχών, δεν έχει παρά να το ακολουθεί και να συνεισφέρει σε αυτή τη συζήτηση. Αν πάλι δεν βρίσκει ενδιαφέρουσες τις ιδέες έχει την ελευθερία να μην το ακολουθεί.

    Αυτό φυσικά που αντιλαμβάνομαι, είναι πως πέρα από επιλογές μετοχών, και τη θεωρητική κουβέντα για τη στρατηγική, ορισμένοι αναγνώστες θα θέλατε να παρακολουθείτε το παράδειγμα ενός τέτοιου χαρτοφυλακίου. Έχω παραδεχτεί, πως αυτό είναι κάτι που θα έκανε πολύ καλό σε εμένα ως επενδυτή και ίσως το χαίρονταν και εκτιμούσαν οι αναγνώστες.

    Για αυτό ευχαριστώ Γιώργο που το υπενθυμίζεις και “προκαλείς” για μια τέτοια εξέλιξη μέσα από πολύ ξεχωριστά σχόλιά σου.

  5. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Δημήτρη,
    Ευχαριστώ για τις σκέψεις σου, απολαμβάνω που σε διαβάζω. Τα σχόλιά μου είναι αυτά ενός απλού αναγνώστη και τίποτα ξεχωριστό δεν έχουν. Πολύ ωραίο το απόσπασμα που παρέθεσες.

    Με πολύ ενδιαφέρον παρακολουθώ τις μικρές αγγλικές μετοχές σου όπως λες. Και μακάρι να παρουσιάσεις κι άλλες μικρές από διαφορετικούς κλάδους αν γίνεται (μέχρι τώρα έχεις αναλύσει μόνο δύο) ή να δώσεις κι άλλες ιδέες. Για πρώτη φορά είμαι μαζί σου στη λιανική στην οποία ήμουν διστακτικός [Laura Ashley ξεκινώντας από τα επίπεδα 1.70 με 1.90 και βλέπουμε. Αξιοποιώ τώρα το άρθρο σου.] Θα ήθελα και την Superdry, αλλά χαμηλότερα και προς το παρόν δεν μου έκανε τη χάρη. Η Bonmarché θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον στις τρέχουσες τιμές, υπό τη νέα ιδιοκτησία, αν πιστεύεις ότι δεν θα πετύχει η έξοδος από το ταμπλό. [Και εδώ θέλω τη γνώμη σου]

    Όμως θα σε παρακαλούσα για τη άποψή σου για κάποιες συγκεκριμένες μεγάλες της νέας σου πατρίδας. Πριν λίγους μήνες είδα κάποιες μεγάλες και γνωστές σε μας αγγλικές εταιρείες, από τις σπάνιες εκείνες που ανταμείβουν τους μετόχους με ιστορική συνέπεια στην καταβολή σταθερά αυξανόμενων μερισμάτων κάθε έτος, να διορθώνουν στα ιστορικά χαμηλά έτους. Ήθελα να σε τσιγκλήσω να πεις καμιά ιδέα τότε, αλλά δίστασα να ενοχλήσω.

    Είδα για παράδειγμα την British American Tobacco να διαπραγματεύεται στα 2300 – 2400p, με μερισματική απόδοση 8,5%. Ακόμα και σήμερα στα 2900 που διακυμαίνεται, η μερισμ απόδοση ανέρχεται στα 7% (21 συνεχή έτη αυξανόμενο μέρισμα). [Dividend Payout Ratio 0.77]

    Είδα το γνωστό μας παγκόσμιο όμιλο επικοινωνίας WPP να διαπραγματεύεται στα 800p, με μερισματική απόδοση 7,5%. Ακόμα και σήμερα στα 961p η μερισμ απόδοση ανέρχεται στα 6,2% (26 συνεχή έτη αυξανόμενο μέρισμα). [Dividend Payout Ratio 0.74]

    Είδα τη λιγότερο γνωστή John Wood Group (WG), εταιρεία παροχής τεχνικών και μηχανολογικών υπηρεσιών στις ενεργειακές και βιομηχανικές αγορές (υπηρεσίες πετρελαίου), στα 390p με 400p, με μερισματική απόδοση 7%. Ακόμα και σήμερα στα 520p η μερισμ απόδοση ανέρχεται στα 5,2% (17 συνεχή έτη αυξανόμενο μέρισμα).

    Δεν πληρούν τα κριτήρια των μηχανικών μεθόδων που διαθέτεις και τη φτήνια των μικρών, έχουν δανεισμό (debt to equity γύρω στο 0.70), αλλά πρόκειται για μεγάλες εταιρείες, με ιστορία στα μερίσματα, χωρίς παράλογες αποτιμήσεις (συγκριτικά πάντα με άλλες μεγάλες). Ως πολιτογραφημένος Βρετανός πλέον, πως θα τις έβλεπες; Θα ήταν αγοράσιμες κάποιες από αυτές για έναν κυνηγό μερισμάτων, με κάποια σχετική ασφάλεια, εδώ ή λίγο χαμηλότερα; Αν πάλι διαφωνείς, έχεις να προτείνεις κάποιες άλλες, που να υπηρετούν το σκοπό αυτό; (σταθερό εισόδημα για το μέτοχο που ιστορικά να διατηρείται, χωρίς περικοπή, ακόμα και στις διεθνείς κρίσεις – κάποιοι έχουν ανάγκη και από αυτό).

  6. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλησπέρα Γιώργο,

    Στο retail οι αποτιμήσεις είναι απίστευτες. Όπως η περίπτωση της Bonmarche δείχνει, κάποιες από αυτές θα αφανιστούν. Εκεί έχει ήδη μαζευτεί πάνω από το 90% από τη Spectre Holdings και η μετοχή πάει για delisting.

    Εκτός από το retail σιγά σιγά ανακαλύπτω και αλλού τιμές που μου αρέσουν. Αυτή νομίζω είναι μια περίοδος εδώ, που είναι η χαρά του value investor. Αυτό που είναι πρωτόγνωρο για μένα είναι πως οι εισηγμένες είναι χιλιάδες και δεν υπάρχει χρόνος τι να πρωτοκοιτάξω. Στην Ελλάδα γνωρίζαμε μερικές δεκάδες που αντέξαν την κρίση, που ήταν φθηνές. Μετά από λίγο διάβασμα κατέληγες στις 10-20 για να εστιάσεις. Εδώ είναι ένα χάος. Κάθε βδομάδα, κάποιος θα μου προτείνει, ή θα πέσω πάνω σε 4-5 που η τιμή τους φαίνεται ενδιαφέρουσα με μια πρώτη ματιά.

    Οπότε εστιάζω σε αυτές που έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Είτε τελείως τζάμπα με κίνδυνο, είτε πιο ποιοτικές αρκετά φθηνές. Προτιμώ τις πιο μικρές που γενικά είναι παρεξηγημένες. Από πιο μεγάλες ήδη έχω αγοράσει τις Royal Mail και British Telecom.

    Πολύ γρήγορες ματιές έριξα σε British American Tobaco, WPP, WG και σε ευχαριστώ που τις μοιράζεσαι. Στα νούμερα και με τη πρώτη ματιά “απέρριψα” την Tobacco & WG. Αμφιβάλω για το μέλλον του καπνού και του πετρελαίου. Για το τελευταίο θα το σκεφτόμουν αν οι τιμές γυρνούσαν κάτω από τα $40 το βαρέλι και πολλές από αυτές τις έβρισκες για ένα ξεροκόμματο. Και τις δύο εταιρείες θα έμπαινα στη διαδικασία να τις δω πιο βαθιά σε τιμές πολύ πιο κάτω. Αυτό φυσικά δε σημαίνει πως αποκλείω να είναι ευκαιρίες. Πολύ ενδιαφέρουσα η αποτίμηση και η ιστορία για την WPP. Είδα πως τελευταία τα κέρδη είχαν έκτακτη επιβάρυνση (που μου άρεσει, θα ήθελα να δω που οφείλεται). Και έπειτα, βλέπω εξαγορές πωλήσεις κτλ. Γενικά αποφεύγω τέτοιους ομίλους. Θα ήθελα, λοιπόν, να δω τις αφορούν και η εταιρεία να μην έχει μια ιστορία έκδοσης μετοχών για εξαγορές κτλ. Αν, λοιπόν, δεν ανακαλύψω κάτι πολύ αμαρτωλό, ίσως την προτιμήσω. Όμως ήδη έχω 5-6 που θέλω να δω πιο βαθιά, οπότε νομίζω θα το κάνω στη διάρκεια του μήνα.
    ( άστα, μακάρι η μέρα να είχε 50 ώρες. Τελευταία ένας φίλος-επενδυτής μου είπε “ο τρόπος που επενδύεις θυμίζει τη στρατηγική του Schloss” – έχω φάει τα μάτια μου με συνεντεύξεις και κείμενά του)

    Τώρα για πιο μικρές ιδέες, θα τις αποκαλύπτω σιγά σιγά εδώ καθώς θα τις μαθαίνω πιο βαθιά. Δε θα τις πω μονομιάς για να κρατήσουμε το saspens. Θα τις μοιραστώ όμως μαζί σου σε ιδιωτικό μήνυμα σαν αρχικές ιδέες.

    Για ένα διάστημα καλό ήταν για να εκτεθώ σε ιδέες. Πλέον λέω, “σιγά, σιγά”. “Μία, Μία”. Πώς; Άρθρο στο SeekingAlpha, ή παρουσίαση εδώ και συζήτηση. Μετά η επόμενη. Ξέρω πως έτσι, θα απορρίψω σε πρώτη φάση και κάποιες που θα αξίζαν. Αλλά, πρέπει να βάλω φρένο στο Exploration, και να πατήσω λίγο γκάζι στο Exploitation. Πρέπει να δω πως θα αξιοποιήσω αυτές που ήδη έχω ανακαλύψει. Για να αφιερώσω πάνω από ώρα σε κάποια πλέον, πρέπει να μου κάνει μεγάλο “κλικ”

    Πολιτογραφημένος δεν είμαι αλλά όλο και περισσότερο ενσωματώνομαι στη ζωή και τη χρηματιστηριακή αγορά της χώρας. Από αυτές που θα μοιραστώ μαζί σου, είναι μια που δίνει σταθερό μέρισμα και είναι πολύ γεμάτη σε ταμείο, μικρή βέβαια.

    Καταλαβαίνω πως κάποιοι το επιζητούν αυτό. Ίσως ξέρεις την άποψή μου. Εκτιμώ το μέρισμα σαν πράξη, αλλά το μέγεθος του μερίσματος δεν είναι κριτήριο φθήνιας. Η αδιάκοπη παροχή του δεν είναι η μεγάλη μου έννοια. Ας έχει το δέντρο καλή ρίζα, και αν είναι να το πάρω φθηνά δε πειράζει η σοδειά να μην είναι σταθερή και μεγάλη, αρκεί να υπάρχει και να μεγαλώνει.

  7. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Δημήτρη, σε ευχαριστώ.

    Schloss: Σου εύχομαι να τον φτάσεις. Και να δίνεις τροφή σκέψης και σε μας τους τεμπέληδες.

    Royal Mail: Πολύ υποτιμημένη (για μεγάλη) με εξαιρετικά θεμελιώδη χαρακτηριστικά. Αλλά οι επενδυτές νομίζω βλέπουν τη φθίνουσα πορεία της, τη μείωση της διακίνησης στον τομέα των επιστολών στην σύγχρονη εποχή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, τη μείωση των περιθωρίων, την αδυναμία της να περιορίσει τα κόστη και τον ισχυρό ανταγωνισμό στον τομέα των δεμάτων. Μείωσε και το μέρισμα 40%. Όλα αυτά νομίζω συντέλεσαν σε μια συνολική πτώση της μετοχής το 12 μηνο κατά 55%. Έχοντας επίσης βιώσει τα δικά μας, τα ελλαδικά, δεν ξέρω αν υπάρχει κι εκεί ως ένα βαθμό κρατική νοοτροπία, συνδικαλισμός κλπ στις επιχειρήσεις αυτές και τι δεσμεύσεις υπάρχουν (μη απολύσεις προσωπικού κλπ) από τον καιρό που ήταν κρατική. Θα κάνει την αντιστροφή; θα γίνει ανταγωνιστική; θα μειώσει τα κόστη; Πως τα βλέπεις; Εν προκειμένω αυτός που αγοράζει τη μετοχή σήμερα στοιχηματίζει στο σχέδιο ανάκαμψης της εταιρείας. Και περιμένει να του βγει. Υπάρχει και η εκδοχή να συνεχίσει τον κατηφορικό δρόμο.

    British Telecom: Τα τελευταία χρόνια νομίζω, αν είδα καλά, μειώνει έσοδα, μειώνει operating cash flow και πέφτει αντίστοιχα και η τιμή της μετοχής. Και ανεβαίνει ο δανεισμός. Υπάρχουν και οι συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις. Όμως τέτοιες εταιρείες δεν χάνονται. Διάβασα ότι οι αναλυτές περιμένουν αντιστροφή από του χρόνου. Α, νομίζω και η Διοίκηση ακόμα είχε προειδοποιήσει (κάπου το είδα) ότι θα μπορούσε να περικόψει το μέρισμα σε κάποιο στάδιο στο μέλλον, λόγω της επέκτασης στα ευρυζωνικά δίκτυα. Όταν αυτό γίνει, κάποια επίπτωση στην τιμή της μετοχής θα έχει. Επειδή έχω καταλάβει την ευαισθησία σου στον υψηλό δανεισμό, εδώ πως τον προσπερνάς; Λόγω της θέσης της στον κλάδο; Ακόμα δεν ξέρω πως συμπεριφέρονται ή πως θα συμπεριφερθούν στο μέλλον οι ρυθμιστικές αρχές στον τομέα των τηλεπικοινωνιών στην Αγγλία, αν είναι εχθρικές προς τον μέτοχο, αν βάζουν αυστηρά πλαφόν στα τιμολόγια. Επίσης πως πάει η BT σε σχέση με τους άλλους παρόχους και τι μερίδιο έχει; Υπάρχουν και τα σενάρια περί εθνικοποιήσεων σε περίπτωση αλλαγής κυβέρνησης, αλλά τα βλέπω δαπανηρά και ανέφικτα.

    Σκέψεις μόνο, χωρίς να ξέρω τι πραγματικά γίνεται στη χώρα σας.

    Χαιρετώ και αναμένω.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Νομίζω πως σε λίγες σειρές, παρουσιάζεις πολύ καλά τη μεγάλη εικόνα. Κάπως έτσι προτιμώ να τις σκέφτομαι τις εταιρείες. Μετά βάζω την τιμή. Όπως λέω σε παρακάτω μήνυμα, θα τις φοβόμουν αυτές τις εταιρείες, όταν βρίσκονταν σε αποτιμήσεις διπλές. Σε αυτές τιμές, η έκπτωση αποζημιώνει θεωρώ.

  8. Ο/Η Γιώργος λέει:

    ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΞΗΓΗΣΗ.
    Δεν κάνω σύγκριση μεταξύ μετοχών αξίας και μετοχών εισοδήματος. Εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Δεν υπάρχει ερώτημα τι είναι καλύτερο από τα δύο. Αλλά ποια ανάγκη καλύπτει. Υπάρχει λοιπόν και μια ανάγκη για εισόδημα ομοιόμορφα κατανεμημένο στο χρόνο. Έστω κι αν είναι πιο συντηρητική επιλογή.

    Ας υποθέσουμε ότι είσαι ο Schloss. Που δεν το ξέρω. Αλλά κι αν είσαι θα το μάθω εκ των υστέρων, όταν καταγράψεις τις αποδεδειγμένες μακρές ιστορικές αποδόσεις του Schloss. Πολύ αργά για μένα. Αλλά δεχόμαστε ότι είσαι και έχεις ιστορικό αποδόσεων 45 ετών με μέση ετήσια απόδοση 15%, όπως εκείνος. Αλλά αυτή είναι μεσοσταθμική. Πέρυσι έκανες άνοδο 25%. Εγώ σου αναθέτω τη διαχείριση των χρημάτων μου φέτος. Φέτος λοιπόν μου δίνεις αρνητική απόδοση -6%. Του χρόνου είσαι αμετάβλητος στο μηδέν και το 2021 γίνεται μια διεθνής κρίση και είσαι -25% κάτω. Το 2022 που εσύ πηγαίνεις εξαιρετικαααα καλά, εγώ αποβιώνω. Ποιο ήταν το όφελός μου από τον Schloss;

    Τι θέλω να πω. Δεν αγοράζουμε μόνο οικόπεδα για υπεραξία. Αγοράζουμε και κατοικίες και γραφεία, για να έχουμε ένα τακτικό ετήσιο εισόδημα, πέραν της ενδεχόμενης υπεραξίας, όποτε αυτή έρθει.

    Αν ήταν μια άλλη εποχή, που δεν θα υπήρχαν τόσες στρεβλώσεις και τόση υπερτίμηση, θα επέλεγα ένα ευρύ καλάθι από μεγάλες ιστορικές εταιρείες, με ιστορία συνεχούς ανόδου μερισμάτων άνω των 30 χρόνων, τους λεγόμενους αριστοκράτες μερισμάτων και θα έφτιαχνα το συνταξιοδοτικό μου. [Υπάρχουν και αριστοκράτες μερισμάτων 50 χρόνων.] Δεν θα με ενδιέφεραν οι μεγάλες υπεραξίες (αν ερχόντουσαν καλοδεχούμενες), αλλά η σταθερή και στο χρόνο αυξανόμενη είσπραξη μερισμάτων και η προστασία από τον πληθωρισμό και δεν θα με ένοιαζε να τις παρακολουθώ στενά και να αναλώνομαι σ’ αυτό. Σήμερα οι περισσότερες από τις μετοχές αυτού του τύπου (στις οποίες δυστυχώς έχει παράδοση κυρίως η Αμερική) είναι υπερτιμημένες ή τα μερίσματά τους είναι χαμηλά.

    Τι σημαίνει ότι αύξανες και πάντως δεν μείωσες ποτέ το μέρισμά σου τα 30 ή 50 τελευταία χρόνια; Σημαίνει ότι πέρασες τουλάχιστον 4 παγκόσμιες κρίσεις και δεν μείωσες το μέρισμα ούτε σ΄αυτές. Ρύθμισες έτσι τα οικονομικά σου, ώστε ο μέτοχός σου να καρπούται σταθερό εισόδημα ανεξαρτήτως συγκυρίας. Και δεν θα το περικόψεις εύκολα για να μην χαλάσεις τη φήμη σου, λόγω του premium που προσδίδει αυτή η συνέπεια στην τιμή της μετοχής σου. Αυτό είναι το σκεπτικό των αριστοκρατών. Στην Ευρώπη δεν υπάρχει παράδοση σ’ αυτό.

  9. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Royal Mail: Απλώς μου κάνει εντύπωση. Μια εταιρεία να έχει δραστηριότητα που αφορά το μέλλον (δέματα, άρα διαδικτυακές παραδόσεις παραγγελιών – τι το καλύτερο!), να είναι κυρίαρχη – πρώην μονοπώλιο και να μην μπορεί να το εκμεταλλευτεί σε όφελος της!

    Εξαιρετικές οι επιλογές σου πάντοτε.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ο ένας της τομέας βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία (γράμματα). Ο άλλος αναπτύσσεται, αλλά πάντα κινδυνεύει από νεοεισερχόμενες δυνάμεις που μπορεί να φέρουν στην αγορά μοντέλα που την ξεπερνούν (π.χ. Amazon). Φέρει βαρίδια σαν αυτά που φέρουν οι δικές μας πρώην ΔΕΚΟ, αλλά από την άλλη έχει ιστορία και υποδομή που δεν χτίζονται εύκολα. Το καλό είναι πως στα χέρια των ιδιωτών μοιάζει περισσότερο με την πορεία του ΟΤΕ παρά της ΔΕΗ. Σαφώς τα ρίσκα υπάρχουν, απλά θεωρώ πως το risk-reward είναι ενδιαφέρον.

      Ο ΟΤΕ ο δικός μας ας πούμε δεν είναι εκτεθειμένος σε ρίσκα; Σαφώς και είναι. Είναι εφικτό με ασφάλεια να προβλέψουμε αν ο ΟΤΕ θα αντέξει και η Royal όχι; Σαφώς και όχι. Η αποτίμηση είναι αυτή που κάνει τη διαφορά. Δεν εξασφαλίζει τον επενδυτή, αλλά μειώνει τις πιθανότητες και το μέγεθος του αρνητικού αποτελέσματος και αυξάνει το upside. Αν ο ΟΤΕ ήταν στα 6 ευρώ και η Royal στα 400p, θα ήμουν θετικός για τον πρώτο και αρνητικός για τη δεύτερη.

      Είναι η δεδομένη εκτίμηση σωστή; Όχι σίγουρα. Εχει αυξημένες πιθανότητες να είναι σωστή. Ναι, εφόσον ακολουθείται μια διαδικασία και φιλοσοφία σκέψης που κατά μέσο όρο έχει αποδώσει καλά (διαχρονικά και όχι σαν πυροτέχνημα).

      Η αυτο-αξιολόγηση των κινήσεων του επενδυτή, είναι από τα πιο κρίσιμα και ευαίσθητα ζητήματα. Πρέπει να γίνεται υπό συναισθηματική ουδετερότητα. Ο επενδυτής να διψάει να εντοπίσει λάθη, αλλά και να βλέπει όσα γίνονται ορθά, να τα συντήρεί και να τα καλλιεργεί. Χωρίς να βάζει τα “εγώ” μπροστά.

  10. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καταλαβαίνω πως διαφορετικά άτομα, νιώθουν να πράττουν διαφορετικά.

    Φέρνεις το παράδειγμα μιας κρίσης που μπορεί να φέρει ένα -25%. Και εγώ λέω πως μια κρίση μπορεί να φέρει ακόμα και -50%. Η σκέψη μου είναι πως αν κανείς χρειάζεται τα χρήματα του σε 3 ή 4 χρόνια, κακώς επενδύει ούτως ή άλλως σε μετοχές μαζικά. Το μέρισμα σαφώς θα του προσφέρει ρευστότητα, αλλά δε θα κάνει θαύματα σε 2 ή 3 χρονιές. Αν αυτή είναι η ρευστότητα που χρειάζεται για να ζήσει, και η μεγάλη απόδοση δεν είναι το μεγάλο του μέλημα, αλλά η εξασφάλιση του κεφαλαίου του, τότε απλά μικρότερη συμμετοχή σε μετοχές, είναι η απάντηση κατ’ εμέ.

    Γενικά θα έλεγα, πως δεν είναι το σίγουρο μέρισμα ο παράγοντας που εξασφαλίζει τη βραχυχρόνια ασφάλεια. Καταλαβαίνω πως κάποιες φορές το μακροχρόνιο αποτέλεσμα δεν είναι το μεγαλύτερο μέλημα κάποιου. Οπότε εκεί, μπορεί να σκεφτεί κάτι διαφορετικό. Να θυσιάσει την απόδοση, χάριν της διαθεσιμότητας.

    Από την άλλη, αυτό που διαφημίζεται και φαίνεται ως το πιο σίγουρο δεν είναι πάντα. Εταιρείες με μεγάλη μερισματική απόδοση είναι συχνά παγίδες αξίας (μη διατηρήσιμο μέρισμα) και οι αριστοκράτες αν δεν είναι στη σωστή τιμή, μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες να επιστρέψουν την αξία τους.

    Τέλος, όταν μιλάμε, λοιπόν, για τόσο ευαίσθητα ζητήματα όπως τα κεφάλαια μιας ζωής, ειδικά από ανθρώπους που δεν έχουν τη γνώση, οι κατάλληλοι ειδικοί είναι οι απάντηση. Όσοι θέλουν να πάρουν το τιμόνι στα χέρια τους, οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να επενδύουν στη γνώση και την εμπειρία. Να εκτίθενται σε ιδέες, να συζητούν, αλλά να αποφασίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη τους

  11. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Ευχαριστώ για τις απόψεις σου και τις ιδέες σου. Επίτρεψε μου μόνο για τους «κατάλληλους ειδικούς» στους οποίους αναφέρεσαι στο τέλος και στην «επαγγελματική διαχείριση» για την οποία έγραψες προηγούμενες φορές:

    Όπως όταν ψηφίζουμε πολιτικούς να μας εκπροσωπήσουν οφείλουμε να επιλέγουμε καλύτερους από εμάς και ικανότερους, έτσι και όταν επιλέγουμε διαχειριστή πρέπει αυτός να είναι όχι απλώς καλύτερος, αλλά «πολύ καλύτερος» από εμάς. Δεν τους πληρώνουμε άδικα υψηλά management fee και incentive fee στα αμοιβαία κεφάλαια ! Το οποίο incentive fee σημαίνει συμμετοχή στα κέρδη, αλλά όχι συμμετοχή στις ζημιές! Συνεπώς ετήσια απώλεια 50%, που ανέφερες, σε μια κρίση, από αυτόν δεν την δικαιολογώ. Από εμένα που δεν είμαι επαγγελματίας μπορεί. Υπάρχουν άλλωστε τόσα εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου. Σκέψου να είναι αυτή η πρώτη χρονιά που επένδυσα μαζί του και να ξεκινώ αμέσως με το 50% του κεφαλαίου μου χαμένο. Τι προοπτικές αύξησης του κεφαλαίου μου έχω από κει και πέρα; Μόνο για να φτάσω το αρχικό μου κεφάλαιο απαιτείται διπλασιασμός!

    Μου δίνεις όμως έτσι την αφορμή να ρωτήσω, μιας και ανέφερες τον Schloss:
    Έχεις εντοπίσει στη σύγχρονη εποχή, στην Αγγλία, στην Ευρώπη ή γενικότερα στο διεθνές στερέωμα, ενεργούς σήμερα διαχειριστές ΑΚ, investment trusts, hedge funds κ.ο.κ., τους οποίους να εκτιμάς και των οποίων τα επενδυτικά σχήματα να έχουν ένα μακρύ track record δημοσιευμένων – αποδεδειγμένων αποδόσεων άνω των 20 ετών; Εκτός από τον έναν εν ζωή που όλοι σέβεστε. Γιατί το καλύτερο κριτήριο για να επιλέξουμε είναι η ήδη καταγεγραμμένη επιτυχία στην καθημερινή πράξη σε πραγματικούς όρους και όγκους συναλλαγών, όπου ο διαχειριστής ξεγυμνώνεται μπροστά μας και η προηγούμενη –αδιαμφισβήτητη όμως- μακρά επενδυτική ιστορία του. Και φυσικά να βλέπαμε και τη διακριτή απόδοση για κάθε έτος ξεχωριστά. Τι έκανε το μαύρο 2002; Τι έκανε το μαύρο 2008; Ποια ήταν η μεγαλύτερη απώλεια που είχε σε ένα μήνα ή σε ένα τρίμηνο στην ιστορία του; Πραγματικά θα ήθελα αν είχες κάποιους. Φοβάμαι ότι όσο ψάξουμε σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, όπου μειώνεται ο παράγοντας «τύχη», θα απογοητευτούμε.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Πραγματικά οι ερωτήσεις σου είναι ιδέες για άρθρα. Από τη μία παλεύω να περιορίσω το μήκος τους, από την άλλη είναι τόσο ενδιαφέρουσες, που δεν απαντώνται σε 2 σειρές.

      Ένα ζήτημα είναι πως οι επενδυτές ακόμα και στα καλύτερα funds, δεν παίρνουν τις αποδόσεις τους. Και αυτό γιατί πάντα τρεχουν ξωπίσω τους όταν οι αποδόσεις μεγάλωναν και τα εγκαταλείπουν στα δύσκολα. Επίσης, ένα χαρακτηριστικό των καλύτερων funds, είναι πως για κάποια διαστήματα, ανάλογα με τη στρατηγική, ενδέχεται να υποαποδίδουν της αγορας. Αν μακροπρόθεσμα η στρατηγική τους λειτουργεί, όταν υποαποδίδουν, είναι η καλύτερη στιγμή να επενδύσει κανείς και όχι να τα εγκαταλείψει.

      Είναι μεγάλο το πρόβλημα, πως ο μέσος επενδυτής αποτυγχάνει να αξιολογήσει σωστά ένα καλό manager. Απήυδησε και ο Buffet και στο τέλος προτίμησε να επενδύει τα χρήματα της ασφαλιστικής. Αν δει κανείς τα βιβλία τους (Howard Marks, Greenblatt, κ.α.), αναφέρουν αυτό ως το μεγαλύτερο τους πρόβλημα. Οι καλές στρατηγικές δεν αποδίδουν πάντα, και οι πελάτες θα σε εγκαταλείψουν τη λάθος στιγμή, για σένα και για τους ίδιους.

      Αναφέρεις ένα παράδειγμα πτώσης 50% της αγοράς. Εξαρτάται από τη στρατηγική. Υπάρχουν στρατηγικές (οι περισσότερες αξίας) που τείνουν να υποαποδίδουν σε ένα bull market και τείνουν να υπεραποδίδουν σε ένα bear market. Από την άλλη, αν ένα fund ακολουθεί μια επιθετική στρατηγική που χάνει 60% στην πτώση, έναντι 50%, αλλά κερδίζει 200% αντί του 100% στην άνοδο, μακροπρόθεσμα φέρνει καλά και ασφαλή αποτελέσματα. Το θέμα είναι να επικοινωνεί σωστά τη στρατηγική του. Επίσης, ένας καλός μάνατζερ μπορεί να έχει κάποια άτυχα ή γεμάτα λάθη χρόνια. Πάλι δεν είναι σωστό να κρίνεται μεμονωμένα.

      Καλώς ή κακώς όμως, αυτό κάνουν οι πελάτες των funds. Τα κρίνουν για τις βραχύβιες ή τις πρόσφατες αποδόσεις τους. Πολλοί, λοιπόν, managers εν γνώσει τους μειώνουν τις αποδόσεις τους ώστε να είναι “ευχάριστοι” και τελικά προσιτοί στους πελάτες τους. Διαφορετικά, δε θα έχουν πελάτες, για να τους προσφέρουν τις υπεραποδόσεις. Οι υπεραποδόσεις είναι δύσκολες για τον επενδυτή, γιατί βραχυχρόνια πρέπει να αποδεχτεί την υποαπόδοση. Ακόμα και αν υπάρχει το fund, ο επενδυτής δεν θα το ακολουθήσει.

      Όλοι οι μεγάλοι επενδυτές, με διαχρονικές υπεραποδόσεις, διακρίνονται για τη φιλοσοφία τους, τη θρησκευτική ακολούθηση, το ήθος τους και τη δύναμή τους να κρατήσουν την ανεξαρτησία τους και την δύναμη τους να αντισταθούν στον πειρασμό του να γίνονται αρεστοί. Για μένα που διαχειρίζομαι τα δικά μου χρήματα, το ρίσκο είναι η μόνιμη ζημιά. Μια πτώση της αγοράς δε με επηρεάζει αν πιστεύω στην πραγματική αξία των μετοχών. Για ένα μάνατζερ η πτώση σημαίνει φυγή των πελατών.

      Τελευταίo τέτοιο παράδειγμα διάβαζα σε μια συνέντευξη του Schloss. Που όταν ο επενδυτής (νομίζω άλλου μάνατζερ) έμαθε σε τι επενδύει, τον εγκατέλειψε. Ένας από τους λόγους, που δεν αποκάλυπταν στους πελάτες τους που επενδύουν.

      Τελικά κάποιοι διαθέτουν τον κατάλληλο χαρακτήρα για μετοχικές επενδύσεις και οι περισσότεροι μάλλον όχι. Έλεγα σε ένα φίλο επενδυτή αυτό, και πως είναι βασικό να απομονώνεις τα συναισθήματα. Μου είπε κάτι πολύ ωραίο.

      “Όχι, μια χαρά συναισθηματικός είμαι. Το θέμα είναι πως έχω καταλάβει τις μετοχές σαν ιδιοκτησίες επιχειρήσεων. Αν κανείς το πιστεύει βαθιά, χαίρεται όταν οι τιμές πέφτουν. Είναι σαν να βρίσκεται σε εκπτώσεις. Αν έχει τα αντίθετα συναισθήματα, μάλλον δεν έχει ενστερνιστεί βαθιά τη λογική της αξίας. Το έχει καταλάβει με το μυαλό, αλλά δεν το πιστεύει πολύ μέσα του, πως άλλο η τιμή και άλλο η αξία. Αν κανείς το ξέρει βαθιά, δε στεναχωριέται ακόμα και αν είναι συναισθηματικός.”

      Αν, λοιπόν, κανείς μετράει τρίμηνο-τρίμηνο τι κάνουν οι τιμές, η εντύπωση μου είναι πως μακροχρόνια δε θα έχει καλές αποδόσεις. Ούτε θα έχει την ικανότητα να επιλέξει τους κατάλληλους μάνατζερ.

      Σε αυτό που θα κατέληγα είναι, επιλογή αυτών που καλλιεργούν αυτή τη μακροπρόθεσμη λογική στους πελάτες τους. Και πολύ βασικό, αυτών που διακρίνονται για το ήθος τους. Αποφυγή όσων “πουλάνε” το βραχυπρόθεσμο παιχνίδι και όσων ο χαρακτήρας τους δεν εμπνέει εμπιστοσύνη.

  12. Ο/Η Γιώργος λέει:

    ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ
    Είναι η ερώτηση που φύλαγα ως τελευταία. Δεν θα μιλήσω ξανά. Θα σε αφήσω να ολοκληρώσεις το Exploration και να προβείς στο Exploitation.

    Έχεις ασχοληθεί και έχεις διατυπώσει απόψεις για το φαινόμενο της λιανικής. Ζεις και στη χώρα των ακινήτων (οι έλληνες όταν λέμε ακίνητα, σκεφτόμαστε Αγγλία). Θα ζητούσα λοιπόν την άποψή σου για τα ακίνητα της λιανικής. Τα εμπορικά κέντρα και ειδικά τις εισηγμένες εταιρείες που κατέχουν εμπορικά κέντρα.

    Έχουν αξία τα ακίνητα αυτά, ως ακίνητα; Και τι θα γίνουν; Θα αφανιστούν; Θα αξιοποιηθούν για κάποιες άλλες χρήσεις, αυτά που εκκενώνονται; Θα προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη ιντερνετοποίηση και σε ποιο βαθμό; Ή κάπου εδώ θα ισορροπήσει η αγορά μεταξύ φυσικού καταστήματος και λιανικής στα επίπεδα αυτά; Ως έλληνας, που για μένα το ακίνητο είναι αξία διαχρονική, δεν θα μπορούσα να πιστέψω στον αφανισμό, έστω και μιας κατηγορίας ακινήτων.

    Ανεξάρτητα από αυτά, οι εισηγμένες εταιρείες επενδύσεων – ιδιοκτήτες εμπορικών ακινήτων (ιδιαίτερα εμπορικών κέντρων και malls), που διαπραγματεύονται με σημαντικά discount επί της NAV, μήπως έχουν προεξοφλήσει στις τιμές τους το χειρότερο; Ή αντίθετα έχουν προεξοφλήσει λίγα σε σχέση με αυτά που θα έρθουν; Βρίσκεις κάποιο ενδιαφέρον σ’ αυτές σήμερα;

    Και εδώ θέλω να κάνω ένα διαχωρισμό. Αυτές που είναι στη χώρα σου Αγγλία (ή στην Αμερική φυσικά) και αυτές που είναι στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου έχω την αίσθηση ότι το φαινόμενο δεν είναι τόσο έντονο. Μήπως στην Αγγλία η κρίση λιανικής είναι γενικότερη και δεν φταίει μόνο το ιντερνέτ; Διαφώτισέ μας, αν θέλεις.

    Βλέπω την ολλανδική Eurocommercial Properties που έχει εμπορικά κέντρα σε 4 Ευρωπαϊκές χώρες (πλην Αγγλίας) και ειδικότερα σε Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Σουηδία. Κοιτάζω το 9 μηνο (31.3.2019). Πληρότητα μισθωμένων 99%. Και εμείς εδώ στην Ελλάδα δεν μπορούμε να νοικιάσουμε τα δικά μας! Ενοίκια: αύξηση (για την ίδια μισθωμένη επιφάνεια με πέρυσι) 2.3%. Συνολική πτώση των λιανικών πωλήσεων των εμπορικών της κέντρων στο 12 μηνο: -0.8%. Που είναι η κρίση; P/FFO (αφού τα funds from operations μας λένε ότι πρέπει να κοιτάμε στις ΑΕΕΑΠ): 11. Πολύ καλό για εταιρεία ακινήτων, αν δεν σφάλλω στον υπολογισμό! Από την άλλη: Ετήσια πτώση της μετοχής: -35%. Μερισματική απόδοση 9%. (Παρεμπιπτόντως εμφανίζει και αυτή συνεχόμενη ετήσια αύξηση μερίσματος από την εισαγωγή της το 1992, μέχρι σήμερα, για 27 χρόνια. Αλλά αυτό μπορεί να μην έχει και τόση σημασία.) Και σκέφτομαι: κάτι δεν πάει καλά. Θα έρθει ο Αρμαγεδών και εδώ; Και πότε; Τι πιστεύεις για τη συγκεκριμένη εταιρεία; Μήπως η μοίρα είναι διαφορετική ανάλογα με το είδος και την θέση του εμπορικού ακινήτου; [Η συγκεκριμένη έχει δανεισμό βέβαια, εξαιρετικά χαμηλότοκο. Αλλά δεν πιστεύω ότι σ΄αυτό οφείλεται η χαμηλή της τιμή]

    Το ερώτημά μου είναι: Αγοράζει κανείς Eurocommercial Properties (ελπίζοντας ότι το πρόβλημα δεν θα έρθει στον ίδιο βαθμό στα ακίνητά της και στις χώρες της) ή πηγαίνει στο κέντρο του προβλήματος την Αγγλία και αγοράζει με γενναιότητα Hammerson (ή και Land Securities ή British Land – δεν τις ξέρω, απλώς τις αναφέρω ως γνωστά σε όλους μας ονόματα εμπορικών ακινήτων) και πέφτει ενδόξως; Ή δεν κάνει τίποτα από τα δύο και περιμένει τη χειροτέρευση του προβλήματος για να τοποθετηθεί στις εταιρείες ακινήτων αργότερα;

    Ευχαριστώ.

  13. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Δεν έχω ιδιαίτερη άποψη και δεν είναι ένας τομέας που ψάχνω. Δεν έχω δει μεγάλα discount, δε βλέπω τις τιμές τους αν είναι σε ιστορικά χαμηλά και έπειτα δεν τη θεωρώ ως ένα από τους πιο αποδοτικούς κλάδους. Δεν λέω απαραίτητα πως είναι κακή επιλογή, αλλά δεν είναι από αυτά που μου κλείνουν το μάτι να τα ερευνήσω περαιτέρω. Για παράδειγμα οι μόνες που αγόρασα στην Ελλάδα, περισσότερο για άμυνα ήταν η ΑΣΤΑΚ και η REDS όταν το discount ήταν άγριο. Θα με τραβούσε ο κλάδος αν έβλεπα χοντρό discount.

    Η κρίση στη λιανική είναι συνδυασμός Brexit και internet. Όπως και να έχει οι ιντερνετικές πωλήσεις καλπάζουν. Αυτό θα το δει κανείς και σε εταιρείες που οι φυσικές τους πωλήσεις υποχωρούν.

    Πιστεύω πως ο Αρμαγεδών θα έρθει και στην Ελλάδα, καθυστερημένα. Δύσκολο να καθορίσει κανείς το πότε.

  14. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Από τις απαντήσεις σου μαθαίνουμε πολλά και είμαστε ευγνώμονες.
    Μπράβο που ανταποκρίνεσαι.

  15. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Δεν ξέρω που αλλού να το κατατάξω. Δεν υπάρχει πρόσφατο άρθρο σας με αντίστοιχο θέμα. Το παραθέτω εδώ κι αν θέλετε το διαγράφετε:

    http://www.bankingnews.gr/index.php?id=455543
    Mobius: Συνιστά στους επενδυτές αγορά χρυσού σε οποιαδήποτε τιμή αλλά στη φυσική του μορφή
    Τρίτη 20/08/2019 – 19:25

    Έτοιμες για νέο γύρο προγραμμάτων στήριξης της ρευστότητας οι κεντρικές τράπεζες, τόνισε ο Mobius
    Υπέρ του χρυσού και μάλιστα με… σφοδρότητα εμφανίστηκε ο γνωστός επενδυτής Mark Mobius σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg, καλώντας τους επενδυτές να προχωρήσουν σε αγορές του κίτρινου μετάλλου σε όποιο επίπεδο και εάν βρίσκεται.
    Η αιτία για αυτή την ξαφνική αγάπη του Mobius σε ένα παραδοσιακό επενδυτικό καταφύγιο;
    Όπως υποστήριξε οι κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν, στο άμεσο μέλλον, να τυπώνουν εκ νέου χρήμα: «η προσφορά χρήματος συνεχώς αυξάνει.
    Οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια σαν τρελές και θα αρχίσουν να τυπώνουν χρήμα, επίσης, με τρελούς ρυθμούς».
    Προσέθεσε ότι όταν αναφέρεται σε αγορές χρυσού εννοεί τη φυσική μορφή του μετάλλου και όχι ETFs ή μετοχές εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, προσθέτοντας ότι το 10% του δικού του χαρτοφυλακίου είναι σε ράβδους χρυσού.

  16. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Αλλού εστιάζω. Γιατί τόσο αφοριστικός ο Mobius για τα ETF’s και τις εμπλεκόμενες εταιρείες επένδυσης ή εξόρυξης; Είχε γίνει κάποτε νύξη εδώ από τον διαχειριστή – αρχισυντάκτη του blog για τη φυσική μορφή διακράτησης ενός μετάλλου (για το ασήμι ή για κάποιο άλλο – δεν θυμάμαι) αντί του etf. [Επίσης άλλοτε έχει γίνει αναφορά σε εταιρείες εξόρυξης χρυσού]

    Δεν υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις στα ETF’s ή στα οποιαδήποτε συλλογικά σχήματα επενδύσεων χρυσού (ΑΚ, εταιρείες επενδύσεων κλπ); Μπορεί τα ETF’s να μην κατέχουν τον αντίστοιχο χρυσό που αντιπροσωπεύουν; Επενδύουν και αυτά σε συμβόλαια ή σε άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα και όχι σε φυσικό χρυσό; Πόσο ασφαλές και βέβαιο είναι ότι πράγματι αγοράζεις αυτό που αντιπροσωπεύουν; Τι διασφαλίσεις υπάρχουν για τη διαφύλαξη της περιουσίας τους έναντι του μετόχου – μεριδιούχου; Δεν έχω ασχοληθεί καθόλου κι αν μπορείτε διαφωτίστε με.

    Ακόμη, ο Mobius γιατί φοβάται και τις εταιρείες του κλάδου (π.χ. εξόρυξης χρυσού) ως σύνολο; Τι διαβλέπει; Καταστροφή και ολική χρεοκοπία των πάντων;

    Τέλος ποια είναι η νόμιμη διαδικασία αγοράς και φύλαξης ράβδων χρυσού;

  17. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Γιώργο,

    Για αυτές τι λεπτομέρειες περί ράβδων, δε γνωρίζω περισσότερα.

    Αυτό που έχω να πω είναι πως κατά την άποψή μου δε μπορούμε να προβλέψουμε πότε θα έρθει μια κρίση και πόσο μεγάλη θα είναι. Αλλά, από το μέρος του κύκλου, είναι εφικτό να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους του κινδύνου. Άποψή μου, πως βρισκόμαστε σε επίφοβη περίοδο, επειδή μάλλον είμαστε στο τέλος ενός οικονομικού κύκλου. Συγνώμη που θα το κάνω λίγο μακάβριο, αλλά είναι σαν το προσδόκιμο ζωής. Είναι σαν να έχουμε έναν 90 χρονο. Δε μπορούμε να ξέρουμε αν θα ζήσει μέχρι τα 100 ή τα 130, αλλά μπορούμε να πούμε πως βρίσκεται στην τελευταία φάση της ζωής του.

    Τα πολεμικά σενάρια και οι δασμοί μοιάζουν με προβλήματα υγείας (εισαγωγή σε νοσοκομείο), που μπορεί να εξελιχθούν σε κάτι περισσότερο, αλλά μπορεί να αποδειχθούν περαστικά, και ο ασθενής να βγει ντούρος.

    Έτσι, ουδέποτε μπήκα στη διαδικασία να κάνω σπασμωδικές κινήσεις ή να αναρωτιέμαι, “είναι αυτή η αρχή της νέας κρίσης δεν είναι;¨”. Αυτό που κάνω είναι να είμαι έτοιμος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όχι να προσπαθώ να το προβλέψω χρονικά.

    Από αυτά που λένε διάσημοι επενδυτές, όπως ο Mobius ή ο Dalio, παίρνουμε γνώση και ιδέες, αλλά είμαι πεπεισμένος πως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να παραμένουμε αγνωστικιστές ως προς το χρόνο.

  18. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση.

  19. Ο/Η kavem (@kavem64) λέει:

    short H AMD χμ απο τα 32 $ στα 38$ λαθος εκτίμηση λοιπόν

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Αν διαβάσετε το άρθρο προσεκτικά, θα δείτε πως η λογική των out of the money options είναι πολύ διαφορετική, και στηρίζεται σε μακροπρόθεσμη θεώρηση. Η στρατηγική δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από το αν η μετοχή βρεθεί στα 38 στα 40 ή στα 50 δολάρια.

      Αν το dream scenario για την AMD βγει προφανώς θα σημαίνει πως η εκτίμηση των πιθανοτήτων για κάθε σενάριο ήταν μάλλον λανθασμένη. Προς το παρόν δεν έχω αλλάξει γνώμη για την εταιρεία. Σκέφτομαι να γράψω νέο άρθρο στο Seeking Alpha που να εξηγώ πιο διεξοδικά αυτό που υποστηρίζω.

  20. Ο/Η kavem64 λέει:

    K ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΕ Εγώ την μετοχή την βλέπω για πάνω απο 55$ Οι επεξεργαστές AMD κυριάρχησαν φέτος και εκτόπισαν την intel ΠΑΝΤΟΥ-.ΧΒΟΧ -PC Kαι εισέρχονται δυναμικά και στα κινητά Δεν θα αγοράσω τώρα είναι αργά αλλά θα σκεφτώ τα short άνω των 60$ ,

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Για να δούμε πόσο διατηρήσιμα θα είναι οι καλές μέρες της AMD. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν shortages, και συνήθως χρυσές εποχές, τις διαδέχονται άσχημές εποχές.

      Φυσικά πάντα είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο, να έρθουν πολύ καλύτερα τα πράγματα για AMD, αλλά προς το παρόν δεν έχει συμβεί κάτι που να έχει αλλάξει τη γνώμη μου για τη μετοχή και την εταιρεία.

  21. […] Το χαρτοφυλάκιο περιέχει, επίσης, πολύ μικρές θέσεις σε far out of the money put options υπερτιμημένων μετοχών, ως ασφάλιστρο. Η στρατηγική και ένα παράδειγμα, αναφέρεται στο “Γιατί αγόραζα δικαιώματα πώλησης της φουσκωμένης A… […]

  22. […] αγοράς put options για την οποία σας είχα ενημερώσει εδώ. Η μετοχή συνέχισε την τρελή ανοδική της πορεία, αλλά […]

Απάντηση σε Dimitrios Koutsoubos Ακύρωση απάντησης