5 Μετοχές για Έξυπνους Επενδυτές

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Φίλοι αναγνώστες του Investorblog, έλαβα το παρακάτω μήνυμα από φοιτητή/τρια. Όπως σε άλλες αντίστοιχες περιστάσεις, επιλέγω να απαντήσω δημόσια, ώστε περισσότεροι να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις σκέψεις, και να υπάρξει δυνατότητα για συζήτηση.

Έχουμε μια εργασία για τις ελληνικές μετοχές και θα θέλαμε να μας πείτε 5-6 που ένας έξυπνος επενδυτής θα επέλεγε αλλά και το γιατί. Το γιατί μας ενδιαφέρει περισσότερο. Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Απάντηση

Δε θα έλεγα πως στο χρηματιστήριο κερδίζουν οι πιο έξυπνοι, όπως πολλοί μεγάλοι επενδυτές έχουν παραδεχτεί. Χρειάζεται τόση εξυπνάδα και ισορροπία ώστε να αντιληφθεί κανείς πως κερδίζει η υπομονή, το θάρρος, η αποφασιστικότητα, η πίστη και αυτοπεποίθηση να κινείσαι ενάντια στους πολλούς, αλλά με την ταπεινότητα της παραδοχής των ορίων της γνώσης. Η αναγνώριση της σημασίας του απέραντου αγνώστου είναι καθοριστική στην επενδυτική διαδικασία.

Αρχικά, βρίσκω πολύ θετικό το γεγονός πως εστιάζετε στο “γιατί”, παρά στις επιλογές. Θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να σας ενθαρρύνω να κάνετε τη δική σας έρευνα, και να αποφύγετε τη “μασημένη τροφή”. Οι εποχές αλλάζουν, και αυτό που θα σας προσδώσει αξία στη ζωή δεν είναι ένα φύλλο χαρτί που θα κορνιζάρετε στον τοίχο, αλλά η γνώση και οι εμπειρίες, ειδικά από εργασίες και δράσεις που σας φέρνουν πιο κοντά στον πραγματικό κόσμο της οικονομίας, όπως π.χ. είναι το Πρόγραμμα Παρακολούθησης Γενικών Συνελεύσεων εισηγμένων που διοργανώνει ο Σύνδεσμος Επενδυτών (ΣΕΔ). Υπό αυτό το σκεπτικό, θα αναφέρω τις 6 μετοχές που έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στο χαρτοφυλάκιό μου ( περίπου το 40% του μετοχικού του μέρους).

Θα κάνω μια πολύ σύντομη περιγραφή του γενικού σκεπτικού διακράτησής τους, ώστε να έχετε ένα δείγμα του πως σκέφτεται ένας μακροπρόθεσμος επενδυτής όπως είμαι. Προφανώς, με τη σειρά σας θα εντοπίσετε δικές σας επιλογές, και πιθανότατα θα χρειαστεί να ψάξετε βαθύτερα ώστε με ακαδημαϊκή επάρκεια να παρουσιάσετε λεπτομέρειες και στοιχεία, σύμφωνα με τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί. Δεν θα ήταν κακή ιδέα να αποτανθείτε και σε άλλους επενδυτές που εφαρμόζουν εντελώς διαφορετική φιλοσοφία από το Value Investing, που είναι η μέθοδος επένδυσης που ακολουθώ, για να έχετε διαφορετικές παραστάσεις και  ιδέες.

Οι 5 μετοχές

(ΦΦΓΚΡΠ) FF Group: Η Folli Follie είναι γνωστή στην Ελλάδα, αλλά αυτό που ίσως δεν είναι γνωστό στους περισσότερους είναι πως το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας της βρίσκεται στο εξωτερικό. Η ανησυχία της αγοράς σχετικά με τις ταμειακές ροές που υπολείπονται της κερδοφορίας, έχει οδηγήσει τη μετοχή σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα, τέτοια που ζημιογόνες εταιρίες θα διαπραγματεύονταν. Με τζίρο αναπτυσσόμενο που το 2016 ξεπέρασε τα €1.3 δις, και κερδοφορία στην περιοχή των €200 εκ., η αποτίμηση των €1.27 δις (€19 ανά μετοχή) μοιάζει με κακόγουστο αστείο. Αν δε συμβαίνει κάτι “πονηρό” στην απεικόνιση ή στο μοντέλο που η εταιρεία εισπράττει, και το ζήτημα των ταμειακών ροών είναι συγκυριακό κατά ένα μέρος, και οφειλόμενο στην ανάπτυξη κατά το άλλο, τότε θεωρώ πως η αποτίμηση θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον διπλάσια από τη σημερινή. Μάλιστα, δε φτάνει που βρίσκεται σε έκπτωση, μιας και η εταιρεία είναι έντονα κερδοφόρος και ανατπυσσόμενη, η αξία της μεγεθύνεται όσο ο χρόνος περνά. Αυτό που πραγματικά φοβίζει, είναι πως η FF δεν είναι μια εταιρεία της μικρής κεφαλαιοποίησης, όπου αστοχίες της αγοράς συμβαίνουν συχνά. Βρίσκεται στην επιφάνεια, οπότε ο επενδυτής πρέπει να σέβεται περισσότερο τη γνώμη της αγοράς, που ίσως γνωρίζει κάτι περισσότερο και δεν έχει απλώς παρεξηγήσει. Όπως και να έχει, νομίζω πως σε αυτή τη τιμή, μόνο ένα ενδεχόμενο “λογιστικό” σκάνδαλο ή κάτι καταστροφικό για την εταιρεία, θα έκανε την επένδυση ζημιογόνα. Ενδιαφέρον θα είχε να δείτε και το άρθρο που έγραψε πριν από λίγο καιρό ο Μιλτίαδης για την εταιρεία εδώ.

(ΝΙΟΥΣ) Newsphone: Είναι μια πολύ μικρή εταιρεία, η οποία λειτουργεί το γνωστό σε όλους 11880. Τα τελευταία χρόνια η πορεία της είναι καθοδική, καθώς εκλείπουν οι συμβάσεις που έκανε με το ελληνικό δημόσιο παλαιότερα. Ο Κύκλος Εργασιών, λοιπόν, έχει υποχωρήσει από το ύψος των €70 εκ. το 2009, στα μόλις €28 εκ. σήμερα. Αλλά και ο σημερινός τζίρος, βρίσκεται υπό απειλή, αφού το διαδίκτυο περιορίζει την τηλεφωνική εξυπηρέτηση. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, υπάρχουν επίδικες απαιτήσεις ύψους περίπου €22 εκ. που δεν έχουν εισπραχθεί από το δημόσιο. Γιατί τότε ο έξυπνος επενδυτής να την επιλέξει; Όλα τα παραπάνω, και το γεγονός πως δεν είναι από τις πιο φημισμένες, έχουν οδηγήσει τη χρηματιστηριακή της αποτίμηση πολύ χαμηλά, στα €7.3 εκ. (€0.26/μτχ). Ταυτόχρονα, η εταιρεία έχει αναπτύξει υπηρεσίες, όπως το Vrisko.gr, που είναι έντονα αναπτυσσόμενες και αντισταθμίζουν την πτώση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων. Κάτι επίσης θετικό είναι πως πλέον έχει μειώσει κατά πολύ το δανεισμό της. Αν, λοιπόν, η κερδοφορία παραμείνει σε επίπεδα μεταξύ €1-2 εκ., και δεν επιτευχθεί υψηλή ανάπτυξη, η εύλογη χρηματιστηριακή αξία άνετα θα μπορούσε να βρίσκεται μεταξύ €10-20 εκ (€0.36 – €0.54 ανά μετοχή), πολύ υψηλότερα από τη σημερινή χρηματιστηριακή αξία. Η εκτίμηση μου είναι πως δεν είναι από τις πιο υποσχόμενες επιχειρήσεις που στα επόμενα 10 χρόνια θα αυξήσουν κατά πολύ την εσωτερική τους αξία. Ευελπιστώ, όμως, να πάρω μια εφάπαξ απόδοση καθώς η μετοχή θα θα πλησιάσει αυτό που θεωρώ ως δίκαιη τιμή.

(ΑΣΤΑΚ) Alpha Αστικά Ακίνητα: Το εντυπωσιακό είναι πως με €89 εκ. χρηματιστηριακής αξίας (€6.35 ανά μετοχή), ο επενδυτής αγοράζει μια εταιρεία που τα ακίνητά της αποτιμώνται σε €66 εκ., ενώ παράλληλα διαθέτει €77 εκ. στο ταμείο της και καθόλου δάνεια. Αυτό σημαίνει, πως δίνοντας κάτι λίγο περισσότερο από τα ρευστά της, η ακίνητη περιουσία προκύπτει σχεδόν δωρεάν. Και εδώ, τα ακίνητα δεν είναι από τις πιο αποδοτικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, οπότε δεν πιστεύω στις προοπτικές, αλλά κάποια στιγμή αναμένω εφάπαξ απόδοση από τη μετοχή, καθώς θα κλείνει η ψαλίδα μεταξύ εσωτερικής και χρηματιστηριακής αξίας. Οι επενδυτές αποφεύγουν την ΑΣΤΑΚ γιατί γίνονται ελάχιστες συναλλαγές. Όμως, σύμφωνα με τη στρατηγική μου δεν υπάρχει κάτι πιο καταπληκτικό από το να βρίσκω κάτι πολύ φθηνό, απλά επειδή είναι μακριά από τα μάτια των επενδυτών. Ο προτιμότερος λόγος να είναι κάτι φθηνό. Για σκεφτείτε το λίγο!

(ΕΥΑΠΣ) ΕΥΑΘ: Ως εταιρεία κοινής ωφέλειας και μονοπώλιο, επιδεικνύει για χρόνια σταθερότητα στα μεγέθη της. Με κέρδη που τα προηγούμενα χρόνια κυμαίνονταν στα €13 εκ. περίπου και με ταμειακά διαθέσιμα €71 εκ., τα €173 εκ. (€4.77 ανά μετοχή) κεφαλαιοποίησης φαίνονται πολύ ελκυστικά για μια τόσο σταθερή εταιρεία. Φυσικά, οι κίνδυνοι σχετίζονται με τον έλεγχο της από το δημόσιο, που αν το αποφασίσει, μπορεί να “ρίξει” του μετόχους με πολλούς και διάφορους τρόπους. Μπορείτε να δείτε περισσότερα στο άρθρο που έχει γράψει ο Μιλτιάδης εδώ.

(ΑΝΔΡΟ) Ανδρομέδα ΑΕΕΧ: Ως επενδυτική επιλογή παρουσιάζει όλα τα πλεονεκτήματα των Εταιρειών Επενδύσων Χαρτοφυλακίου έναντι των μεμονωμένων μετοχών. Δηλαδή τη διαφοροποίηση του κινδύνου, τη διαχείριση από επαγγελματίες διαχειριστές και την ευκολότερη πρόσβαση, αφού αρκεί απλώς η ύπαρξη λογαριασμού σε ελληνική χρηματιστηριακή. Ως μειονεκτήματα θα έβρισκε κανείς την έκθεση στην Ελλάδα, που ουσιαστικά αφορά κάθε εισηγμένη, και στον παράγοντα discount/premium, που αφορά όλες τις ΑΕΕΧ. Τα ατού της Ανδρομέδα που προσθέτουν πόντους είναι οι οι αξιόλογες ιστορικές της επιδόσεις και το μεγάλο της discount την παρούσα περίοδο. Η εσωτερική αξία της μετοχής είναι €28.24, 26% χαμηλότερα από την τιμή στο ταμπλό (€20.2/μτχ). Δείτε το σχετικό άρθρο, που είχε γραφτεί όταν η μετοχή βρισκόταν ακόμα χαμηλότερα.

Πάντως, για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το επενδυτικό σκεπτικό και πλαίσιο στο οποίο αναφέρονται τα παραπάνω, καλό θα ήταν να δείτε το παρακάτω βίντεο από ομιλία μου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς στα πλαίσια παρουσίασης του ΣΕΔ.

Ευχαριστώ για την επικοινωνία και το ενδιαφέρον σας. Σας εύχομαι καλή επιτυχία στην εργασία που κάνετε και γενικότερα τη σταδιοδρομία σας.

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Οι υπολογισμοί είναι αποτέλεσμα προσωπικής έρευνας και ενδέχεται να περιλαμβάνουν αστοχίες ή λάθη. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

 

45 comments on “5 Μετοχές για Έξυπνους Επενδυτές

  1. Ωραίο άρθρο και πολύ εύστοχες μετοχικές επιλογές.Η μόνη μετοχή που δεν έχω στο χαρτοφυλάκιο μου είναι αυτή της Newsphone.Σωστή και η παρατήρηση σου για την FF.Δεν δείχνει να έχει τα απαιτούμενα καύσιμα για να ακολουθήσει τα υπόλοιπα μεγάλα χαρτιά και μου προκαλεί και εμένα προβληματισμό.Και αυτό το ”σκάνδαλο” το έχω κατά νου.Ο μεγαλομέτοχος της Fosun που μετέχει στην FF είχε κάποιες επισκέψεις παλαιότερα στην αστυνομία.Μπορεί να γίνομαι γραφικός αλλά καθότι η δύναμη της FF είναι στην Ασία,έχω τις φοβίες μου μήπως εκεί η εταιρία έχει κάνει κάποια πατάτα.Η ΑΣΤΑΚ είναι πραγματικά μετοχή διαμάντι αλλά η ελεύθερη διασπορά και το ότι δεν μπορεί να δώσει μέρισμα με κάνει να έχω τοποθετηθεί με λίγα κομμάτια.Η ΕΥΑΘ είναι πραγματικά μία διαχρονική αξία αν θέλει κάποιος ένα καλό και σταθερό μέρισμα αλλά και κεφαλαιακά κέρδη μακροχρόνια.Όσο για την ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ, η διοίκηση έχει κάνει καλή δουλειά.Στις επενδυτικές τις καταστάσεις φαίνεται ότι έχει κάνει σωστές τοποθετήσεις σε χαμηλές τιμές.Την πιστεύω για πολύ υψηλότερα.

  2. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Ευχαριστώ για το σχολιασμό Σάββα. Αν θες, όπως και οι άλλοι αναγνώστες, μπορείτε να μας δώσετε τη δική σας 5άδα, και εξήγηση αν έχετε την όρεξη.

  3. Ο/Η Roulette λέει:

    Από τις επιλογές σου, προτιμώ ΕΥΑΠΣ και ΑΝΔΡΟ. Αλλά…
    η Ανδρομέδα δεν θα έπρεπε να δίνει μέρισμα; Έτσι όπως είναι τώρα, μοιάζει με δείκτη. Αν έδινε μέρισμα, το discount θα έκλεινε.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Σωστό, θα έκλεινε…Αλλά αν έκλεινε θα ήταν τόσο μεγάλη ευκαιρία; Κανείς αγοράζει τέτοιου τύπου μετοχές για να τις πουλήσει όταν θα υπάρχει πυρετός. Τότε συνήθως μπορεί να βρεθούν και με premium. Σας ζητώ συγνώμη, που καθυστέρησα να εγκρίνω το σχόλιό σας, ήμουν πολύ απασχολημένος αυτό τον μήνα και κάπου δεν το πήρα είδηση. Σας ευχαριστώ πολύ για τη συμμετοχή σας στο διάλογο. Καλώς ορίσατε στο Investorblog

  4. Ο/Η petros λέει:

    Δημήτρη καλημέρα, πολυ επικαιρο το αρθρο.
    Η ερωτηση της φοιτητριας μου θυμισε τα φοιτητικα μου χρονια που τα μαθηματα μας φλομωνουν με θεωριες ενω η αγορα ζηταει συγκεκριμενες βασικες δεξιοτητες.

    Στα οικονομικα η βασικη δεξιοτητα που πρεπει να εχει κανεις ειναι να ξερει να αποτιμαει μια εταιρεια κοντα στην πραγματικη αξια της και να προβλεπει την μελλοντικη αξια της.
    Κανενα μαθημα δεν εχει νοημα οσο δυσκολο και να ειναι αν δεν οδηγει στην αποκτηση αυτης της δεξιοτητας.

    Οσον αφορα την πεντάδα των μετοχων , μιας και βρισκομαστε σε ανοδο, – δηλαδη οι τιμες αρχιζουν και παιρνουν φωτια – ειναι πιο δυσκολο να προβλεψει κανεις την σωστη πενταδα. Παρ ολα αυτα, με σχετικη σιγουρια θα προτεινα : 1. Μυτιληναίος λόγω άνοιγμα της αγοράς ρεύματος και πολύ καλή τιμή αλουμινίου – γενικα ολα κινουνται ευνοικα για την μυτιληναιος και εχει μειωσει τα κοστη της πολυ. 2. Follie Follie λόγω πολύ ελκυστικών δεικτών αν και το αντικειμενο της δεν ειναι και τόσο μόνιμα ελκυστικό γιατί βασίζεται στην μόδα , 3. ΕκΤΕΡ πολυ καλα τοποθετημενη (και υποτιμημενη) τωρα που η οικοδομικη δραστηριοτητα τουρισμου και μεγαλων εργων θα αρχισει να παιρνει τα πανω της , 4. Ελλαστρον : Μολις αρχισει το ελληνικο και 2 – 3 αλλα μεγαλα εργα αμεσως θα υπαρχει ξαφνικη ζητηση για μεταλλα, σιγουρα πολυ καλα τοποθετημενη, 5. Mevaco : εχει υπερσυγχρονο εξοπλισμό για να στηρίξει σύνθετες μεταλλικές κατασκευές και με το Ελληνικό όλο και καμιά μικρή υπεργολαβία θα πάρει, Ολες αυτές παραμένουν υποτιμημένες, οι τρεις τελευταίες μπορεί άνετα να έχουν άνοδο 50% και βάλε, ενώ οι δύο πρώτες ένα 30% σε βάθος 1,5 χρόνου θα ήταν πιο ρεαλιστικό.

  5. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλημέρα Πέτρο!
    Τις έχω όλες όσες αναφέρεις εκτός από Mevaco, απλά δεν δεν έχω πάντα τόσο μεγάλες θέσεις.

    Σε αυτό που λες για τα μαθήματα είναι τόσο σωστό! Φυσικά, δε “σνομπάρω” την ακαδημαϊκή δραστηριότητα, που και εμένα με βόηθησε, όχι τόσο για να μάθω να επενδύω και να αξιολογώ, όσο γιατί μου τακτοποίησε τη “σκόρπια” δια της εμπειρίας γνώση που είχα, και με επηρέασε στο να αποφεύγω να καταλήγω σε αυθαίρετα συμπεράσματα.

    Φυσικά, ένας καθηγητής ή ένας ερευνητής που και ο ίδιος επενδύει (δηλαδή εκπαιδεύει και δοκιμάζει στην πράξη τη γνώση του), πραγματικά μπορεί να δώσει πολλά στον εαυτό του, στην ακαδημαϊκή και επενδυτική κοινότητα. Δυστυχώς πιο συχνά συναντάμε θεωρητική γνώση αποκομμένη από την πραγματικότητα. Είναι σαν μαθαίνουμε μαγειρική, χωρίς να έχουμε βράσει ούτε ένα αυγό!

    Για αυτό είναι καλό όταν εμείς οι επενδυτές συναντάμε τα Πανεπιστήμια. Λαμβάνουμε πολλά και μπορούμε να δώσουμε πολλά.

  6. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    === Σέβομαι, αλλά δεν συμφωνώ με τις επιλογές σας κ. Κουτσουμπέ, διότι θεωρώ την
    πεντάδα που προτείνετε κατά κάποιο τροπο περιθωριακή και εν πασει περιπτώσει σί-
    γουρα τέτοιο σκεπτίκο συνθέσεως χαρτοφυλακίου δεν προτείνεται σε φοιτητή/ρια που
    προφανώς ξεκινάει τώρα την ενασχόλησή του/ης με μετοχές.
    === Δεν είναι του παρόντος να εξηγήσω τις αιτίες των αντιρρήσεών μου και στην πα-
    ρούσα συζήτηση συμμετέχω για να προτείνω την δική μου πεντάδα επιλογής με βάση
    τις σημερινές κεφαλαιοποιήσεις εταιριών του Χ.Α.Α. και οι οποία είναι :
    1/ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ : Δυναμική εταιρεία με ικανότατο, ανήσυχο και με όραμα management,
    χαμηλό αναμενόμενο κάτω από 10 p/e, αναμενόμενο σύμφωνα με τα εξαγγελθεντα
    μέρισμα και ισχυρή εμπορευσιμότητα μετοχής.
    2/ ΚΡΙ-ΚΡΙ : Διαρκής επέκταση στο εξωτερικό και ενίσχυση μεριδίων στην Ελλάδα,
    ικανό management σεβόμενο τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, χαμηλή μοχλευ-
    ση, λογικό p/e, διαχρονική μερισματική πολιτική και ικανό market maker.
    3/ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΗ : Ανήκει σε κλάδο με μέλλον ιδιαίτατα στην Ελλαδα που οι ασφα-
    λιστικοί δεικτες υπολείπονται κατά πολύ των Ευρωπαικών, χαμηλότατο αναμενόμενο
    κάτω από 6 p/e, μηδενικός δανεισμός, ικανοποιητικο μερισμα και με μοναδικο πρόβλη-
    μα την εμπορευσιμότητα. Επιπροσθέτως εν ευθετω χρόνω πιθανή εφάπαξ αποδοση
    σε περιπτωση ιδιοκτησιακών – μετοχικων εξελίξεων.
    4/ JUMBO : Mοναδικών ικανοτήτων και με όραμα management, συνώνυμο της σοβαρό-
    τητας, της σύνεσης, της σταθερότητας, του σεβασμού του εταιρικού χρηματος και προσ-
    ηλωμένο στους στόχους που θέτει. Δυνατότητες απεριορίστου επεκτάσεως στο συνολο
    των Βαλκανίων σήμερα και σε άλλες Ευρωπαικές χώρες όπως Κροατία,Σλοβενία κ.α.
    αύριο. Παρά τις διαρκείς επεκτάσεις και επενδύσεις διαθέτει καθαρό θετικό ταμείο
    και ικανοποιητική μερισματική πολιτική. Μοναδική εμπορευσιμότητα που προκαλεί και
    το ενδιαφέρον ξένων θεσμικών επενδυτών. Oλα τα παραπάνω θετικά χαρακτηριστικά
    της εταιρείας διαμορφώνουν p/e με βάση τα Ευρωπαικά πλαισια λογικώτατο και με
    βάση την Ελληνική αγορά ελαφρά απαιτητικό.
    5/ Ο.Λ.Θ. : Η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας οδηγεί στον εκσυγχρονισμό των πεπαλαι-
    ωμένων εγκαταστάσεων της και εξ αυτού θα επέλθει αύξηση των δυνατοτήτων εξυ-
    πηρέτησης μεγαλύτερων πλοίων και σε ταχύτερο χρόνο και συνακόλουθα θα βελτι-
    ωθούν τα περιθώρια κερδοφορίας. Μηδενικός δανεισμός και αναμενόμενα διαθέσιμα
    ύψους 100 εκ. euro. Διαχρονικά ικανοποιητική μερισματική απόδοση και λογική από-
    τίμηση, ιδιαίτερα συγκρινόμενη με εκείνη του Ο.Λ.Π. Ποόβλημα η χαμηλή εμπορευσι-
    μότητα, η οποία θεωρώ ότι θα βελτιωθεί με την μεταβίβαση των μετοχών του δημοσί-
    ου στους νέους μετόχους.
    === Θεωρώ βασικό την μερισματική πολιτική στην επιλογή εταιρειών και τούτο διότι
    σε περιόδους χρηματιστηριακών υφέσεων, το μέρισμα είναι το στήριγμα εκείνο ουσια-
    στικό και ψυχολογικό για μακροχρόνια παραμονή σε τίτλους εταιρειών με ουσιαστι-
    κές προοπτικές.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλημέρα σας κ. Γλύκα,
      και εγώ με τη σειρά μου σέβομαι που διαφωνείτε, και σας ευχαριστώ που παρουσιάζετε τη διαφωνία σας εδώ μαζί με τη δική σας 5αδα.

      Αυτό που θα σας πω, δεν αποτελεί επιχείρημα για την ορθότητα και τη λογική των επιλογών μου. Τα επιχειρήματα για τις επιλογές εν συντομία, βρίσκονται εντός του άρθρου. Απλά θα ήθελα να τονίσω πως οι ευκαιρίες δε εντοπίζονται πάντα εκεί που τρέχει το πλήθος, ή εκεί που υπάρχει η “καλή εικόνα”.

      Έτσι, να υπενθυμίσω πως π.χ. πριν το 2010 ήμουν από αυτούς που πίστευαν και έγραφαν για την καταστροφή των μετοχών και τραπεζών. Φαινόμουν γραφικός, σε αυτούς που σοβαρές μετοχές θεωρούσαν μόνο τις τραπεζικές. Από το 2008 και μετά το προσωπικό μου χαρτοφυλάκιο, του οποίου την ιστορία και απόδοση έχω μοιραστεί με τους subscribers του blog, έχει υπερδιπλασιαστεί σε αξία, όταν ο ΓΔ έχει χάσει περίπου το 60%, όταν οι τράπεζες έχουν μηδενίσει και όταν εξαιρουμένου των τραπεζών ή απόδοση είναι πάλι αρνητική.

      Δεν το λέω αυτό για να κάνω επίκληση στην αυθεντία, αλλά για να σας κάνω να προβληματιστείτε όλους, για το πως ψυχολογικοί παράγοντες μας ωθούν να βάζουμε ταμπέλες και να απορρίπτουμε επιλογές μόνο και μόνο από το πως νιώθουμε για αυτές. Ομοίως, κυνηγάμε επιλογές οι οποίες φαίνεται να έχουν κύρος. Κύρος ίσως κάτι έχει στο μυαλό μας λόγω μεγέθους, λόγω της συχνότητας που εμφανίζεται το όνομα στα media ή επειδή το έχουμε συσχετίσει με κάτι glamour. Τι θα πει “περιθωριακές”;

      Σοβαρός επενδυτής, είναι αυτός που κυνηγά μια ανώτερη απόδοση χωρίς να βάζει το κεφάλαιό του σε υπέρμετρο κίνδυνο. Ο ίδιος ο Buffett στο ξεκίνημά του αγόραζε προβληματικές επιχειρήσεις για ένα ξεροκόμματο. Μάλιστα, αυτές οι επιλογές που παρουσίασα, αντικειμενικά δεν είναι και οι πιο επιθετικές. Εξηγήστε αν θέλετε, τι εννοείτε με τον όρο “περιθωριακές” ή το γιατί θα ήταν απαγορευτικό να παρουσιάζονται σε φοιτητές.

  7. Ο/Η petros λέει:

    Από αυτές που γνωρίζω, Ευρωπαικη Πιστη και ΟΛΘ τις ξέχασα , όντως ακόμα και τώρα κορυφαίες και ελκυστικές ..
    Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι ακόμα και τώρα που το χρηματιστήριο – εκτός τραπεζών – είναι αρκετά ψηλά, ήδη 3 άτομα έχουμε προτείνει 13 μετοχές που φαίνονται ακόμα ελκυστικές, έχει ακόμα δρόμο το χρηματιστήριο λοιπόν.. !

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Πετρή συγκρινόμενο με το εξωτερικό είμαστε πολύ κάτω ακόμα. Και αν η Ελλάδα πάει καλά, πολλές που επιβιώνουν οριακά, θα δώσουν μεγάλες αποδόσεις. Πάρα ταύτα, είμαι επιφυλακτικός, ένιωθα πιο ασφαλής και ενθουσιώδης όσο οι αποτιμήσεις είναι πιο φθηνές. Δεν αφήνω την άνοδο να με παρασύρει, παρότι αυτό που λες έχει βάση.

  8. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    κ. Κουτσουμπέ,
    αφού σας ευχαριστήσω για την ταχύτατη απάντησή σας, θα ήθελα συμπληρωματικά να
    αναφέρω τα παρακάτω :
    1/ Πιθανόν ο όρος περιθωριακή πεντάδα να είναι αδόκιμος. Απλά θεωρώ ότι δεν είναι σωστό
    να προτείνεται από οποιονδήποτε και πολύ περισσότερο από χρηματιστηριακό αναλυτή, του οποίου οι προτάσεις τυγχάνουν προνομιακής προσοχής, σε κατά τεκμήριο άπειρους επενδυ-
    τές, όπως είναι οι φοιτητές, σύνθεση χαρτοφυλακίου που περιέχει μετοχές που κυρίως στο-
    χεύουν στα κεφαλαιακά κέρδη χωρίς την υπαρξη προσόδων.Τέτοιου είδους εταιρείες πρέπει
    να επιλέγονται αυτόφωτα από έμπειρους και προχωρημένους επενδυτές, οι οποίοι προσδιο-
    ριζουν σαφέστερα τις στοχεύσεις τους και συνεπώς και τα επίχειρα των αστοχιών τους.
    Τέτοιου τύπου επενδυτές δεν είναι οι άπειροι ετερόφωτοι χρηματιστηριακά φοιτητές, οι οποίοι
    ως νεοσύλλεκτοι στο άθλημα θα πρέπει να το προσεγγίζουν περισσότερο προσεκτικά και
    ταπεινά μεχρι οι ιδιοι να ανδρωθουν στο αντικείμενο, του οποίου η επικινδυνότητα είναι παν-
    δήμως γνωστή.
    2/ Οι φοιτητές που ζήτησαν προτάσεις για ”έξυπνους επενδυτές” πρέπει να γνωρίζουν,
    ότι πιθανόν να μην τους ταιριάζει το χαρτοφυλάκιο που προτείνω και αυτό γιατί απευθύνεται
    αποκλειστικά σε ”σοβαρούς επενδυτές”.
    3/ Δεν μπορεί κάποιος να υποστηρίξει βάσιμα, ότι η χρηματιστηριακή επιτυχία προσεγγίζεται
    με μοναδικότητα, αλλά αντιθέτως επιτυγχάνεται υπό πολλές οπτικές γωνίες ενεργειών. Πρέ-
    πει όμως να είναι απολύτως αποδεκτό, ότι για κορυφαιους στόχους συνάμφω πρέπει να
    αναλαμβάνεται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας, η οποία σε περιπτώσεις αστοχίας επιφέ-
    ρει ακόμη και τραγικά αποτελέσματα.
    4/ Tέλος μια γενική παρατήρηση για τις εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου στο X.A.A.
    Οι Α.Ε.Ε.Χ. στην χώρα μας έχασαν την αίγλη τους από την στιγμή που την διαχείριση του
    χαρτοφυλακίου τους ανέλαβαν ξεχωριστές εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών με
    αδρές αμοιβές και χωρίς ιδιαίτερα αξιόλογα αποτελέσματα. Ένας έμπειρος επενδυτής δεν
    έχει κανένα λόγο να επενδύει σε Α.Ε.Ε.Χ. παρά μόνο εάν υφίστανται σωρευτικά δύο πρου-
    ποθέσεις δηλ. υψηλό discount και ταυτόχρονα inside information για δραστικές επιστροφές κεφαλαίου ή για μετατροπή τους σε αμοιβαίο κεφάλαιο (οπότε σε αυτήν την τελευταία περί-
    πτωση ο μέτοχος ρευστοποιεί άμεσα στην εσωτερική αξία της επενδύσεως του).
    Τέλος σας συγχαίρω για το διαδικτυυακο βήμα που παρέχετε για ελεύθερο εποικοδομη-
    τικό διάλογο για χρηματιστηριακά θεματα και αναλύσεις εταιρειών.

  9. Ο/Η ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΒΕΜΟΠΟΥΛΟΣ λέει:

    K Kουτσουμπέ
    σχετικά με νιουσφον ,τι μέλλον μπορεί να έχει μια τέτοια εταιρεία,όταν για τις πληροφορίες που δίνει ,μπορείς να τις έχεις ΔΩΡΕΑΝ από το google (TO vrisco είναι για κλάμματα) αντί να πληρώνεις 2 ευρώ.έκλεινε κάποιες δουλειές με το δημόσιο -ραντεβού ικα ,δεν ξέρω αν θα πληρωθεί???? μέχρι εκεί.Γνωρίζεται ότι η διοίηκηση δεν δίνει τα κέρδη στους μετόχους αυξάνοντας τις αμοιβές,και δήθεν χρεώνει την πατέντα έναντι παχυλών αμοιβών

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Καλημέρα σας,
      θα δείτε όμως πως παρά τις αμοιβές αυτές, περισσεύουν κέρδη και η εταιρεία έχει καταφέρει έμπρακτα να μειώσει το δανεισμό της. Συμφωνώ μαζί σας πως οι παραδοσιακές της υπηρεσίες θα υποστούν επιπλέον πίεση, είναι κάτι άλλωστε που το αναφέρω. Από την άλλη, το vrisko και οι νέες υπηρεσίες έχουν αυξανόμενη συμμετοχή στο τζίρο. Μπορεί το vrisko με κάποια κριτήρια να έχει μείνει πίσω, αλλά είναι πολύ γνωστό μεταξύ των επαγγελματιών, οι οποίοι σκέφτονται με διαφορετικά κριτήρια. Η υπηρεσία αυτή μπορεί να λειτουργήσει ως “δούρειος ίππος” και για άλλες επιπρόσθετες υπηρεσίες.
      Και εδώ θα ήθελα να υπενθυμίσω για ακόμα μια φορά τη διαφορά της “καλής” επιχείρησης από την μετοχή που μπορεί να αποτελεί ευκαιρία. Σίγουρα τα όσα λέτε έχουν βάση, οπότε δε θα ήμουν αγοραστής και πάντα θα επέβαλα ένα discount. Εδώ, όμως, νομίζω υπάρχει υπερβολή. Και αυτό δε σημαίνει πως η Newsphone θα αποδειχθεί απαραίτητα μια κερδοφόρος επιλογή, αλλά η εκτίμησή μου είναι πως οι πιθανότητες είναι με το μέρος του επενδυτή, για αυτό την επιλέγω.
      Ο χρόνος ίσως με διαψεύσει και δεν πασχίζω πάντα να βγαίνω σωστός. Ειδικά στη Newsphone έχω υπόψη πως δεν είναι από τις πιο αμυντικές επιλογές. Μάλιστα, προέρχεται από παλαιότερες περιόδους, όπου η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου υπήρχε μεν, αλλά ήταν μικρότερη. Αλλά νομίζω, όπως και να έχει, σήμερα θα ήταν στις βασικές μου επιλογές.
      Σας ευχαριστώ για τη συνεισφορά σας στο διάλογο. Θα χαιρόμουν να άκουγα και τις δικές σας 5 επιλογές. Καλώς ήρθατε και εσείς στο Investorblog.

  10. Ο/Η hippy λέει:

    Χαιρετίζω τους φίλους του μπλογκ, χαίρεται κύριε Κουτσουμπέ

    η αγορά έχει κάνει μεγάλη κίνηση οπότε θα συμφωνήσω με την σκέψη σας-όπως την κατάλαβα-ότι για ασφαλέστερες επιλογές πρέπει να κοιτάξουμε σε λιγότερο προβεβλημένες εταιρείες. Ηθελα να προσθέσω απλά ότι τα ΑΣΤΑΚ, στα οποία έχω σημαντική θέση, πιθανότατα θα “κάψουν” ένα ευρώ/μετοχή στις 2 ή 3 επόμενες χρήσεις από την ανικανότητα του managment της Βουλγαρικής θυγατρικής (για να μην πω υποψία κομπίνας)

    http://www.bankingnews.gr/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/323971-alpha-astika-akinhta-oi-elpides-gia-dikastikh-dikaiwsh-kai-h-apotimhsh-twn-83-ekat-otan-to-tameio-echei-70-ekat.html

  11. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Χαίρεται κ. Hippy.
    Αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη αξία του margin of safety. Όταν η έκπτωση είναι μεγάλη, ακόμα και δυσάρεστα γεγονότα δεν αναιρούν την “ευκαιρία”. Σκεφτείτε πως αρνητικά νέα ή εκπλήξεις, συμβαίνουν ακόμα και εκεί που όλα φαίνονται καλά, και έχουμε απλά άγνοια για τα άσχημα που μπορεί να έρθουν.

  12. Ο/Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΥΚΑΣ λέει:

    Kυριοι,

    παρεμβαίνοντας στην συζήτησή σας, θα ήθελα να καταθέσω και τις δικές μου θέσεις
    για το συγκεκριμένο θέμα :
    1/ Η ύπαρξη υψηλού margin of safety είναι σημαντικός παράγων στην επιλογή μετοχών εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου και εταιρειών επενδύσεων ακίνητης περιουσίας.
    2/ Για τις υπόλοιπες εταιρείες, η ύπαρξη υψηλού εν σχέσει με την αγορά safety of margin,
    είναι αποτρεπτικός παράγων επενδύσεως στις μετοχές τους, καθότι δημιουργούνται αμεί-
    λικτα ερωτήματα και αμφιβολίες για την πορεία τους, για το growth, για την ικανότητα του management και τελικά για το προσοδοφόρον της επενδύσεως.
    Eπιπλέον ακόμα και στις περιπτώσεις πτωχεύσεως εταιρειών με υψηλό τον εν λόγω δείκτη,
    κατ΄ ουσίαν ελάχιστη είναι η προστασία που προσφέρεται στον μέτοχο, καθότι είναι σε όλους
    γνωστές οι με τεράστιες εκπτώσεις επί της λογιστικής αξίας εκποιήσεις στοιχείων του
    ενεργητικού και είναι γνωστή η σύμφωνα με το πτωχευτικο δίκαιο σειρα ικανοποιήσεως των απαιτήσεων των μετόχων.
    3/ Τέλος θα ήθελα να επισημάνω, ότι στην εποχή μας υπάρχουν εταιρείες και θα υπάρξουν μελλοντικά πολύ περισσότερες, κυρίως των κλαδων εμπορίου και παροχής υπηρεσιών, οι
    οποίες δραστηριοποιούμενες μεσω διαδικτύου διδιαπραγματεύονται με υψηλό δείκτη p/bv,
    χωρίς αυτό να κάνει την επένδυση σε αυτές λιγώτερο ελκυστική ή περισσότερο επικίνδυνη.
    Aυτό βέβαια συμβαίνει διότι επιτυγχάνονται μέσω μεγάλων θετικών οικονομιών κλίμακος
    ικανοποιητικότατα τελικά αποτελέσματα χωρίς να απαιτούνται υψηλές επενδύσεις παγίου
    ενεργητικού, αποθεμάτων κ.λ.π.
    Σε αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις κυρίαρχος δείκτης επενδυτικής επιλογής είναι το p/e.

    Eυχαριστώ πολύ.

  13. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλημέρα σας κ. Γλύκα,
    κοιτάτε, όπως λέω και στο video υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις, οπότε δεν υπάρχει κάτι λάθος και σωστό, απλά ανάλογα με το τι θα ακολουθήσει κανείς, λαμβάνει και διαφορετικά ζητήματα υπόψιν.

    Το Margin of Safety είναι κάτι το θεωρητικό. Δε θα έλεγα δηλαδή πως μεγάλο margin of safety έχει απαραίτητα μια εταιρεία με μεγάλη έκπτωση πάνω στη λογιστική της αξία και πως μικρό μια με μεγαλύτερο p/bv. Το margin of safety είναι ένα περιθώριο ασφλαλείας στην εκτιμούμενη αξία, όπως την εκτιμά ο κάθε επενδυτής.

    Το ένα είναι να χάνει λεφτά γιατί δεν αποτιμά “σωστά”. Το άλλο είναι να χάνει λεφτά γιατί αποτιμά “σωστά”, αλλά δεν βάζει και ένα μεγάλο περιθώριο ασφαλείας στην εκτίμηση του. Tο margin of safety δεν είναι, λοιπόν, μια έννοια που δείχνει πόσο καλή ή κακή ή επικίνδυνη είναι μια ετιαρεία.

    Ακόμα και το p/e δε μπορεί να είναι τυφλοσούρτης επειδή τα κέρδη δεν είναι σταθερά, αλλά και οι προσδοκίες δεν είναι τόσο ασφαλής. Άρα, εκεί πιο εύκολα εκτιμώντας την αξία βάσει των εκτιμώμενων κερδών υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πέσεις αρκετά έξω. Για αυτό σε αυτό που θεωρείς δίκαιη τιμή, απαιτείς να αγοράζεις αρκετά χαμηλότερα. 5-10% π.χ. δεν είναι αρκετό. Σημαίνει πως αν λίγο πέσεις έξω έχασες. Σημαίνει πως αν έπεσες μέσα, έχεις μικρά περιθώρια ανόδου. Ελπίζω να βοήθησα.

  14. Ο/Η Dimitri λέει:

    ASTAK stock really baffles me. It looks like an ideal stock to own considering their extremely favourable financial position and the (ever increasing) assets they hold, however there certainly must be a catch. Otherwise, why the share price is still so low? Is it just a matter of low availability and trading volume?
    How about the fact that the company, a subsidiary of alpha bank, is not permitted to give dividends, because the parent company is part of the ΤΧΣ who doesn’t allow that? Or possibly the fact that alpha bank owns 90% of the shares and thus this creates a lot of risk for the minority shareholders?
    Mr. Koutsoubos may I ask what is your exit strategy with this stock?

  15. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Hi, This article has been translated in the English version of the blog. So if you need an answer in English it would be better to ask there. I will answer in Greek and I hope that you can understand.

    Η απουσία ρευστότητας, το μικρό free float, το ιδιοκτησιακό καθεστώς και η απουσία μερίσματος, είναι παράγοντες που συνεισφέρουν στη χαμηλή αποτίμηση.

    Δεν μπορώ να προβλέψω με τι τρόπο ακριβώς θα ξεκλειδωθεί η πραγματική αξία της μετοχής. Αυτό πάντα αποτελεί ένα μυστήριο, αλλά πιστεύω ακράδαντα μετά από 18 χρόνια εμπειρίας, πως είναι προτιμότερο να επενδύεις εκεί που το ξεκλείδωμα μπορεί να φέρει αξία, χωρίς να ξέρεις το πως και όταν το ξεκλείδωμα φαίνεται μακριά, παρά να προσπαθείς να το προβλέψεις. Θα σας έλεγα να διαβάσετε το παρακάτω άρθρο το οποίο ήταν απάντηση σε αναγνώστη που ρωτούσε για μετοχές που έχουν αξία, αλλά παραμένουν πάντα φθηνές γιατί είναι μακριά από τα φώτα.

    https://www.investorblog.gr/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B1-%CF%86%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%AC-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%86%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%AE/

    Οι περισσότερες από αυτές τι μετοχές, σήμερα έχουν τις μεγαλύτερες αποδόσεις. Αν μιλούσες για αυτές πριν από 2 χρόνια τι θα σου έλεγαν οι περισσότεροι; “έχουν αξία, και άμα; Αφού κανείς δεν τις αγοράζει; Ποιός πρόκειται να τις αγοράσει;”. Νομίζω από αυτή την ιστορία όπως έχει εξελιχθεί βγαίνει κάποιο δίδαγμα.

    Επειδή διασπείρω σημαντικά, στρατηγική εξόδου δεν έχω με την έννοια που το κάνει ένας βραχυπρόθεσμος ή μεσοπρόθεσμος παίχτης. Πιστεύω στην αξία της μετοχής και αν κάνω λάθος θα υποστώ τη ζημιά.

  16. Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

    Χαίρετε,
    Μια νέα μετοχή που πρόσθεσα προσφάτως στο στόχαστρο είναι οι μύλοι ΛΟΥΛΗ, γιατί θεωρώ ότι είναι μια επένδυση αξίας με επαρκές περιθώριο ασφαλείας για είσοδο. Δυστυχώς δεν έχω το χρόνο να την αναλύσω, αλλά εν τάχει θα αναφέρω τα εξής: Πωλήσεις 101εκ (στοιχεία για το έτος 2016), Κέρδη προ φόρων τόκων και αποσβέσεων 11εκ, ποσοστό περίπου 11%. Ωστόσο έχει μεγάλες αποσβέσεις (3,9εκ) και τόκους (2,6εκ), σύνολο 6,5εκ, το οποίο είναι λογικό γιατί πρόκειται για βιομηχανία. Για το λόγο αυτό τα καθαρά κέρδη είναι αισθητά μικρότερα και έτσι δεν γίνεται εμφανές με την πρώτη ματιά το πόσο καλή εταιρεία είναι.Επίσης, τολμώ να πω ότι στις τάξεις των Ελλήνων επενδυτών η βιομηχανία, και δη αυτή των αλεύρων, δεν αποτελεί και δημοφιλή κλάδο. Στη μετοχή έχουν εισέλθει αραβικά fund με μεγάλο ποσοστό και σε τιμές μεγαλύτερες από τη σημερινή.

  17. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλημέρα Γιάννη,
    Την έχω και αυτή με αρκετά χαμηλότερο ΜΟ κτίσης. Τώρα που η αποτίμηση έχει ανέλθει, θα ήθελα να την επαναξιολογήσω. Ναι μεν οι αριθμοδείκτες της εξακολουθούν να είναι ελκυστικοί, από την άλλη δεν διαθέτει το προφίλ μια αποδοτικής επιχείρησης. Έχει πλέον πιάσει αυτό που είχα θέσει συντηρητικά ως δίκαιη τιμή.

    Οπότε οι σκέψεις που έχεις για τη μετοχή με ενδιαφέρουν.

    • Ο/Η Γιάννης Κολιός λέει:

      Γεια σου Δημήτρη,
      Συγγνώμη που απαντώ με τέτοια καθυστέρηση. Για τη συγκεκριμένη μετοχή δεν είναι ότι βλέπω κάτι το ανατρεπτικό, απλά θεωρώ ότι είναι μια υγιής εταιρεία χωρίς βέβαια μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης αλλά πιστεύω ότι η δίκαιη τιμή της είναι κοντά στα 4 ευρώ, εκεί δηλαδή όπου τοποθετήθηκαν και οι Άραβες. Για αυτό λοιπόν περιμένω να κλείσει η ψαλίδα, καθώς δεν ασχολούνται μέχρι στιγμής οι ξένοι μαζί της. Βέβαια θα προτιμούσα μια τιμή εισόδου λίγο χαμηλότερα κοντά στα 2 ευρώ.

  18. Ο/Η Dimitri λέει:

    Σχετικά με την Folie Follie
    https://ftalphaville.ft.com/2015/04/08/2125035/all-that-glitters-at-folli-follie/

    The catch:

    “A few aspects of the business are curious, however. For all the sales and profits, it has generated little cash. Trade receivables, the accounting line for cash to be collected in relation to sales made, are on the high side. And the auditor for the largest subsidiary of a listed company worth almost €2bn, where most of those receivables are found, is a small Hong Kong accounting firm.”

    Δεν εμπένει καθόλου εμπιστοσύνη αυτό. Αλλά από την άλλη το άρθρο είναι από το 2015.. και ακόμη δεν έχει γίνει κάτι στραβό.

  19. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Αγαπητέ Δημήτρη,
    Χαίρομαι για την πρόοδο του Investor Blog του οποίου είμαι αναγνώστης. Όχι μόνο γιατί αυξάνουν οι έλληνες αναγνώστες και οι σχολιαστές, αλλά και γιατί εδώ και καιρό το blog διαθέτει αγγλική version σε πολλά άρθρα του. Το γεγονός αυτό και με τη δύναμη που έχει σήμερα το διαδίκτυο, δίνει τη δυνατότητα της επίσκεψης και ανάγνωσης των γραφομένων σας παγκοσμίως.

    Είναι ευτυχές τα βιογραφικά του Δημήτρη, του Γιώργου, του Μιλτιάδη, του Πάνου ή του Πέτρου, να μπορούν να διαβαστούν θεωρητικά από εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι έτσι μπορούν να τους γνωρίσουν. Πιστεύω ότι το ενδιαφέρον για το blog από το εξωτερικό θα γίνει αισθητό όταν το ελληνικό χρηματιστήριο ξυπνήσει πραγματικά. Και εσείς είστε έτοιμοι γι΄αυτό.

    Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η παιδεία και η ευγένεια αυτής της ομάδας. Είστε ακούραστοι και εύχομαι να συνεχίσετε έτσι, για να μπορούμε και εμείς να αντλούμε πληροφορίες, γνώση και αναλύσεις.

    Καλή δύναμη.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ευχαριστούμε για τη δύναμη που δίνετε στο blog με τέτοια ενθαρρυντικά σχόλια. Η ευγένεια και ο πολιτισμένος διάλογος, που καταλήγει σε ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων και όχι σε ανούσιες αντιπαραθέσεις, είναι μεγάλη δύναμη. Και όλοι σας έχετε συμβάλλει σε αυτό, ως αναγνώστες που το εκτιμάτε, ως σχολιαστές ή ως αρθρογράφοι. Σας ευχαριστώ όλους.

  20. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Δράττομαι της ευκαιρίας να υποβάλλω μερικές ερωτήσεις επενδυτικού περιεχομένου στο φιλόξενο blog σας πιο κάτω. Είστε ελεύθεροι να απαντήσετε σε όσες από αυτές θέλετε.

  21. Ο/Η Γιώργος λέει:

    ΚΛΑΔΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ – ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΨΑΞΟΥΜΕ ΓΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΤΟΥΣ Ή ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΠΕΘΑΝΕΙ;

    Ο κόσμος αλλάζει δραματικά και απρόβλεπτα. Διάβαζα ότι η Singer με τις ραπτομηχανές ανήκε κάποτε στους αριστοκράτες μερισμάτων με συνεχή και σταθερά αυξανόμενη καταβολή για 100 συνεχή έτη. Σε πολλούς από μας υπάρχει ακόμα στο σπίτι μια παλιά ραπτομηχανή Singer της γιαγιάς. Η Xerox λένε ότι είχε ήδη επιτυχώς σχεδιάσει και κατασκευάσει, πριν την ΙΒΜ, το πρώτο PC αλλά αποφάσισε να επικεντρωθεί στην παραγωγή φωτοτυπικών μηχανημάτων, θεωρώντας το άσκοπο να προχωρήσει. Επίσης το 1977 ο ιδρυτής της Digital Equipment Corporation, δήλωνε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να θέλει κάποιος έναν υπολογιστή στο σπίτι του.

    Ένας κλάδος λοιπόν με τον οποίο θα ήθελα να ξεκινήσω είναι ο άνθρακας. Θα ήθελα να το κάνω και σε άλλους κλάδους που σβήνουν (;), αν μου το επιτρέψετε αργότερα. Έξι μεγάλες εταιρείες εξόρυξης στην Αμερική είχαν καταθέσει αιτήσεις πτώχευσης τα προηγούμενα χρόνια. Το φθηνότερο αέριο, το σχιστολιθικό πετρέλαιο, οι ΑΠΕ, η φθηνότερη ενέργεια, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, οι κυβερνητικές πολιτικές και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί. Στις 3/1/2011 ο Dow Jones US Coal Index ήταν στα 456. Σήμερα βρίσκεται στα 54. Στο τελευταίο έτος έχει ανέβει +15,5%. Από την άλλη είχα διαβάσει κάπου για τις δυνατότητες χρησιμοποίησης του άνθρακα σε έξω-ηλεκτρικές χρήσεις, όπως παραγωγή συνθετικού φυσικού αερίου, παραγωγή καυσίμων κίνησης κ.α.

    Πέρυσι είδαμε πολλές από τις εταιρείες εξόρυξης άνθρακα να κινούνται σε ελκυστικά επίπεδα αποτιμήσεων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εν μέρει ισχύει ακόμα, παρά το γεγονός ότι οι χρηματιστηριακές τιμές έχουν ξεφύγει λίγο προς τα πάνω. Ανάμεσα σ’ αυτές οι ARLP (τρέχ p/e 6.84, forward p/e 8.98, Shiller PE Ratio 6.31) και AHGP (τρέχ p/e 8.71, Shiller PE 8.62) με υψηλές μερισματικές αποδόσεις της τάξης του 10% περίπου (και οι δύο) και αποδόσεις που δείχνουν επί του παρόντος υγιείς με πολύ λογικά payout ratios. Αλλά και οι πρώην «πτωχευμένες» ARCH (forward p/e 9.67, debt to equity 0.48, PS 0.91) και BTU (forward p/e 10.59, debt to equity 0.508, PS 0.91) αποτιμώνται σχετικά ελκυστικά.

    Εν τέλει έχει πεθάνει ο άνθρακας; Ποιες εταιρείες από αυτές θα μπορούσαν να επιβιώσουν σε ένα τυχόν περιβάλλον πολύ χαμηλών τιμών πετρελαίου και αερίου; Θα άξιζαν κάποιες επενδυτικά, όπως η ARLP για παράδειγμα; Τεχνολογικές εξελίξεις στην καθαρότερη και οικονομικότερη εξόρυξη και εκμετάλλευση δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν; Οι απόψεις σας θα ήταν χρήσιμες.

    Ευχαριστώ

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Επειδή λειτουργεί ως μάθημα, το πρώτο που έχω να παρατηρήσω, είναι τις εταιρείες που αναφέρετε και έμοιαζαν ακμαίες, μοναδικές και άτρωτες, αλλά τελικά βρήκαν ανταγωνισμό ή συνθήκες που ήταν εντελώς μη αναμενόμενες υπό συμβατική σκέψη. Άλλη μια υπενθύμιση για το πόσο δύσκολο είναι να προβλέπουμε το μέλλον και γιατί δε θα πρέπει να προβάλουμε το παρόν στο μέλλον.

      Εδώ, λοιπόν, η σκέψη είναι, πότε οι δύσκολες συνθήκες αποτελούν ένα σοκ, μια ασθένεια που θα περάσει και πότε εκείνη την κρίσιμη καμπή που θα οδηγήσει στο θάνατο. Ειδικά σε κυκλικούς κλάδους και πολλά εμπορεύματα, έχουμε δει πως συνήθως όλο αυτό οφείλεται στην κυκλικότητα. Το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, στα μέταλλα, στα φωτοβολταϊκά, στις ιχθυοκαλλιέργειες κτλ.

      Βέβαια, ο άνθρακας είχε τα πάνω και κάτω του στο παρελθόν, αλλά για πρώτη φορά συνέβη κάτι που μάλλον του έχει αφαιρέσει την ικανότητα να επανέλθει στις παλιές του δάφνες. Όπως κάποια στιγμή, τα άλογα νικήθηκαν από τις ατμομηχανές, και οι ατμομηχανές από τις μηχανές εσωτερικής καύσης.

      Ο άνθρακας, εκτός από την ενέργεια χρησιμοποιείται και στη μεταλλουργία. Όμως ως ενεργειακό αγαθό, πιστεύω πως τόσο το φθηνό φυσικό αέριο όσο και τα υποσχόμενα φωτοβολταϊκά θα τον καταπιούν. Αυτό δε σημαίνει ξαφνικό του θάνατο ως ενεργειακό αγαθό, ενώ θα προσπαθεί να διατηρηθεί με τρόπους που αναφέρετε, και καθώς θα συνεχίσει να χρειάζεται στη μεταλλουργία. Άρα, σε μια περίοδο πολύ πιεσμένη, μετοχές όπως η ARLP, μπορεί να δώσουν μεγάλα κέρδη, ακόμα και σε μια αναλαμπή. Να πω πως η ARLP, έχει πιαστεί στις μηχανικές μεθόδους του Evan Bleker, που κατά μέσο όρο αποδίδουν καλύτερα της αγοράς.

      Δεν “κόβω το λαιμό μου” για τίποτα. Αλλά προσωπικά δε διστάζω να εμπλακώ σε συνθήκες τέτοιας απαισιοδοξίας. Φυσικά, προτιμώ να είμαι εκεί που η κυκλική φύση είναι πιο έντονη. Υπάρχουν αυτοί που επιδιώκουν να είναι σίγουροι, ή που βάζουν stop loss. Εγώ είμαι από αυτούς, που δεν είναι σίγουροι, δεν βάζουν stop loss, αλλα που διασπείρουν σε πολλές τέτοιες διαφορετικές παρτίδες. Φυσικά, θα κλείσω μια θέση, αν καταλάβω πως το όλο σκεπτικό που είχα έπασχε και πως έχω μια καλή ευκαιρία εξόδου. Όμως, επίσης, δεν έχω θέμα, εφόσον το έχω αποδεχθεί από την αρχή, να πάρω ακόμα και ολοκληρωτική χασούρα κάπου και να μείνω ως το τέλος. Η μέγιστη ζημιά είναι -100%, η μέγιστη απόδοση μπορεί να είναι 400 ή 500%. Αν έκθεση στο χαρτοφυλάκιο είναι 5% σε κάθε τέτοια κατάσταση, δεν το βρίσκω κακό. Και δε με νοιάζει να είμαι σίγουρος πάντα. Αυτό βέβαια, είναι προσωπική επιλογή και στρατηγική. Εκεί που χρειάζεται όριο είναι στο μουαγέν. Αν συνεχίζω να πιστεύω έντονα στην αναστροφή θα μουαγενάρω, αλλά με τρόπο που η ζημιά να μην είναι μεγάλη στο τέλος, αν απατώμαι.

      Άρα, θα τολμούσα στην ARLP. Αλλά θα ένιωθα πολύ πιο σίγουρος να πω την αλήθεια, στα χαμηλά των μεταλλευτικών, στα χαμηλά του ασημιού ή στα χαμηλά του πετρελαίου…. Τόσο για τα εμπορεύματα, όσο και για μετοχές αυτών των κλάδων. Π.χ. στα χαμηλά του αλουμινίου, ο Μυτιληναίος ήταν περίπτωση.

  22. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Ένας άλλος κλάδος που σβήνει είναι η λιανική στις ΗΠΑ από το online εμπόριο. Αναρωτιέμαι αν έχετε εντοπίσει εταιρείες που μπορούν να κάνουν τη διαφορά σε σχέση με τα όσα προσφέρει το διαδίκτυο (ή να δουλέψουν παράλληλα επιτυχώς και μέσα σ’ αυτό) ή να έχουν επεκταθεί ήδη επιτυχώς σε νέες δραστηριότητες, αλλά η αγορά να τις έχει αδικήσει. Είναι πιθανό με την απαξίωση που υπάρχει για τη λιανική να υπάρχουν τρομερές αδικίες.

    Είναι ευκαιρία να ανασύρω τη GameStop από τη συνέντευξη στο Gurufocus, ύστερα από 13 μήνες, το Δεκέμβριο του 2016 και να ρωτήσω για τις τρέχουσες απόψεις σας. Είστε ακόμα long για τη μετοχή ή έχετε αλλάξει στάση; Έχω δει κατά καιρούς άρθρα με τίτλο «η εταιρεία έχει ήδη πεθάνει».

    Επειδή τη βλέπω υπερβολική αυτή την προεξόφληση (παρά το γεγονός ότι εδράζεται σε πραγματικά γεγονότα, χρεοκοπίες και μετρήσεις), σε αντιπαράθεση με την υπερβολή όλης της υπόλοιπης αγοράς που βρίσκεται στο αντίθετο άκρο αλόγιστης ευφορίας, θα ήθελα να ρωτήσω και για την Bed Bath & Beyond (BBBY) με p/e 6.26, forward p/e 6.7 και PS Ratio 0.26 και ήδη πτώση μετοχής κατά 43% στο έτος. Θα σας συγκινούσε ως αγοραστή; Πιστεύετε ότι κινδυνεύει με αφανισμό;

    Φυσικά και δεν σας ρωτώ τίποτα για το ΧΑΑ, γιατί συμπορεύομαι μαζί σας και με τις αναλύσεις σας έχετε ξεκαθαρίσει αρκετά το τοπίο.

    Ευχαριστώ.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Αγαπητέ Γιώργο,
      το retail είναι ο κλάδος που δίνει τις περισσότερες μετοχές όταν κανείς κάνεις screening με ποσοτικά δεδομένα. Και εδώ με τις μεθόδους του The Broken Leg, οι μισές μετοχές είναι από το retail, που όπως πολύ σωστά λέτε έχει επηρεαστεί από το Online.

      Για να έχουμε εικόνα διαφορετικών στρατηγικών, θα σας πω πως ο Bleker για παράδειγμα θα σας πει, δε θα ψάξω πιο βαθιά. Εφόσον οι μέθοδοι λειτουργούν στατιστικά, δε θα μπω στη διαδικασία να δω τα χαρακτηριστικά της κάθε εταιρείας του κλάδου. Θα ακολουθήσω τις μεθόδους σαν τυφλοσούρτη. Είναι ένας τρόπος προσέγγισης. Εγώ από την άλλη, θα πω το εξής. Αν υπάρχουν 5-10 εταιρείες που είναι πιεσμένες γιατί συρρικνώνουν συνεχώς κέρδη και πωλήσεις, ποιες είναι αυτές που έχουν περισσότερες πιθανότητες να μη πεθάνουν. Και εκεί προτιμώ εταιρείες που έχουν ένα ξεχωριστό προϊόν (π.χ. Build-a Bear), που ναι μεν έχει καταστήματα σε mall, αλλά που π.χ. τα παιδιά φτιάχνουν τα δικά τους αρκουδάκια, άρα αυτό που κάνει δύσκολα θα εξαφανιστεί από το offline, ή αυτές που έχουν μπει καλύτερα στο Online και από νωρίς έχω κάνει προσπάθειες για transition. π.χ. Gamestop.

      Φυσικά, δε θα πέσω μέσα πάντα, αλλά δεν έχει κάτι αλλάξει στο μυαλό μου για Gamestop παρά την πτώση της μετοχής ακόμα χαμηλότερα. Η φυσική παρουσία του εμπορίου θα μειωθεί, αλλά δε θα εξαφανιστεί. Κάποιοι, θα επανέλθουν, αλλά πολλοί θα καούν

      Αντίθετα, σκέφτομαι το “σοκ” που θα αποτελέσει για τον ελληνικό λιανικό κλάδο η ιντερνετοποίηση. Συμβαίνει στις πιο προηγμένες κοινωνίες και οικονομίες, εκτιμώ θα έρθει και εδώ. Οι περισσότεροι νομίζουμε πως εδώ όχι. Όπως πιστεύαμε για τις τράπεζες ή τα ακίνητα. Μα, δεν λαμβάνουμε υπόψιν, δυστυχώς, αυτά τα μηνύματα. Δε χρειάζεται να είμαστε διάνοιες με ισχυρή διόραση. Έχουμε την τύχη, το εξωτερικό συχνά να προηγείται των εδώ εξελίξεων. Μη το παίρνουμε αψήφιστα αυτό. Έχω πει πως αυτό είναι το πιο τρομακτικό σενάριο για τα Jumbo. Ο καιρός θα δείξει, αλλά νομίζω οι επενδυτές θα όφειλαν να του δείξουν τη δέουσα προσοχή. Ναι, οι σημερινές τάσεις του κοινού, και τα οικονομικά στοιχεία (ανάπτυξη, περιθώρια) δεν το δείχνουν. Μα ούτε στην Αμερική το έδειχναν.

      Την BBΒΥ θα την ξανακοιτάξω…Πάντως έχω ένα σωρό από αντίστοιχες που θα τολμούσα να επενδυσω, γνωρίζοντας τα ρίσκα…και που εμφανίζουν αριθμοδείκτες σαν αυτούς που παρουσιάζετε. Επειδή τα ονόματα, βρίσκονται σε συνδρομητικό site, δε θα ήταν σωστό να αναφέρω μια λίστα με αυτές τις μετοχές. Αλλά ένα παράδειγμα που πρόσφατα ανατιμήθηκε είναι η Hibbett.

  23. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Αγαπητέ Δημήτρη,
    Ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις σου. Είσαι αστείρευτος, είσαι φοβερός. Κανονικά θα έπρεπε να έχω συχνότερα την «αγένεια» να ενοχλώ στο blog, να σε προκαλώ και να γράφεις. Δεν θα σταθώ να σχολιάσω τις επιμέρους σκέψεις σου, γιατί τότε θα έγραφα σελίδες (ευνοϊκά και ενισχυτικά φυσικά των γραφομένων σου).

    Ναι, είναι κρίμα που δεν είμαστε συνδρομητές στο The Broken Leg, να έχουμε τέτοιες λίστες στη διάθεσή μας. Ελκυστικό ακούγεται. Αλλά με τη δική μας (κακή ίσως) ελληνική νοοτροπία είναι δύσκολο (προς το παρόν) να πληρώσουμε για επενδυτικές αναλύσεις. Όμως, όπως λες «ότι ισχύει έξω, συνήθως έρχεται κι εδώ, με καθυστέρηση»… Ακόμα και το Broken Leg μπορεί να ελπίζει στην Ελλάδα! Σε κάθε περίπτωση υποθέτω ότι θα ήταν επιτρεπτό να μας παρουσιάσεις στο investorblog κάποιες δικές σου τουλάχιστον αναλύσεις από το The Broken Leg, μετά τη πάροδο εύλογου χρόνου από την ένταξή τους στις επενδυτικές προτάσεις.

    Βεβαίως και για το Μυτιληναίο είχες μιλήσει στα χαμηλά. Να μας υπενθυμίζεις κάθε φορά, αν θέλεις, τους κυκλικούς κλάδους εκείνους που διανύουν τα χαμηλά τους.

    Βεβαίως και για τη Jumbo έχουμε κρατήσει το σχόλιό σου, όπως αντίθετα θυμόμαστε την εκπεφρασμένη από τη διοίκηση της FOLLI-FOLLIE επιδίωξη, το 30% των πωλήσεων να προέρχονται από το διαδίκτυο (προνοητικότητα – αρκεί να γίνει πράξη). Έχω την αίσθηση ότι το ΠΛΑΙΣΙΟ είναι αρκετά ιντερνετοποιημένο.

    Build-A-Bear: Είσαι ιδιαίτερα μελετημένος, εκλεκτικός και ευφυής επενδυτής. Κρίμα αυτή η γνώση (του εξωτερικού) να μην αποτυπώνεται στο investorblog.

    Hibbett: Ήταν μεγάλη επιτυχία σας.

    Το φαινόμενο της λιανικής στην Αμερική με προβληματίζει για μας εδώ και στον τομέα των ακινήτων, πολύ σοβαρά. Οι περισσότεροι έλληνες κατέχουν ακίνητα και αρκετοί από αυτούς επενδυτικά ακίνητα. Και στο σημείο αυτό θα ήθελα τη γνώμη σου, την οποία λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη. Κάνω αναφορά σε ξεχωριστό σημείωμα πιο κάτω.

    Να είσαι πάντα καλά.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ναι, αυτό θα μπορούσα να το κάνω για επιλογές που έχει λήξει ο χρόνος διακράτησής τους, αλλά η αξία του άρθρου θα ήταν μειωμένη για τον επενδυτή.

  24. Ο/Η Γιώργος λέει:

    ΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
    Τα ακίνητα λιανικής θα μπορούσα να τα δω χονδρικά σε πέντε κατηγορίες:
    α.) τα malls (μεγάλα εμπορικά κέντρα),
    β.) τα αυτόνομα ισόγεια καταστήματα μεγάλης προβολής σε πρωτεύουσες αγορές (Ερμού, Γλυφάδα, Κολωνάκι, Κηφισιά, Σωτήρος στον Πειραιά, Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη),
    γ.) τα αυτόνομα ισόγεια καταστήματα στις μεγαλύτερες δευτερεύουσες αγορές (Καλλιθέα, το Περιστέρι, το Χαλάνδρι, η Νέα Σμύρνη κλπ) και στις κεντρικές πλατείες και κεντρικές αγορές των επιμέρους περιοχών,
    δ.) τα αυτόνομα περιφερειακά ισόγεια καταστήματα της γειτονιάς και
    ε.) Τις αποθήκες και τα κέντρα υλικοτεχνικής υποστήριξης (logistics), που αδόκιμα τα εντάσσω στη λιανική, αλλά με την πώληση στο ιντερνετ είναι ο τελευταίος σύνδεσμος μεταξύ πωλητή και καταναλωτή (είναι αυτά που θα αποκτήσουν αξία και ενδιαφέρον, όταν οι ηλεκτρονικές αγορές λιανικής επικρατήσουν κάποτε στην Ελλάδα).

    [Τα γραφεία υποθέτω ότι δεν αφορούν τη λιανική και δεν τα αναφέρω εδώ ].

    Τα malls έχουν σχεδόν μηδενικά ποσοστά κενότητας και δεν κατέχονται από ιδιώτες – φυσικά πρόσωπα. Κατέχονται όμως εμμέσως από εμάς τους μικρομετόχους μέσω εισηγμένων εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων (LAMDA Development, REDS κλπ). Αναμένεται δε σύντομα η ανάπτυξη πολύ περισσότερων.
    Τα αυτόνομα ισόγεια καταστήματα μεγάλης προβολής σε πρωτεύουσες αγορές αγοράζονται τελευταίως μισθωμένα, ως ακίνητα εισοδήματος από ΑΕΕΑΠ, στις οποίες ενδεχομένως συμμετέχουμε. Τόσο δε αυτά, όσο και τα καταστήματα στις μεγαλύτερες δευτερεύουσες αγορές αγοράζονται σήμερα και από ιδιώτες ανάλογα με το βαλάντιο του καθενός, ως ακίνητα εισοδήματος επίσης, παρά τη δυσβάστακτη φορολογία που διέπει τα φυσικά πρόσωπα.

  25. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Στη χώρα μας έχουμε καταλάβει πολύ καλά τα τελευταία χρόνια τι σημαίνει πτώση αξιών στα ακίνητα και τι σημαίνει κενό κατάστημα για τον εκμισθωτή. Στο μισθωμένο εμπορικό ακίνητο, το ίδιο το ετήσιο μίσθωμα του ακινήτου επηρεάζει καθοριστικά και στη χώρα μας και στο εξωτερικό την αξία του, για να μην πω την διαμορφώνει. Αν υποθέσουμε για παράδειγμα ότι οι μισθωτικές αποδόσεις σε μια πόλη ή σε μια περιοχή κυμαίνονται στο 7%, τότε ένα μίσθωμα 7000€ το χρόνο, σε μακροχρόνια μίσθωση, καθορίζει την αξία γύρω στα 100.000 €, συνεκτιμώντας φυσικά και τις συγκριτικές αγοραίες αξίες ανά τ.μ. και άλλους παράγοντες.

    Αν ένας επενδυτής ακινήτων σκεφτόταν αντιθετικά, σήμερα, προς το τέλος της ελληνικής κρίσης, (όπως εσείς στο χρηματιστήριο) και ήταν και νέος σε ηλικία άνθρωπος, με μεγάλο προσδόκιμο ζωής, θα ήταν ενδεχομένως έξυπνο να σαρώσει ανοίκιαστα για χρόνια και απαξιωμένα ισόγεια καταστήματα απογοητευμένων ιδιοκτητών σε ασήμαντες τιμές, αν τις έβρισκε, στοχεύοντας κυρίως στη υπεραξία ή σε ένα πολύ μελλοντικό εισόδημα. Όμως εκτός από τον πρόσκαιρο «θάνατο» της λιανικής στη χώρα μας έχουμε και το «θάνατο» της λιανικής στις ΗΠΑ, με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν.

    Το ερώτημα λοιπόν είναι πως βλέπετε μακροχρόνια το μέλλον των ακινήτων λιανικής στην Ελλάδα και κυρίως των αυτόνομων ισόγειων καταστημάτων που αφορούν εμάς τους ιδιώτες επενδυτές, ενόψει της αλλαγής των συνηθειών των καταναλωτών που κάποια στιγμή θα μας έρθουν από το εξωτερικό; Αλλά και των malls αν θέλετε, που αφορούν τους μεγάλους. Ποια θα επιβιώσουν, ποια θα κλείσουν για πάντα (όπως στις ΗΠΑ σήμερα), ποια θα αναγκαστούν (και ποια θα μπορέσουν) να αλλάξουν χρήση, με βάση τα μηνύματα που σας έρχονται και από την Αμερική; Ποια θα είναι επίσης η επίπτωση στην αγορά «γραφείων ορόφου», όταν χιλιάδες ισόγειοι χώροι καταστημάτων μετατραπούν σε γραφεία μεγαλύτερης προβολής;

    Εν τέλει ποιου είδους εμπορικά ακίνητα βλέπετε ως ευκαιρία στην Ελλάδα σήμερα, λαμβάνοντας όμως υπόψη και το γεγονός, ότι το ακίνητο δεν αφορά συνήθως μια επένδυση 5 ή 10 χρόνων, αλλά επένδυση μιας ζωής;

    Η ματιά ενός εξωτερικού παρατηρητή, που δεν δουλεύει στα ακίνητα, αλλά στα χρηματιστήρια, θα είχε ιδιαίτερη αξία.

    Ευχαριστώ

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Πολύ χρήσιμες οι σκέψεις και οι πληροφορίες που μας δίνετε για τον κλάδο. Είσαστε καλύτερα ενημερωμένος και πραγματικά δεν έχω κάποια άποψη. Εδώ ακούω με προσοχή τη δική σας. Μιας, όμως, και μιλάτε για τα ακίνητα, θα ήθελα να ρωτήσω το εξής.

      Αυτή τη στιγμή τα φωτοβολταϊκα φαίνονται ως την πιο υποσχόμενη τεχνολογία παραγωγής ενέργειας. Το καταπληκτικό είναι πως το κόστος παραγωγής έχει φτάσει στα επίπεδα των συμβατικών μεθόδων, παρά το ζήτημα απουσίας ελέγχου της ισχύος και διαθεσιμότητας που εξαρτάται από την ηλιοφάνεια. Το ακόμα πιο καταπληκτικό είναι πως η πτώση του κόστους πραγματοποιείται με ραγδαίους ρυθμούς, που βλέπουμε στην τεχνολογία (ταχύτητες επεξεργαστών, χωρητικότητας). Αν δε συμβεί κάτι συνταρακτικό, εκεί που το πάνελ και το κόστος του ήταν ο περιοριστικός παράγοντας, θα έχουμε σιγά σιγά τη διαθεσιμότητα της γης και την εγκατάσταση να έχει αυξημένο κόστος. Το πρόβλημα δε θα είναι τα ακριβά πάνελ, αλλά το που θα βρούμε τον ήλιο, την έκταση, όταν σιγά σιγά θα αρχίζουν να μπαίνουν περιοριστικοί παράγοντες, όταν εικαστικά θα αρχίσουν να γίνονται όλο και πιο “ενοχλητικά”.

      Έχοντας αυτά στο μυαλό, δε θα πόνταρα στο να αγοράσω μια φωτοβολταϊκή μονάδα, αλλά αν είχα καλύτερη γνώση του κλάδου ακινήτων, θα πόνταρα σε εντελώς απαξιωμένη γη σήμερα, που θα αγοραζόταν αντί πινακίου φακής, αλλά που θα είχε πιθανότητες να εξελιχθεί σε σημείο απέραντης φωτοβολταϊκής ανάπτυξης (π.χ. όχι φυσικό κάλλος, απομωνομένη, αλλά με μελλοντική δυνατότητα διασύνδεσης – δηλαδή απομακρυσμένη, αλλά όχι πολύ από το βασικό κορμό του ηλεκτρικού δικτύου). Δηλαδή, θα έψαχνα από τη μια τέτοια κατάλληλες απαξιωμένες εκτάσεις, αλλά και γεωγραφικές περιοχές που σήμερα δε λογίζονται ως κατάλληλες, γιατί έρημες, απομακρυσμένες, ακατάλληλες για οποιαδήποτε ανάπτυξη.

      Γη που σήμερα δε θεωρείται κατάλληλη και που δεν εκτιμάται ακόμα για φωτοβολταϊκή δραστηριότητα. Που θα θεωρούταν κατάλληλη, όταν τα ηλιακά πάνελ θα έφταναν σε μηδαμινά κόστη τα επόμενα χρόνια.

      Καταλαβαίνετε τη λογική…Κάτι σαν τα χωράφια δίπλα στη θάλασσα που χαρίζονταν πριν γίνει αντιληπτή η δυνατότητα τουριστικής ανάπτυξης. Η κεντρική διασταύρωση του Ναυπλίου, στην εποχή του πατέρα μου ήταν ένας βάλτος, που να σου χαρίζαν χωράφι δεν το έπαιρνες.

      Άσχετος με τα ακίνητα, για αυτό και δεν εμπλέκομαι. Αλλά αν το έκανα, αυτή την ιδέα θα έψαχνα περισσότερο από κάθε τι, ώστε να ανακαλύψω αρχικά αν έχει βάση και προοπτική.

  26. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Έχετε δίκιο. Θέλει όμως μελέτη και προσοχή για το τι αγοράζεις και τους σωστούς ανθρώπους να σε βοηθήσουν. Είναι μια επιλογή και απόφαση όχι τόσο εύκολη όσο φαίνεται. Κάποιοι γνωρίζω ότι το έκαναν (επένδυση στη γη αυτή καθ΄αυτή, για πώληση μετά ή ενοικίαση σε ΑΠΕ), όταν βέβαια οι ΑΠΕ ήταν κάτι νέο (αλλά ισχυρά επιδοτούμενο και είχε για το λόγο αυτό ζήτηση) και δεν τους πήγε πάντα τόσο καλά όπως περίμεναν.

    Αφουγκράζεστε σωστά τις εξελίξεις στον κόσμο. Για το λόγο όμως αυτό θα πληρώσετε το τίμημα μιας τελευταίας ερώτησης πιο κάτω. (Έτσι θα σας άφηνα;). Αστειεύομαι. Αν θέλετε φυσικά.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ας το πληρώσω…χαχα

      Ναι το καταλαβαίνω, πως υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες σε όλα αυτά. Απλά τότε ίσως ήταν πιο προφανές πιο βραχύπνοο σαν σκέψη, και ίσως τελικά δε δημιουργήθηκε φοβερή ζήτηση. Εγώ το σκέφτομαι πολύ πιο μακροπρόθεσμα (5-10 χρόνια) με σενάριο η ανταγωνιστικότητα της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας να είναι ασυναγώνιστη, αλλά και να ορθώνονται εμπόδια στην ανάπτυξή της σε γη με αξία, φυσικό κάλλος κτλ.

      Δηλαδή δε θα στόχευα σε εκείνα τα “κατάλληλα” για τα σημερινα δεδομένα οικόπεδα. Αύριο αυτά μπορεί να είναι ακατάλληλα, να ορθωθούν εμπόδια χρήσης εύφορης γης για φωτοβολταϊκά. Μιλάω για αυτά που σήμερα λογίζονται ακατάλληλα για οποιαδήποτε χρήση. Που η στενότητα θα τα έκανε κατάλληλα ως απέραντες φάρμες φωτοβολταϊκών. Ξερή, άγονη, απομακρυσμένη, δίχως κάλλος, δίχως περιβαντολλογικό ή τουριστικό ενδιαφέρον γη.

      Δηλαδή αγοράζω γη όχι για αυτό που έχει η γη, αλλά για το δικαίωμά της να λαμβάνει ενέργεια από τον ήλιο, όταν αυτό το δικαίωμα θα πάψει να είναι τόσο άφθονα διαθέσιμο και δεδομένο. Τώρα τουλάχιστον μπορώ να το κάνω φθηνά.

      Φυσικά, τίποτα δεν είναι βέβαιο στο μέλλον.

  27. Ο/Η Γιώργος λέει:

    ΑΓΓΛΙΑ – ΚΟΙΝΗ ΩΦΕΛΕΙΑ.
    Βρετανικές Εταιρείες Ηλεκτρισμού (παραγωγής και δικτύων).

    Έχω την αίσθηση ότι είναι οι φθηνότερες στην Ευρώπη. Μπορεί να πάνε και πιο κάτω. Οι χρηματιστηριακές τιμές προεξοφλούν βέβαια μια σειρά από κακά ενδεχόμενα. Ο Corbyn των εργατικών έχει πει ότι θα εθνικοποιήσει τις εταιρείες κοινής ωφέλειας. Το ισχυρό ενδεχόμενο (μάλλον βεβαιότητα) να τεθούν υπό την παρούσα κυβέρνηση ανώτατα όρια στις τιμές ρεύματος και νερού, ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ προμηθευτών ενέργειας (κάτι σαν και μας) με απώλεια μεριδίων είναι ισχυρά αρνητικοί παράγοντες.

    Βλέπω την SSE, με αριστοκρατικό μέρισμα, σταθερά αυξανόμενο από χρόνο σε χρόνο, τα τελευταία 25 χρόνια, πρώτη στις ΑΠΕ από όλες τις μεγάλες παραδοσιακές εταιρείες ενέργειας της χώρας, σε χαμηλά 5ετίας, με credit rating A-, μερισμ απόδ 7%, PE Ratio 9.42, Forward PE Ratio 10.11, Shiller PE Ratio 15.41, PS Ratio 0.43, debt to equity 1.41, P/b ratio 2.12 και υπόσχεση της διοίκησης ότι θα συνεχίσει την αύξηση στην καταβολή των μερισμάτων και για φέτος και dividend payout ratio 68%.

    Βλέπω τη Centrica με μερισμ απόδ 8.72% (υψηλότερο dividend payout ratio 120% βέβαια και πιθανότητα μείωσης), με ακόμα υψηλότερο δανεισμό (Debt-to-Equity 2.47), αλλά να είναι και εξαγωγική, με Ιρλανδία, Αμερική και Νορβηγία (και όχι περιοριζόμενη μόνο στην Αγγλία με τα γνωστά προβλήματα), στο ιστορικό χρηματιστηριακό χαμηλό των τελευταίων 19 ετών, με PE Ratio 12.90, forward PE Ratio 8.62, Shiller PE Ratio 9.20, PS Ratio 0.26 και PB Ratio 2.83. Credit Rating από τους οίκους Baa1/ΒΒΒ+ stable.

    Από την άλλη αισθάνομαι ότι η κοινή ωφέλεια έχει χάσει πλέον τη λάμψη της ως «ασφαλές καταφύγιο». Το ξέρω επίσης ότι θα προβάλλετε ένσταση για τον υψηλό δανεισμό. Αν βέβαια κύριος λόγος αποτροπής ήταν ο δανεισμός, θα αγόραζε κανείς την κορεατική «Korea Electric Power» (KEP), με Aa2 stable από τη Moody’s, εκμεταλλευόμενος τα συγκυριακά (:) κακά αποτελέσματα, αλλά στερούμενος γενικά τα μερίσματα.

    Θα βλέπατε κάποια σημαντική ευκαιρία στις παραπάνω εταιρίες ή και στις υπόλοιπες ομοειδείς τους στο Ηνωμένο Βασίλειο ή γενικότερα; [Δεν ονοματίζω τις υπόλοιπες για λόγους οικονομίας.] Δεν μπορούμε να στηριζόμαστε μόνο σε μικρές εταιρείες. Αναζητούμε και το εισόδημα και την ασφάλεια (ή έστω την ψευδαίσθηση της ασφάλειας) στις μεγάλες. Το θέμα είναι αν οι συγκεκριμένες, συνιστούν ορθές επιλογές.
    Ευχαριστώ για τη γνώμη σας.

    P.S. Και αφού μίλησα για UK, με το οποίο θυμάμαι ότι είχατε ασχοληθεί και επειδή γνωρίζω ότι λατρεύετε τι μικρές εταιρείες, έχετε κάποια άποψη για τη μικρούλα Vertu Motors (PE 6.29, Forward PE 7.75, PB 0.66, PS Ratio 0.06, Debt-to-Equity 0.09, Cash-to-Debt 1.89); Είναι σχετικά νέα, χωρίς ιστορία και το αντικείμενο δεν με ενθουσιάζει. Θα σας ρωτούσα και για την αμερικανική Cemtrex (CETX) κατ΄εξαίρεση, γιατί με τρώει. Τι προοπτικές θα μπορούσε να έχει για σας; Αλλά σταματώ.
    (Τι κάνω τώρα; Εσείς έχετε αυτόματο screening και εικόνα για όλο τον κόσμο. Αποκλείεται να μην έχετε δει καλύτερα πράγματα στις μικρές. Αλλά αφού το έγραψα, το έγραψα.)

  28. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Κάποια στιγμή αν θυμάμαι καλά είχαμε μιλήσει και για EDF & RWE..Για να πω μια γνώμη θα ήθελα να τις κοιτάξω πιο αναλυτικά…Θα το κάνω κάποια στιγμή. Στις μηχανικές μεθόδους, έχω δει πως στα πολύ φθηνά, συνήθως αποφεύγουν να το συνδυάζουν με υψηλό δανεισμό. Δηλαδή, παίζει πολύ το “κακή εταιρεία”, “κακό κλίμα”, “πάμφθηνη”, αλλά όχι φορτωμένη με δάνεια.

    Όταν έχουμε προβληματικές και με δανεισμό, το ρίσκο αυξάνει πολύ, αλλά αυτό δε σημαίνει πάντα κατά την άποψή μου πως μιλάμε για απαγορευτικές επενδύσεις, ειδικά όταν υπάρχει διαχρονική κερδοφορία. Ένα κομμάτι του χαρτοφυλακίου, βλέπετε θέλω να το έχω σε επιθετικές, όμως δε θα το αφιέρωνα ολόκληρο σε τέτοιες.

    Ευχαριστώ, για τις ιδέες. Το κάθε screen είναι ξεχωριστό και καθένας έχει το δικό του τρόπο. Οπότε, το βρίσκω πολύ χρήσιμο που τις μοιράζεστε…Ειδα πρόσφατα ένα βίντεο του Monish Pabrai, γνωστού Value Investor. Λέει παιδιά, δεν πληρώνω αναλυτές, τα κάνω όλα αυτά μόνος. Γιατί το κάνω καλύτερα και γιατί μου αρέσει. Και τις ιδέες μου, τις δίνετε εσείς μέσα από τα mail που μου στέλνετε. Σας ευχαριστώ.

    Ξέρετε πόσες ωραίες ιδέες έχω πάρει από σχόλια και mail? Ή από τον Πέτρο, το Μιλτιάδη, τον Πάνο κτλ… Θα επανέλθω για τις ιδέες σας…

  29. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Ευχαριστώ πολύ Δημήτρη. Θα περιμένω τις απόψεις σου, ως ειδικού, αν και όποτε μπορέσεις. Για τις μεγάλες, τις βρετανικές κοινής ωφέλειας που ανέφερα (που έχουν και το δανεισμό), το σκεπτικό που με οδήγησε σήμερα ήταν ότι α.) οι βρετανικές «ΔΕΗ» για τους λόγους που ανέφερα, είναι τώρα στα χαμηλά τους β.) έχουν παραδοσιακά μια πολιτική υψηλού μερίσματος που θα μπορούσε να στηρίξει τον επενδυτή να περιμένει αν χρειαστεί για χρόνια και γ.) αριστοκράτες μερισμάτων, για 25 χρόνια, όπως η SSE (συνεχής αύξηση από έτος σε έτος) αλλάζουν συνήθως πιο δύσκολα πολιτική ως προς το μέρισμα (πρέπει να βρεθούν σε πραγματικό αδιέξοδο).

    Φυσικά η άνοδος των επιτοκίων που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί στην Αγγλία θα αυξήσει το κόστος δανεισμού στις ανανεώσεις (λήξεις) των δανείων τους και επίσης θα τις καταστήσει και λιγότερο ελκυστικές ως μερισματοφόρες για το βρετανό πολίτη σε σχέση με την κατάθεση και το ομόλογο, από ότι ήταν τώρα. Ο βρετανός τις βλέπει λίγο σαν μετοχές-ομόλογα νομίζω, αν και δεν είναι έτσι.

    Ευχαριστώ για όλες τις απαντήσεις.

  30. Ο/Η Γιώργος λέει:

    Οφείλω να διευκρινίσω βέβαια ότι η συνεχής αύξηση μερίσματος από έτος σε έτος, στην οποία αναφέρθηκα, αφορά τη χώρα – έδρα της επιχείρησης και το εγχώριο νόμισμα (βρετανική λίρα) στο οποίο υπολογίζεται. Γι΄αυτό και στα αμερικανικά ADR που συνήθως κοιτάζετε, σε δολάρια, δεν διακρίνεται πάντα.
    Ευχαριστώ.

  31. Ο/Η Dimitri λέει:

    -30% σήμερα η Folli Follie. Τα συλλυπητήριά μου προς επενδυτές..

  32. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Για αυτό πάντα χρειάζεται διαφοροποίηση. Αναμένω με πολύ ενδιαφέρον την εξέλιξη και να δούμε αν όντως η Folli ήταν ένα value trap. Σύντομα πιστεύω θα υπάρχουν οι απαντήσεις…Δε βιάζομαι να τις λάβω…για να μην είναι οι λάθος απαντήσεις. Αλλά περιμένω με πολύ ενδιαφέρον.

    Αν συμβαίνει απάτη, θα είναι κάτι που έχει να συμβεί στο χαρτοφυλάκιο μου από το 2007 (Betanet). Τι να κάνουμε είναι και αυτά στο πρόγραμμα. Σε μετοχές που είναι αψυχολόγητα φθηνές, κάποιες φορές υπάρχει σοβαρός λόγος. Στατιστικά, είναι καλύτερο να τολμάς.

    Στατιστικά είναι ακόμα καλύτερο να τολμάς, όταν έχεις βρει και την απάντηση του γιατί η αγορά αδικεί τη μετοχή. Στην FF αυτό ήταν λίγο θολό…..Για να δούμε, για να δούμε…

Απάντηση