Όμιλος Καράτζη: Ανάπτυξη, Εξωστρέφεια, Διαφοροποίηση…

του Δημήτρη Κουτσουμπού

Η αύξηση των τιμών των μετοχών κατά το τρέχον έτος στη Λεωφόρο Αθηνών, έχει παρασύρει στην άνοδο ακόμα και εταιρείες της μικρής και μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Έτσι, παρά το βαθύ ψάξιμο, όλο και πιο δύσκολο γίνεται να βρει κανείς κερδοφόρες και αναπτυσσόμενες εταιρείας σε χαμηλή αποτίμηση. Μόνο πολύ λίγες, “ξεχασμένες” από τους επενδυτές, εισηγμένες της μικρής κεφαλαιοποίησης, πληρούν αυτά τα κριτήρια. Συνήθως, συμβαίνει σε συνθήκες που η άνοδος της μετοχής τους υπολείπεται της ανόδου των μεγεθών τους τα τελευταία χρόνια, μιας και οι μικροεπενδυτές δε μπαίνουν πάντα στον κόπο να εξετάσουν τα θεμελιώδη. Ο Όμιλος Καράτζη Α.Ε.  (ΚΑΡΤΖ) φαίνεται να αποτελεί μια τέτοια επιλογή.

Η εξέλιξη των βασικών θεμελιωδών μεγεθών για τον Όμιλο Καράτζη.

Όπως θα δείτε στο παραπάνω γράφημα, κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, μιας και εξωστρεφής, ο κρητικός όμιλος έχει καταφέρει να αυξήσει  βασικά του μεγέθη, όπως είναι αυτά των πωλήσεων, των ιδίων κεφαλαίων και της κερδοφορίας. Έτσι, τα ίδια κεφάλαια, σύμφωνα με τα στοιχεία του α’ εξαμήνου του 2017, ανέρχονται σε €114 εκ., όταν μια δεκαετία πριν, στο τέλος του 2007, ήταν μόλις €68 εκ. Οι πωλήσεις έχουν, επίσης, ενισχυθεί από €61 εκ. το 2007, σε €78 εκ. στη χρήση του 2016. Σε αυτό έχουν παίξει ρόλο, η καλή πορεία της βασικής δραστηριότητας στη βιομηχανία (κατασκευή υλικών δικτύων), τα ανοδικά μεγέθη της ξενοδοχειακής δραστηριότητας (Ξενοδοχείο Nana Beach), αλλά και η νέα δραστηριότητα της εταιρείας στα φωτοβολταϊκά, που έχει συνεισφέρει σημαντικά στα μεγέθη, ειδικά από το 2012 και μετά.

Στο παραπάνω γράφημα εμφανίζονται οι πωλήσεις κατά το 2016, όπως και η κερδοφορία μετά φόρων που έχει παραχθεί τα 5 τελευταία χρόνια, καθώς και η ποσοστιαία συνεισφορά του κάθε κλάδου. Θα παρατηρείτε πως ενώ ο βιομηχανικός κλάδος συνεισφέρει το 78% των πωλήσεων, τα μισά περίπου κέρδη της πενταετίας έχουν παραχθεί από τους άλλους δύο κλάδους. Από τη φύση τους αυτοί οι κλάδοι, ιδιαίτερα αυτός της ενέργειας (φωτοβολταϊκά),  παράγουν μικρό τζίρο, αλλά μεγάλα περιθώρια. Έτσι, η εξέταση του συνολικού τζίρου του ομίλου, ίσως κάνει αρχικά τον επενδυτή να υποτιμήσει την αξία της εισηγμένης, και τη σημασία των συμπληρωματικών και ανερχόμενων κλάδων της ενέργειας και ξενοδοχείων.

Όσον αφορά τη βιομηχανική της δραστηριότητα, η εταιρεία είναι ηγέτιδα δύναμη παγκοσμίως στην παραγωγή διχτυών συσκευασίας, με εργοστασιακές μονάδες σε Ελλάδα και Γερμανία, που έχουν συνολική ετήσια δυναμικότητα παραγωγής 40 χιλ. τόνους. Ενδεικτικά προϊόντα είναι οι σάκοι σε ρολό για συσκευασία οπωροκηπευτικών (νο 1 παγκοσμίως), τα προϊόντα χαρτοδεσίας (νο 2 παγκοσμίως), τα ελαστικά δίχτυα συσκευασίας κρέατος (νο 1 στην Ελλάδα), τα δίχτυα σκίασης θερμοκηπίων (νο 1 στην Ευρώπη) και τα δίχτυα συσκευασίας χριστουγεννιάτικων δέντρων (νο 1 παγκοσμίως). Ένα χαρακτηριστικό αυτής της δραστηριότητας είναι η μεγάλη εξάρτηση του κόστους παραγωγής από την τιμή του πολυαιθυλενίου, που με τη σειρά του επηρεάζεται από τις τιμές του πετρελαίου.

Η εξέλιξη των μεγεθών του βιομηχανικού κλάδου του ομίλου Καράτζη.

Η εταιρεία αναφέρει πως αύξηση της τιμής του πολυαιθυλενίου κατά 5%, θα επέφερε αύξηση του βιομηχανικού κόστους παραγωγής κατά 2,95%. Για να αντιληφθούμε την κρισιμότητα αυτού του παράγοντα και του κινδύνου που συνεπάγεται, να σημειωθεί πως το 2007 η αύξηση των τιμών του πετρελαίου οδήγησε τον όμιλο σε ζημιές ύψους περίπου €3.5 εκ., ωσότου καταφέρει να μετακυλήσει μέρος του κόστους. Φυσικά, το ότι ο όμιλος μπόρεσε τότε να ξεπεράσει τη δυσκολία, είναι ένα δείγμα ανθεκτικότητάς του. Σήμερα δε, φαίνεται να είναι ακόμα πιο ανθεκτικός, δεδομένου πως είναι κεφαλαιακά πιο ισχυρός και λιγότερο εξαρτώμενος, λόγω της διαφοροποίησης του σε νέους κλάδους.

Στον ξενοδοχειακό κλάδο, ο όμιλος λειτουργεί στην Κρήτη το ξενοδοχείο 5 αστέρων “Nana Beach”, έχοντας καταφέρει να αυξήσει σημαντικά τον τζίρο του τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, κατασκευάζει το “Nana Princess“, ένα νέο πεντάστερο ξενοδοχείο, που αναμένεται να λειτουργήσει από τη νέα σεζόν (2018). Μετά από αυτή τη σημαντική επένδυση ο κύκλος εργασιών του κλάδου θα είναι εφικτό να προσεγγίσει τα €20 εκ.

Η εξέλιξη των μεγεθών της ξενοδοχειακής δραστηριότητας το ομίλου Καράτζη.

Επίσης, πολύ πρόσφατα, ο όμιλος Καράτζη ανακοίνωσε, χωρίς να αναφέρει το τίμημα,  την πώληση της Κρέτα Πόλαρις (ακίνητο) στη γερμανική TUI, κάτι που αναμένεται να διευκολύνει τα επενδυτικά του σχέδια.

Στην ενέργεια, ο όμιλος διαθέτει χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 15.5 MW, που τα τελευταία χρόνια έχει συνεισφέρει, κατά έτος, σε πωλήσεις περίπου €6εκ., και συνολικά, τα τελευταία 5 χρόνια, σε καθαρά κέρδη μετά φόρων ύψους περίπου €10εκ.

Η εξέλιξη των μεγεθών του Ομίλου Καράτζη στην Ενέργεια.

Επιπλέον, από το τρέχων έτος, ο όμιλος Καράτζη έχει ξεκινήσει τη δραστηριοποίησή του στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της θυγατρικής του ΚΕΝ. Ήδη από το πρώτο εξάμηνο του 2017, εμφανίζει πωλήσεις €2.5 εκ. Προκαλεί εντύπωση πως το μέγεθος του ομίλου είναι πολύ μικρό, σε σχέση με άλλους μεγάλους ομίλους (π.χ. Μυτιληναίου) που έχουν εισέλθει στην προμήθεια. Πάρα ταύτα, ένα μεγάλο ατού του Καράτζη, ενδέχεται να είναι τα τοπικιστικά χαρακτηριστικά της κρητικής αγοράς, από όπου και φιλοδοξεί να αποσπάσει σημαντικό μερίδιο.

Όπως καταλαβαίνετε, κάτι που χαρακτηρίζει τον όμιλο, εκτός από την εξωστρέφεια του, είναι η μεγάλη του διαφοροποίηση, με τους κλάδους την ενέργειας και των ξενοδοχείων να αποκτούν αυξημένη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια. Πόσο μάλλον, όταν σε όλους αυτούς τους άξονες ο όμιλος παραμένει σταθερά κερδοφόρος και αναπτυσσόμενος. Θα πρέπει να συμπέσουν πολλές ατυχείς συγκυρίες, ώστε να λυγίσουν ταυτόχρονα κάθε δραστηριότητα του ομίλου. Συνδυάζοντας αυτό με τον πολύ χαμηλό καθαρό δανεισμό, προκύπτει ένα “σκληρό καρύδι”.

Από την άλλη, δε θα έκρυβα πως η πολυδιάσπαση, αν και προσφέρει ασφάλεια, με ανησυχεί. Οι τρεις άξονες δραστηριοποίησης δε μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία μεταξύ τους, ώστε να δημιουργούν συνέργειες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στους καθετοποιημένους ομίλους. Που λέει και ο λαός, “ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς”. Η έλλειψη εστίασης, αποτελεί παράγοντα που μπορεί να βραχυκυκλώσει το management και την αποτελεσματικότητά του. Φυσικά, η νέοι τομείς, ίσως να ήταν φυσική επιλογή προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης, όταν η βασική δραστηριότητα έφτασε σε μεγάλο βαθμό ωρίμανσης και σε ηγετικά μερίδια.

Η πορεία της μετοχής του Καράτζη τα τελευταία 5 έτη (πηγή: Yahoo Finance)

Για να δούμε, λοιπόν, τι τιμή πληρώνει ο επενδυτής για να έχει όλα αυτά τα καλούδια; Μιας και έχουμε να κάνουμε με μια εταιρεία που είναι αναπτυσσόμενη και μια από τις πιο ανθεκτικές που θα συναντούσαμε στην μικρή και μεσαία κεφαλαιοποίηση, λογικά δε θα περιμέναμε να τη εντοπίσουμε σε πολύ χαμηλή αποτίμηση. Κι όμως, με τη τιμή της μετοχής στα €5.51, η κεφαλαιοποίησή της διαμορφώνεται στα €81 εκ., 29% χαμηλότερα των ιδίων κεφαλαίων (114€ εκ.).

Παράλληλα, σύμφωνα με τη κερδοφορία του 2016, το P/E διαμορφώνεται μονοψήφιο στο 9.6x. Αν θελήσουμε να είμαστε περισσότερο συντηρητικοί και χρησιμοποιήσουμε τη μέση κερδοφορία των 5 τελευταίων ετών, ο πολλαπλασιαστής θα διαμορφωθεί σε 13.6x. Ο δείκτης εξακολουθεί και είναι χαμηλός, παρότι δίνει μειωμένη βαρύτητα στο πολύ καλό 2016, που φαίνεται πως θα ακολουθηθεί από ένα επίσης δυνατό 2017.

Ο δείκτης P/Sales (Τιμής προς Πωλήσεων) με βάση τις πωλήσεις του 2016 (€77.6 εκ.), υπολογίζεται σε 1.04x. Ο δείκτης δεν αποκαλύπτει κάποια ακραία μορφή υποτίμησης, αλλά όπως εξηγήθηκε αρχικά, η φύση των δύο άλλων κλάδων είναι τέτοια, που ενώ συνεισφέρουν το ήμισυ των κερδών, δεν βοηθούν τόσο τις πωλήσεις. Επομένως, ο δείκτης P/Sales στην προκειμένη περίπτωση αδικεί την εισηγημένη και κρύβει καλά την υποτιμημένη της φύση. Αυτό, ίσως αλλάξει το επόμενο διάστημα, όταν η KEN (προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας) αρχίσει και ανεβάζει τζίρους.

Εν ολίγοις, ο Όμιλος Καράτζη Α.Ε παρουσιάζει ενδιαφέρον ως εισηγμένη, αφού και οι τρεις κλάδοι στους οποίους δραστηριοποιείται παραμένουν σταθερά κερδοφόροι και αναπτυσσόμενοι τα τελευταία έτη. Στη βιομηχανία αποτελεί ηγέτη στα δίχτυα συσκευασίας, στα ξενοδοχεία επεκτείνεται με το νέο υπό κατασκευή Nana Princess, ενώ στην ενέργεια στις σταθερές ροές των φωτοβολταϊκών προσθέτει την υποσχόμενη, ειδικά για την κρητική αγορά, ΚΕΝ. Μάλιστα, οι νέες επενδύσεις δε γίνονται αλόγιστα, αφού ο καθαρός δανεισμός παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Να σημειώσουμε πως τόσο ο ξενοδοχειακός κλάδος, όσο και ο βιομηχανικός, είναι έντονα εξωστρεφείς. Η ανάπτυξη, η εξωστρέφεια, η διαφοροποίηση και ο ισχυρός ισολογισμός, προσφέρουν ασφάλεια στον όμιλο.

Παρά τη διαφοροποίηση, υπάρχουν κίνδυνοι που θα μπορούσαν πρόσκαιρα να επιδεινώσουν τα μεγέθη, όπως θα ήταν μια μεγάλη αύξηση των τιμών του πετρελαίου, η μια παγκόσμια κρίση που θα έπληττε τον ευαίσθητο τουρισμό. Ταυτόχρονα, κανείς θα μπορούσε να εκφράσει επιφύλαξη για την πολυδιάσπαση των δραστηριοτήτων.

Όπως και να έχει, νομίζω πως η χαμηλή αποτίμηση αποζημιώνει για αυτούς τους κινδύνους, αναδεικνύοντας το όμιλο Καράτζη, ως μια από τις πιο φθηνές, ποιοτικές εισηγμένες. Δύσκολα θα βρει κανείς στο ελληνικό χρηματιστήριο εισηγμένες με αυτά τα χαρακτηριστικά κάτω από τη λογιστική τους αξία και με μονοψήφιο P/E.

Φυσικά, όπως συνεχώς επαναλαμβάνουμε κάθε επενδυτής οφείλει να κάνει τη δική του έρευνα και να πάρει τις δικές του αποφάσεις, χωρίς να ξεχνά τη σημασία του να διατηρεί ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο. Ο Όμιλος Καράτζη Α.Ε. θεωρώ πως είναι μια εισηγμένη άξια εξέτασης, από τους Έλληνες επενδυτές αξίας.

Δημήτρης Κουτσουμπός

*Τα παραπάνω δεν αποτελούν συστάσεις για οποιαδήποτε χρηματιστηριακή συναλλαγή. Συνιστούν προσωπικές απόψεις που παρουσιάζονται για συζήτηση μεταξύ επενδυτών.

21 comments on “Όμιλος Καράτζη: Ανάπτυξη, Εξωστρέφεια, Διαφοροποίηση…

  1. Ο/Η ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ λέει:

    Καλησπέρα Κύριε Κουτσομπο. Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο σας, θα ήθελα να εκφράσω τους προβληματισμούς μου. Σε προηγούμενο άρθρο σας είχατε αναλύσει το εάν ένας επενδυτής θα πρέπει να εξετάζει το εάν η επιχείρηση διαπραγματεύεται κάτω της λογιστικής αξίας σε συνδυασμό με την ικανότητα της να παράγει κέρδη. Η εταιρία Καρατζη φαίνεται να πληρεί και τα 2. Όμως αν εξετάσουμε τις ελεύθερες ταμειακές της ροές θα δούμε ότι από 2013 έως το 2016 μειώνονται συνεχώς (στοιχείο όχι ιδιαίτερα αρνητικό εφόσον πραγματοποιούνται επενδύσεις). Ίσως παρέμεναν σταθερές το 2016 εάν δεν προχωρούσε στην επένδυση του νέου ξενοδοχείου. Επίσης η εισαγωγή στον κλάδο ρεύματος είναι πιθανόν να αποδειχτεί πολύ δύσκολη διότι η μαίνεται ήδη από 6-7 παρόχους οι οποίοι χρησιμοποιούν επιθετικές τακτικές ανάπτυξης και τιμολόγησης.

    Επιπρόσθετα παρότι ο δείκτης p/s όπως αναφέρατε είναι 1,04 παραδοσιακά ο μέσος όρος του των τελευταίων 4 ετών είναι 0,7. Ο δείκτης p/e σήμερα είναι 9,6 όμως παραδοσιακός μέσος όρους είναι 8,24. Βέβαια όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι και ενδείξεις ότι η επιχείρηση αναπτύσσεται.

    Αυτό που με προβληματίζει όμως περισσότερο είναι η αδυναμία στο να θέσω μία δίκαια τιμή (intrinsic value) στην επιχείρηση. Το μοντέλο fcf δεν έχει νόημα μιας και οι καθαρές ροές της μεταβάλλονται συνεχώς, ακόμη και με το μέσο όρο των 4 τελευταίων ετών (απο 8,1 το 2013 έφτασε στο 0,26 το 2016) ήτοι 3,25 εκ. η τιμή αγγίζει τα 6,2 ευρώ βέβαια με όλες αυτές τις υποθέσεις περί ταμειακών ροών μοιάζει περισσότερο με speculation παρά με valuation. Οι τύποι του graham αποδίδουν τιμές 4,75 (παλιός τύπος) και 2,7 (ο νέος τύπος με τα εταιρικά ομόλογα). Σε όλους τους τύπους χρησιμοποιήθηκε ποσοστό αύξησης κερδών 15% (24% είναι ο μέσος όρος των τελευταίων 4 ετών). Θα ήθελα να ρωτήσω με βάση ποια μέθοδο αξιολόγησης θεωρείται ότι μπορούμε να εξάγουμε τα ασφαλέστερα συμπεράσματα και ποια είναι η δίκαιη τιμή που θα αποδίδατε εσείς στην μετοχή?

  2. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλησπέρα σας κ. Ανέστη,
    νομίζω πως γενικότερα για εμάς τους μικρούς επενδυτές η DCF δεν είναι πρακτικός δρόμος να αποτιμούμε τις μετοχές, τις δυσκολίες της οποίας εντοπίσατε και εσείς εδώ. Όπως έχω πει πιο σημαντικές είναι οι παραδοχές που θα κάνει κανείς, όπως και το μεγάλο “margin of safety”, παρά μια ακριβής “δίκαιη τιμή”

    Για αυτό που λέτε για τους μεγάλους παίκτες στην αγορά του ρεύματος, είναι και μια δική μου απορία, που εξέφρασα. Απλά αντιλαμβάνομαι πως η κρητικη αγορά έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, και δε θα με εξέπληττε επιτυχία της KEN, τουλάχιστον την τοπική αγορά. Φυσικά, πρέπει να έχουμε περισσότερα δείγματα για να δούμε τι έσοδα και κέρδη θα μπορούσε να αποφέρει αυτή η δραστηριότητα.

    Τον παραδοσιακό μέσο όρο p/e, ποιές χρονιές και τιμές λάβατε υπόψη; Η για την πολύ χαμηλή ιστορικη τιμή του p/e, φαντάζομαι ευθύνονται οι πολύ χαμηλές αποτιμήσεις που είχαμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αλλά και το γεγονός πως ο όμιλος για κάποια χρόνια εμφάνισε χαμηλή κερδοφορία.

    Γενικότερα, το να θέσει κανείς μια δίκαιη τιμή δεν είναι μια συγκεκριμένη διαδικασία. Αυτό θα αφορά οποιαδήποτε εισηγμένη και αν κοιτάξετε. Σκεφτείτε πως η Καράτζης δεν είναι από αυτές που έκαναν και μεγάλες εκπλήξεις όλα αυτά τα χρόνια….

    Αυτό που θα σας έλεγα είναι πως η αγορά υπό πολύ άσχημο χρηματιστηριακό κλίμα θα μπορούσε να αποτιμά μια τέτοια εταιρεία, εφόσον διατηρούσε αυτά τα μεγέθη και ανάπτυξη, από 0,5 έως 2 της λογιστικής της αξίας. Χωρίς να σημαίνει πως υψηλότερες ή χαμηλότερες τιμές αποκλείονται, απλά δε θα ήταν εφικτό να επιμεινουν για πολύ. Αν λοιπόν, προβάλετε και υποθέσετε αντίστοιχη πορεία της εταιρείας τα επόμενα 10 χρόνια, η λογιστική της αξία (+μερίσματα), θα βρίσκεται στο κατώφλι των 200εκ.

    Αν, λοιπόν, κάνετε αυτή την παραδοχή, μπορείτε να υπολογίσετε το εύρος της χρηματιστηριακής της αξίας τότε. Βλέπετε, λοιπόν, ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του επενδυτή. Όμως, αυτή η πορεία είναι σίγουρη; Όσο ασφάλης και αν φαίνεται ο όμιλος, για καμία επιχείρηση δεν υπάρχει σιγουριά. Αν, λοιπόν, δεν παράγονταν κέρδη, σκεφτείτε πως ούτε η αξία της θα συνεχίσει να αυξάνεται με αυτούς του ρυθμούς, αλλά και πως η αγορά θα την αποτιμά πιο συντηρητικά, έχοντας προεξοφλήσει αυτή την πραγματικότητα.

    Μιας και θέλω να αγοράζω πραγματικά χαμηλά, ο όμιλος Καρατζή δε βρίσκεται σε ανεπανάληπτη έκπτωση, όπως έχουν βρεθεί κατά καιρούς ελληνικές μετοχές και προσωπικα θα τοποθετούσα τη “δίκαη” τιμή 30% υψηλότερα, περισσότερο λόγω των χαρακτηριστικών ασφαλείας που έχει ο όμιλος. Αυτή, λοιπόν, είναι μια πολύ συνηρητική εκτίμηση, σε μια επιλογή που γνωρίζω πως αν συνεχίσει με τους ίδους ρυθμούς, θα αυξάνει τη δίκαιη τιμη χρόνο με το χρόνο. Αν η μετοχή ήταν 20% θα ήμουν πολύ πιο επιθετικός και θετικός ως προς την αγορά της.

    Θα ήθελα, λοιπόν, να σας μεταδώσω, πως μπορούμε να τοποθετούμε μια δίκαιη τιμή ως άγκυρα, αλλά από την άλλη να έχουμε υπόψη μας, πως περισσότερο αποτελεί ένα εύρος τιμών με ένα μέσο.

    Και θέλω να καταλήξω ρωτώντας σας; Αν ο όμιλος συνεχίσει την καλή του δραστηριότητα, τι είναι το χειρότερο που μπορεί να πάθει ο επενδυτής;

  3. Ο/Η Γιάννης Κ λέει:

    Δημήτρη,
    Πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση. Ομολογώ ότι δεν την είχα στο στόχαστρο. Με μια ματιά δείχνει ως η εναλλακτική επιλογή αντί για Flexopack. Καλό μάνατζμεντ, αναπτυσσόμενη, μη κυκλική και με επίδραση από την τιμή του πετρελαίου (το ρίσκο της). Στα συν η διαφοροποίησή ως παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας. Από εκεί και πέρα η τιμή είναι το παν.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Αν βρισκόταν λίγο χαμηλότερα…θα ήταν ακόμα ακόμα καλύτερα. Νομίζω πως η άνοδος του ΧΑ το τελευταίο διάστημα την κάνει συγκρητικά φθηνότερη. Νομίζω πως είναι μια καλή επιλογή για αυτούς που επιζητούν σταθερότητα και που θα απέφευγαν πιο επιθετικές προσεγγίσεις στη μικρή κεφαλαιοποίηση (όπως π.χ. turn-around stories)

  4. Ο/Η ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ λέει:

    Καλησπέρα σας και ευχαριστώ για την απάντηση. Η φιλοσοφία του margin of safety έχει την λογική της όμως αν δεν μπορείς να την συνδυάσεις με την δίκαιη τιμή τότε βλέπουμε τον κόσμο με ανοιχτό το ένα μάτι (έχουμε μία αντίληψη για το τι γίνετε όμως δεν μπορούμε να ισορροπήσουμε). Ίσως το margin of safety έχει μία εφαρμογή σε σχέση με την λογιστική αξία εφόσον η επιχείρηση είναι κερδοφόρα (στην περίπτωση μας ισχύει). Το αρνητικό με όλες τις εταιρίες στο ΧΑ είναι ότι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις δημοσιεύσεις οικονομιών αποτελεσμάτων και σε μεταβολές του μαρκοοικονομικού περιβάλλοντος ένω όσο αφορά της επιχειρήσεις μικρής κεφαλαιοποίησης η ευαισθησία αυξάνεται κατακόρυφα (εμπεριέχεται θεωρώ και το στοιχείο του φόβου απώλειας του κεφαλαίου απο τον επενδυτή).

    Μου αρέσει που η επιχείρηση είναι διαφοροποιημένη και εξαγωγική δεν μου αρέσει που παρότι δεν υπάρχουν υψηλά ROE ή ROI εν τούτοις μερίσματα δεν δίνονται (αν δεν απατώμαι δόθηκε μόνο για ένα έτος).

    Το περιθώριο της μετοχής κατά την δική μου άποψη είναι ότι κάτω του 20%. Συνδυάζοντας το volatiliy, προσωπικά θα προτιμούσα να εναποθέσω το κεφάλαιο μου σε επιχειρήσεις με σίγουρα μερίσματα (ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ). Ίσως ένα 5 έως 10% του χαρτοφυλακίου μου θα αγόραζα Καρατζη. Με εκτίμηση, Ανέστης Τσιμπιρίδης.

  5. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Ευαίσθητες δεν είναι μόνο οι ελληνικές επιχειρήσεις. Στην Αμερική που η οικονομία εξαρτάται περισσότερο από τις νέες τεχνολογίες, εκεί να δείτε τι γίνεται. Τα αποτελέσματα κάνουν πραγματική τραμπάλα, αν εξαιρέσει κανείς ορισμένες παραδοσιακές εταιρείες με ισχυρό “moat”.

    Η αβεβαιότητα είναι κάτι που ο επενδυτής καλό είναι να αποδεχθεί. Και η διασπορά είναι κατ’ εμέ η καλύτερη λύση. Από εκεί και πέρα δε καταλαβαίνω γιατί σας απασχολεί τόσο το volatility, από τη στιγμή που από όσο κατάλαβα, βλέπετε πιο μακροπρόθεσμα, επενδυτικά, τις μετοχές.

  6. Ο/Η ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ λέει:

    Καλησπέρα και πάλι και ευχαριστώ για τις απαντήσεις. Το volatility όταν υπάρχει μία fair value για την επιχείρηση – μετοχή λειτουργεί προς όφελος του επενδυτή και φυσικά έτσι βρίσκονται και οι ευκαιρίες να αγοράσεις κάτι καλό φθηνά αλλιώς αν ήταν πλήρως αποτελεσματική η αγορά δεν θα είχαμε ευκαιρίες για κέρδος (στοιχεία που εννοείται τα γνωρίζετε πολύ καλύτερα από εμένα). Αυτό που με ανησυχεί (ίσως είμαι υπερβολικός) είναι η απουσία του να θέσω στόχο αγοράς και πώλησης αφού δεν μπορώ να την αξιολογήσω ούτε ως προς τα κέρδη της (θα συνεχίσει 25% ανάπτυξη κερδών? 15% είναι ρεαλιστικό?). Επίσης ούτε με τον calculator του κυρίου Preston Pysh (δεν γνωρίζω αν τον έχετε υπόψην σας) ο οποίος συνυπολογίζει τα μερίσματα (ή την απουσία τους) και τα επιτόκια risk free κρατικών χρεογράφων (πχ Αμερικής – Γερμανίας) βοηθάει διότι δίνει ως τιμή στόχο τα 10 ευρώ…

    Γενικά θεωρώ τον εαυτό μου μακροπρόθεσμο επενδυτή όμως νέο στις επενδύσεις, προσπαθώ όπως έχει πει κάποιος κανόνας Νο1 Να μην χάσω το κεφάλαιο μου, κανόνας Νο2 να μην ξεχνάω τον Νο1 ίσως γι αυτό και η ανάγκη μου να θέτω δίκαιες τιμές.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Το βρίσκω πολύ φρόνιμο που θέλετε να προστατεύσετε το κεφάλαιο σας. Μια επισήμανση εδώ. Ειδικά βραχυχρόνια, η τιμή που αγοράζεται ή πωλείται μια μετοχή μπορεί να υποχωρήσει κατά πολύ….Το ζήτημα είναι να μη χαθεί η εσωτερική αξία που σημαίνει “permanent loss”. Και εκεί καλά τα λέτε και αναρωτιέστε, “μα ποιά είναι αυτή η αξία;”

      Για παράδειγμα η Flexopack, η καλή εταιρεία που μας έχει παρουσιάσει ο Πάνος Γήτας εδώ, κάποια στιγμή πριν πολλά χρόνια, διαπραγματευόταν σε πολύ υψηλή τιμή και με αξιοζήλευτη σταθερότητα. Ξαφνικά, υποχώρησε δραματικά από την υπερτίμηση στην υποτίμηση. Το volatility, κατά την άποψή μου δεν παίζει ουσιαστικό ρόλο σε αυτό, ούτε είναι αυτό που θα προστατέψει ή που θα πλήξει το μακροπρόθεσμο επενδυτή.

      Θα ήθελα να σας ρωτήσω εδώ, για να καταλάβω τον τρόπο σκέψης. Π.χ. αναφέρετέ μου μια εταιρεία που μπορείτε να υπολογίσετε πιο άνετα την εξέλιξη….Που θεωρείτε πως δε θα σας οδηγήσει σε ζημιά…

  7. Ο/Η ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ λέει:

    Σίγουρος δεν μπορώ να είμαι για τίποτα, παρα μόνο για τον Θάνατο και την Εφορία, όμως για την Jumbo πχ που προσωπικά μου αρέσει για πολλούς λόγους νιώθω πιο άνετα να θέσω Fair value. (Αν και τις τελευταίες μέρες έχει υποχωρήσει σχεδόν 4% παρά τα καλά της αποτελέσματα – volatility -και έχω ένα άγχος αλλά δεν θα πουλήσω γιατί θεωρώ ότι έχω κάνει καλή προεργασία, υπάρχει moat αν και η θεωρία των μεγάλων αριθμών είναι αμείλικτη… ). Επίσης για την 3Ε θα μπορούσα αν και δεν κατέχω καμία μετοχή της διότι γνωρίζω εκ των έσω την επιχείρηση. Άρα και οι FCF αλλά και οι ουσιαστικές γνώσεις της βιομηχανίας με βοηθάν να νιώθω σίγουρος και να θέτω τιμές… Επίσης θα μπορούσα να θέσω τιμή στην ASC ή στην Κανάκης, ή στην ΕΥΑΘ λόγω σταθερών μερισμάτων..

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Δεκτά τα όσα λέτε και δε θα επιχειρήσω να σας αλλάξω γνώμη, εξάλλου δεν είναι αυτός ο σκοπός της κουβέντας που κάνουμε. Θέλω απλά και εγώ με τη σειρά μου να πω τα εξής. Ως αξία των Jumbo λογίζεται η ικανότητά της να παράξει όλες αυτές τις ροές. Στο ενδεχόμενο που το “moat” δεν είναι τόσο ισχυρό και κάτι χαλάσει σε όλο αυτό, ο προς τα κάτω κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, αν πρόκειται η εταιρεία να διαπραγματευτεί με την tangible value ή ακόμα χειρότερα με έκπτωση επί αυτής.

      Χωρίς να περιμένω να συμφωνήσετε ή να αποδεχτείτε τη δική μου άποψη, εγώ θα έλεγα πως σε 10 χρόνια, αν πάνε όλα καλά, τα Jumbo μπορεί να έχουν μεγαλύτερα περιθώρια προς τα άνω σε σχέση με μια εταιρεία όπως π.χ. η Καράτζη….Οι προς τα κάτω κίνδυνοι, αν χαλάσουν τα περιθώρια, ή κάτι στη θετική ιστορία, είναι μεγαλύτεροι στα Jumbo. Γιατί αυτή τη στιγμή κατά βάση η μετοχή έχει ήδη προεξοφλήσει κέρδη του μέλλοντος, που αν δεν έρθουν η ζημιά μπορεί να είναι μεγάλη. Αντίθετα, π.χ. στο Καράτζη, αν δεν έρθουν, προφανώς θα παραμείνει με μια έκπτωση επι των ιδίων (= μικρότερο περιθώριο πτώσης).

      Σεβαστή η άποψή σας, αλλά κάνουμε διαφορετική εκτίμηση.

  8. Ο/Η ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ λέει:

    Συμφωνώ σε όλα μαζί σας, όμως (χωρίς να έχω την εμπειρία) θεωρώ ότι η επιχείρηση θα μπορέσει να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών ενώ η διείσδυση σε νέες αγορές προσφέρει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και διαφοροποιήση σε κάποιον βαθμό. Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα απένταντι στους ανταγωνιστές κυρίως λόγω χαμηλού κόστους δεν θεωρώ ότι θα αλλάξουν τα επόμενα έτη. Το brand name είναι επίσης ισχυρό. Με ανησυχούν ως μέτοχο οι άτοπες και αχρείαστες διαφημίσεις τους τον τελευταίο καιρό (θεωρώ ότι λόγω του ντόρου πιέζεται η μετοχή) κυρίως διότι με ανησυχεί ο τρόπος που σκέφτεται το managment. Ο κορεσμός της Ελληνικής αγοράς και οικονομίας οδηγεί σε βαλκανικές χώρες. Θεωρώ ότι τα επόμενα 10 έτη τα jumbo θα εισέλθουν σε νέες αγορές, επίσης οι πιέσεις στις φετινές ροές πραγματοποιήθηκε λόγω συναλλαγματικών ισοτιμιών. Κανείς δεν ξέρει. Επίσης όσο αφορά την tangible book value πράγματι είναι πολύ χαμηλότερη απ την τιμή αλλά σε επιχειρήσεις υψηλής κεφαλαιοποίησης με δυνατούς ισολογισμούς έχει κάποια αξία? Επίσης η Follie με τέτοιο περιθώριο και από την book value και από την tengible book value και με κέρδη εν τούτοις πιέστηκε πάρα πολύ! και δεν βλέπω να επανακάμπτει. (Άσχετο αλλά έως και ύποπτα μου μοίαζουν τέτοια κέρδη με FCF μαύρα χάλια). Μου αρέσει ιδιαίτερα το site σας και θεωρώ από τα ελάχιστα που προσφέρουν έργο και δεν αναπαράγουν ειδήσεις ή άχρηστες τεχνικές αναλύσεις.

  9. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Ο καιρός θα δείξει….και πολύ πιθανό να αποδείξει πως έχετε δίκιο (και η FF είναι ένα αίνιγμα). Πάντως, μακάρι να ήταν έτσι οι άπειροι επενδυτές…Και άπειρος, αν είστε, φαίνεται πως έχετε διάθεση για γνώση και βασίζεστε σε πραγματικά στοιχεία. Περισσότερες εμπειρίες, στην πορεία του χρόνου θα μας κάνουν όλους καλύτερους. Χαίρομαι τέτοιου τύπου συζητήσεις. Να είσαστε καλά και πάντα θα χαίρομαι να έχω τα σχόλια σας εδώ.

  10. Ο/Η Νικόλας λέει:

    Nικόλας

    Καλός ο όμιλος τον είχα ξανακοιτάξει προσωπικά στα τρέχοντα επίπεδα θεωρώ μικρό το upside θα προτιμίσω να την περιμένω αν κατέβει αλλιώς δε θα κυνηγίσω.

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Όντως, θα μπορούσε να είναι και καλύτερα…Απλά γύρω γύρω, ακριβαίνουν οι μετοχές, ακόμα και τις περιφέρειας. Ας πούμε πείτε μας κάποια που θεωρείτε ποιοτική και πολύ φθηνή αυτή τη στιγμή…

  11. Ο/Η petros λέει:

    Βρε Δημήτρη τι αναλυσάρα έκανες πάλι, όχι μόνο διαβάζει κανείς αλλά μαθαίνει κιόλας με απλά λόγια τι συλλογισμούς κάνεις για να φτάσεις στο τελικό αποτέλεσμα.
    Δεν τον θυμόμουνα καν τον Καράτζη ότι υπάρχει, χάρις σε σένα θα τον κοιτάξω!.
    Δημήτρη ειλικρινά , αν κάποιος θέλει να μάθει με απλά λόγια να επενδύει δεν έχει παρα να έρθει στο investorblog και δεν νομίζω ότι μπορεί να πάει πουθενά αλλού (είναι και ο μικρομέτοχος και λίγο το euro2day όπως και ο κ Τάκαρος). Kε Ανέστη ωραία και τα δικά σας σχόλια

    • Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

      Ευχαριστώ πολύ. Όλοι σας συνεισφέρετε με τα χρήσιμα σχόλιά σας και είναι χαρά μου που βρίσκεστε εδώ στο Investorblog. Ειδικά εσύ Πέτρο μας έχεις παρουσιάσει πολύ ωραία διαμαντάκια…όπως Έλαστρον, ΕΛΒΕ κτλ, όταν ήταν στα χαμηλά τους. Αν και πολύ επιθετική, λόγω δανεισμού, μου αρέσει και η Εβροφάρμα.

      Παιδιά, έτσι γινόμαστε όλοι καλύτεροι, όταν ανταλλάσσουμε απόψεις χωρίς θυμό, αντιπαλότητες και όταν σεβόμαστε τη διαφορετική άποψη.

      Μαθαίνουμε και από τα δικά μας λάθη. Όταν βλέπουμε τι γράφαμε και τι απόψεις είχαμε, και πως η πραγματικότητα εελίσσεται.

      Σας ευχαριστώ όλους.

  12. Σήμερα αποφάσισα και εγώ να γίνω μέτοχος της εταιρίας καθότι βλέπω ότι η εταιρία διαπραγματεύεται σε χαμηλά 6μήνου και μη μπορώντας να βρώ κάποιον ιδιαίτερο λόγο,επένδυσα και εγώ τον οβολό μου.Ελπίζω οι insiders να μην ξέρουν κάτι παραπάνω.Αγοράζοντας τεμάχια στα 5€ και θέτοντας στόχο οποιαδήποτε τιμή πάνω από τα 5,50€ θα είμαι ικανοποιημένος αφού όπως λές και εσύ Δημήτρη αγοράζουμε αξία.Μένει να δούμε σε πόσο καιρό θα δικαιωθούμε.

  13. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Καλησπέρα Σάββα,
    πιστεύω πως υπάρχει αξία και γράφω ξακάθαρα την άποψή μου. Αλλά πάντα να μη ξεχνάμε πως ο καθένας κάνει τη δική του έρευνα και έχει τη δική του ευθύνη. Συζητάμε και ο ένας μαθαίνει από τον άλλο. Ούτε προτάσεις κάνουμε ούτε συστάσεις.

    Προσωπικά στοχεύω ψηλότερα από το 5.50…αλλά πάντα δηλώνω αγνωστικιστής για το timing.

  14. Ο/Η Dimitrios Koutsoubos λέει:

    Η δημόσια πρόταση στα €10, δείχνει πόσο υποτιμημένη ήταν σαν αξία στα €5,5, περίπου δύο χρόνια πριν, όταν γράφτηκε το άρθρο

  15. […] λίγα χρόνια πριν στο Investorblog. Τον Οκτώβρη του 2017, όταν έγραφα για την Καράτζης, η τιμή της μετοχής ήταν στα €5,51, ενώ η δημόσια πρόταση […]

Απάντηση σε ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΗΣ Ακύρωση απάντησης