του Γιώργου Καισάριου

Πολλά ακούγονται τον τελευταίο καιρό σχετικά με την δημιουργία μιας bad bank ως λύση για την αντιμετώπιση των προβληματικών δάνειων που έχουν στο ενεργητικό τους οι ελληνικές τράπεζες. Το πρόβλημα είναι όμως ότι ελάχιστοι από αυτούς που χρησιμοποιούν τον όρο, γνωρίζουν τι σημαίνει.

Καταρχάς να κάνουμε μια εισαγωγή στο πότε δρομολογείται μια bad bank. Όταν μια τράπεζα πέφτει έξω, τότε υπόλογος προς τους καταθέτες είναι η αρμόδια δημόσια αρχή που εγγυάται τις καταθέσεις. Αυτός ο δημόσιος φορέας είναι διαφορετικός από χώρα σε χώρα, άλλα επί της ουσίας το κράτος είναι ο τελικός εγγυητής με τον έναν τρόπο η τον άλλο. Όταν λοιπόν μια τράπεζα πέφτει έξω και οι μέτοχοι δεν έχουν την δυνατότητα η την θέληση να ανακεφαλαιοποιήσουν την τράπεζα, τότε αναλαμβάνει την τράπεζα η δημόσια αρχή που είναι ο εγγυητής των καταθέσεων.

Στη συνέχεια, η δημοσία αρχή κοιτάει το ενεργητικό της τράπεζας  με σκοπό να αναλύσει αν θα έχει κόστος κόστος στην δημόσια αρχή η εγγύηση των καταθέσουν. Ως γνωστό, στην Ευρώπη οι καταθέσεις έως 100,000 ευρώ είναι εγγυημένες, Για αυτό λοιπόν η δημόσια αρχή βάζει στην άκρη τις πρώτες 100,000 ευρώ και στη συνέχεια βλέπει τι υποχρεώσεις της τράπεζας μπορεί να διαγράψει (κουρέψει), με σκοπό η δημοσία αρχή (ο φορολογούμενος) να συμπληρώσει όσο το δυνατόν λιγότερα κεφάλαιο, με σκοπό να εκπληρώσει την ασφαλιστική κάλυψη που έχει υποσχεθεί στους καταθέτες.

Για αυτό λοιπόν όταν η δημοσία αρχή αναλαμβάνει μια τράπεζα (receivership), κάνει μια ανάλυση των υποχρεώσεων της τράπεζας. Προσπαθεί όσο μπορεί να μειώσει αυτές τις υποχρεώσεις της τράπεζας, για να μην φτάσει στο κούρεμα καταθέσεων. Για αυτό τον λόγο λοιπόν οι μέτοχοι οι είναι πρώτοι που μηδενίζονται και διαγράφονται οι μετοχές. Αυτό γίνεται με σκοπό να μπορεί η δημόσια αρχή να ανακτήσει όσο περισσότερα κεφάλαια μπορεί, πωλώντας ξανά την τράπεζα στην αγορά.

Αν δεν επαρκεί αυτό, τότε η δημοσία αρχή προχωράει παραπέρα. Στη συνέχεια σειρά παίρνουν οι πιστωτές της τράπεζας. Αν η ζημιά είναι μεγάλη, τότε διαγράφονται οι ομολογιούχοι κατωτέρας κυριότητας (unsecured creditors) και συνεχίζουμε προς τα πάνω. Αν δεν επαρκεί αυτό με σκοπό να μειωθούν αρκετά οι υποχρεώσεις της τράπεζας, τότε η δημόσια αρχή φτάσει μέχρι τους εξασφαλισμένους πιστωτές αν χρειαστεί (secured creditors).

Αν υποθέσουμε ότι η τράπεζα δεν ισορροπήσει ούτε με το κούρεμα των εξασφαλισμένων πιστωτών, τότε φτάνουμε στις καταθέσεις. Όπως είπα νωρίτερα, οι πρώτες 100,000 είναι εξασφαλισμένες, για αυτό η δημόσια αρχή κοιτάει μόνο τις καταθέσεις από τα 100,000 και άνω. Αν επαρκεί να κουρευτούν ένα μέρος η όλες οι καταθέτες άνω των 100,000 ευρώ, τότε αποκαταστάθηκε η ισορροπία μεταξύ δανείων και καταθέσεων και το πρόβλημα τέλειωσε. Αν δεν επαρκεί ούτε και το κούρεμα των καταθέσεων άνω των 100,000, τότε η δημοσία αρχή (ο φορολογούμενος) βάζει τα κεφάλαια που απαιτούνται από την τσέπη του, με σκοπό να διασφαλιστούν οι καταθέσεις κάτω των 100,000 ευρώ.

Ανήσυχοι Καταθέτες στην Κύπρο

Σημειώστε τώρα το έξης. Προκειμένου να μην υπάρχουν νομικά προβλήματα και φασαρίες, και με σκοπό να διευθετηθεί αυτή η ανακύκλωση ζημιών με γοργές διαδικασίες, η δημοσία αρχή φτιάχνει μια νέα τράπεζα με το ίδιο περίπου όνομα και μεταφέρει σε αυτή την τράπεζα το υγιές κομμάτι του ενεργητικού. Δηλαδή μεταφέρει τα δάνεια και τις εγγυημένες καταθέσεις, πλέον τα κεφάλαια που ενδεχόμενος να βάλει η ίδια. Στην παλιά τράπεζα μένουν οι μέτοχοι (που έχουν μηδενιστεί) και όλες οι άλλες υποχρεώσεις της τράπεζας, όπως οι ομολογιακές κτλ. Ουσιαστικά δηλαδή, ένα bad bank δεν είναι τίποτα άλλο από ένας σκουπιδοτενεκές, που έχει υποχρεώσεις που δεν μπορεί να πληρωθούν και τίποτα άλλο.

Δεν έχει νόημα οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και διάφοροι άλλοι πιστωτές να διεκδικήσουν τίποτα, διότι δεν υπάρχει τίποτα. Ένα bad bank ουσιαστικά είναι ένας νομικός τρόπος για να πάρει τη χασούρα της η αγορά, χωρίς να μπορεί να διεκδικηθεί τίποτα από κανέναν, διότι δεν υπάρχει για να διεκδικηθεί. Όποτε αγαπητέ αναγνώστη, το να φτιάξει κάποιος μια bad bank με σκοπό να πάρει η αγορά τις χασούρες της είναι μεν ο σωστός τρόπος, αλλά παράλληλα θα πρέπει να μπορείς να κάνεις σωστή εκκαθάριση και να έχεις και τα κεφάλαια για να αναπλήρωσης τις χασούρες. Δεν έχει νόημα αν δεν έχεις τα κεφάλαια.

Δυστυχώς για εμάς, λόγο της ανεπάρκειας που διακατέχει το πολιτικό μας σύστημα, η πιο πάνω διαδικασία που σας περιέγραψα θα έπρεπε να είχε γίνει το 2010. Επίσης, το ότι το κούρεμα δεν έγινε το 2010 (που εκτελεστικέ άψογα το 2012) είναι επίσης άλλος ένας λόγος για την τωρινή κατάντια και οικονομικό αδιέξοδο. Η κατάληξη είναι ότι όλοι αυτοί που χρησιμοποιούν τον όρο bad bank δεν γνωρίζουν τι σημαίνει, διότι αν γνώριζαν, θα ήξεραν ότι σημαίνει τον εκμηδενισμό όλων των τραπεζών που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Στην πραγματικότητα όμως δεν γνωρίζουν τη σημαίνει, διότι νομίζουν ότι μπορούν οι σημερινές τράπεζες να βγάλουν από το ενεργητικό τους τα προβληματικά δάνεια, εις βάρους του φορολογούμενου και οι μέτοχοι να βγουν αλώβητοι από αυτή τη διαδικασία.

Πάνω από όλα, αγνοούν ότι bad bank σημαίνει την διαγραφή από το ταμπλό όλων των μετοχών των τραπεζών. Κάτι που κατά την άποψη μου θα γίνει έτσι και αλλιώς για να μπορεί να λυθεί το τραπεζικό πρόβλημα που έχουμε.

Γιώργος Καισάριος

*τα παραπάνω δεν αποτελούν σύσταση για αγορά ή πώληση αξιών